Czytaj także

Oto ikona Skargi. Ile w niej prawdy?

Ostatnia aktualizacja: 28.09.2012 11:40

Dzięki obrazowi Jana Matejki pamięć o Piotrze Skardze - jezuicie, teologu i czołowym przedstawicielu kontrreformacji związanym z dworem Zygmunta III Wazy - przetrwała do dziś. Wizja malarza rozmija się jednak z prawdą historyczną.

Obraz "Kazanie Skargi" Jana MatejkiFoto: www.jan-matejko-pl

Posłuchaj

32'48 Piotr Skarga na obrazie Jana Matejki

więcej

- Rola Jana Matejki jako utrwalacza pamięci jest nie do przecenienia. Ludzie na ogół zapamiętują obrazy lepiej niż treści intelektualne, a tutaj mamy dramatyczny obraz przedstawiający kaznodzieję o równie dramatycznym wyglądzie. Stał się on ikoną Piotra Skargi. Pal sześć jak on wyglądał naprawdę. Do dziś widzimy go oczyma Matejki, choć to wizja mocno odbiegająca od rzeczywistości - mówił w Jedynce Daniel Artymowski z Zamku Królewskiego, który jest właścicielem obrazu "Kazanie Skargi".

Dr Radosław Lolo, historyk z Akademii Humanistycznej w Pułtusku, zwracał z kolei uwagę, że przedstawione przez Matejkę zdarzenie prawdopodobnie w ogóle nie miało miejsca. - Osadzone jest to w realiach sejmu 1597 roku w Warszawie. Jak ustalił profesor Janusz Tazbir, w zasadzie nie wiadomo kto wygłosił wtedy kazania sejmowe. Z dużym prawdopodobieństwem nie był to Skarga. Jego kazania po raz pierwszy też wprawdzie zostały wydane w 1597 roku, ale był to jedynie dodatek do większego zbioru pt. "Kazania na niedzielę i święta całego roku".

W tym roku obchodzony jest rok Piotra Skargi. 27 września minęło dokładnie 400 lat od śmierci tego czołowego przedstawiciela kontrreformacji, jezuity, rektora Akademii Wileńskiej, wieloletniego kaznodziei i spowiednika Zygmunta III Wazy. Z tej okazji w sobotę i niedzielę na Zamku Królewskim w Warszawie, w ramach Festiwalu Nauki, odbędzie się impreza "Kazanie Skargi – spotkanie z królewskim kaznodzieją w czterechsetną rocznicę śmierci".

Polskie Radio jest patronem zarówno obchodów roku Skargi, jak i Festiwalu Nauki.

Posłuchaj całej rozmowy Katarzyny Kobyleckiej i jej gości w audycji "Naukowy zawrót głowy".

Zobacz więcej na temat: Festiwal Nauki 2012 Jan Matejko Warszawa POLSKA Janusz Tazbir

Czytaj także

Jan Matejko, czyli 160 centymetrów geniuszu odrzuconego

Ostatnia aktualizacja: 01.10.2012 15:45

Najbardziej znany artysta malarz w dziejach polskiej kultury, profesor krakowskiej Akademii Sztuk, nagradzany na wystawach paryskich za swoje akademickie płótna ukazujące wielkie tematy historyczne... nie znalazł naśladowców wśród własnych uczniów.

Posłuchaj

20'00 Jan Matejko - mistrz i nie mistrz

więcej

Najwybitniejsi uczniowie Jana Matejki - Włodzimierz Tetmajer, Józef Mehoffer czy Stanisław Wyspiański - podkreślali, że cenili go jako nauczyciela, ale odrzucali jego malarstwo.

- Musimy sobie uświadomić upływ czasu. W trochę innej epoce Matejko został okrzyknięty mistrzem, a w innej jego uczniowie poszli własną drogą, odrzucając jego formułę malarstwa - tłumaczyła w Jedynce Ewa Micke-Broniarek, kustosz Galerii Malarstwa Polskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Jan Matejko był niezwykle pracowity i wytrwały w opisywaniu glorii narodu polskiego. - Dziennie stał po 6-8 godzin na drabinie i malował te swoje olbrzymie obrazy. A trzeba pamiętać, że miał zaledwie około 1,60 metra wzrostu. Poza tym całe życie był schorowany. Po 30-tym roku zapadł na wrzód żołądka. Leczył go profesor Dietl, ale Matejko nie słuchał lekarzy. To był człowiek, który tworzył nerwami. Wlewał w siebie litrami czarną kawę, odpalał papierosa od papierosa - podkreślała doktor Maria Przemycka-Zielińska, kustosz Dworu Matejki w Krzesławicach.

W "Spotkaniu z mistrzem" o Matejce, w kontekście ukończenia konserwacji "Bitwy pod Grunwaldem", mówiła także dr Grażyna Bastek z Muzeum Narodowego w Warszawie.

Posłuchaj całej rozmowy Michała Montowskiego i jego gości.

Zobacz więcej na temat: Jan Matejko KULTURA malarstwo Warszawa POLSKA Grażyna Bastek kawa

Czytaj także

Obraz Jana Matejki sprzedano na aukcji za milion złotych

Ostatnia aktualizacja: 17.03.2013 21:07

Obraz "Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem" pędzla Jana Matejki, przedstawiający miłosną schadzkę polskiego króla z krakowską mieszczką, kupił prywatny nabywca.

"Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem" Jan MatejkoFoto: agraart.pl/

Cena wywoławcza dzieła wynosiła pół miliona złotych. Wartość obrazu "Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem", znanego także pod tytułem "Nieszczęśliwe zaloty Olbrachta", oszacowano wcześniej na 900 tys. - 1,1 mln złotych. Sprzedawcą obrazu był kolekcjoner z zagranicy.
Wiceprezes Agry-Art Konrad Szukalski podkreślił, że obraz ze sceną rodzajową pędzla Matejki na polskim rynku sztuki jest rzadkością. Według niego w ciągu ostatnich 20 lat na aukcjach wystawiono około 10 dzieł malarza, z czego większość stanowiły portrety.
Powiernik Matejki Marian Gorzkowski w swoim pamiętniku napisał, że obraz "Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem" powstał w 1881 roku podczas wakacji letnich malarza w dworku w podkrakowskich Krzesławicach. Artysta pracował wtedy nad "Hołdem pruskim"; chcąc być może odpocząć od doniosłych kwestii namalował dzieło o lżejszej, niemalże szelmowskiej tematyce.
W 1881 roku Jan Matejko pokazał obraz "Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem" na wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych prezentowanej w krakowskich Sukiennicach. Tam pracę nabył warszawski kolekcjoner Andrzej Krywult, który umieścił ją w swoim warszawskim salonie wystawowym i wkrótce sprzedał niewiadomemu nabywcy. Od tamtej pory przez następne 100 lat losy dzieła były nieznane.
Obraz "Nocne przygody Jana Olbrachta z Kallimachem" (znany również pod tytułem "Nieszczęśliwe zaloty Olbrachta") przedstawia miłosną schadzkę króla Jana Olbrachta z krakowską mieszczką, podczas której władca zostaje zraniony przez rywala.
Dzieło liczy ponad 52 cm wysokości na 42 cm szerokości. Na odwrocie obrazu znajduje się napis: "Jan Mateyko".
Zobacz galerię: DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>>
PAP, kk

Zobacz więcej na temat: Jan Matejko malarstwo SZTUKA