Historia

Powstanie Warszawskie. 6 sierpnia 1944. Harcerska Poczta Polowa – zwiastun radości

Ostatnia aktualizacja: 06.08.2024 05:55
- Chłopcy szli w teren, niosąc wiadomości. Rzadko były to wiadomości złe, bo jeżeli ktoś pisał, był to sygnał, że żyje, poszukuje i jest. Dlatego byli przyjmowani wszędzie z niesłychanym entuzjazmem i podnosili nastrój walczącego miasta – wspominał naczelnik Szarych Szeregów Stanisław Broniewski.
Skrzynka pocztowa przy ul. Górskiego fot. Wikimedia Commons.
Skrzynka pocztowa przy ul. Górskiego fot. Wikimedia Commons.

Uruchomiona 6 sierpnia 1944 roku Harcerska Poczta Polowa zaczęła swoją działalność dzień później w Śródmieściu. Pierwszego dnia funkcjonowania poczty harcerze przenieśli około 900 listów.


Posłuchaj
05:10 Poczta polowa - fragm. aud. Władysława Bartoszewskiego.mp3 Geneza Harcerskiej Poczty Polowej - wspomnienia naczelnika Szarych Szeregów Stanisława Broniewskiego. Fragment cyklu RWE "Dni Walczącej Stolicy"

 


Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

W harcerstwie istniały trzy grupy wiekowe. Dwie najstarsze służyły w grupach bojowych, a najmłodsi, tzw. Zawiszacy, tworzyli służby pomocnicze. Między innymi mieli pełnić funkcję łączności.

- Nie chodziło o łączność bojową, tylko o łączność ludności z wojskiem lub ludności między sobą – wspominał Stanisław Broniewski, dowódca głośnej akcji pod Arsenałem z 1943 roku - jak się potem mogliśmy zorientować była to bardzo trafiona koncepcja. Kiedy pytało się ludzi, co im najbardziej dokucza w momencie Powstania, to wymieniali oczywiście bomby, wielkie zagrożenie i głód, ale najbardziej brakowało wiadomości o losie bliskich.

Posłuchaj
02:08 Poczta polowa - aud. Edyty Poźniak i Witolda Banacha (1).mp3 Czwarty dzień walk. Poczta polowa. Audycja Edyty Poźniak i Witolda Banacha przygotowana we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego. 

Z czasem poczta pokryła całe miasto. Główny Urząd Pocztowy mieścił się przy ul. Świętokrzyskiej. Poza tym istniało jeszcze siedem urzędów w różnych dzielnicach miasta. Skrzynki pocztowe rozlokowano w czterdziestu punktach Warszawy. Naczelnikiem poczty mianowano harcmistrza Przemysława Góreckiego ps. Kuropatwa.

Za swoją działalność Zawiszacy nie pobierali żadnych opłat. Przyjmowali tylko dobrowolne dary w formie żywności opatrunków, a także książek, zbieranych z myślą o przyszłych bibliotekach. Listy prywatne nie mogły liczyć więcej niż 25 słów i podlegały cenzurze. Obok toreb z listami przenoszono też pisma i gazetki z informacją. - Informacja była szalenie potrzebna. Ludzie chcieli wiedzieć, co ich czeka, jaki może być koniec tego koszmaru – mówił Stanisław Broniewski.

- Ci chłopcy uczyli się przez całą okupację znajomości miasta, wszelkich przejść i połączeń przez kamienice, domy i ulice. Znali miasto świetnie i teraz mogli wykorzystać doskonale tę swoją znajomość – wspominał dowódca Szarych Szeregów.

6 września 1944 Powstańczą Pocztę Harcerską wcielono do Armii Krajowej. Od tego pory, aż do kapitulacji Powstania Warszawskiego funkcjonowała pod nazwą Poczty Polowej. W czasie 63 dni harcerze przenieśli blisko 200 tysięcy przesyłek. Wielu z nich przypłaciło to życiem.

- Każdy chłopak dostawał od kilku do kilkudziesięciu listów. Miałem jeden moment, kiedy się rzeczywiście bałem. Drugiego dnia powstania dostałem rozkaz pójścia z ulicy Brackiej na Tamkę. Przeżegnałem się i skoczyłem. Zanim zaczęli strzelać, to ja byłem poza połową jezdni – wspominał głównodowodzący pocztą Tadeusz Jarosz.

mjm/im

Czytaj także

Szare Szeregi. Wychowanie przez walkę

Ostatnia aktualizacja: 27.09.2024 05:50
Ich program zawierał się w haśle "Dziś - Jutro - Pojutrze" i oznaczał: "Dziś" - okres okupacji i przygotowanie do powstania, "Jutro" - otwartą walkę zbrojną z okupantem, "Pojutrze" - pracę w wolnej Polsce. 27 września 1939 roku powstały Szare Szeregi. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krystyna Krahelska. Twarz warszawskiej Syrenki

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2024 05:45
80 lat temu zginęła Krystyna Krahelska – harcerka, poetka, żołnierz Armii Krajowej i autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej: "Hej, chłopcy, bagnet na broń!", a także kobieta, która dała twarz warszawskiej syrence.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pamięci najmłodszych uczestników Powstania Warszawskiego

Ostatnia aktualizacja: 01.10.2022 05:45
1 października 1983 roku w Warszawie przy murach Starego Miasta na ulicy Podwale został odsłonięty pomnik Małego Powstańca dłuta Jerzego Jarnuszkiewicza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. Rzeź Woli - nierozliczone ludobójstwo

Ostatnia aktualizacja: 05.08.2024 14:00
"Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy" – brzmiał rozkaz wydany przez Hitlera po wybuchu Powstania Warszawskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Antoni Godlewski. "Antek Rozpylacz" był pogromcą "gołębiarzy"

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2024 05:55
Dzisiaj mija 80. rocznica śmierci Antoniego Godlewskiego, żołnierza batalionu "Sokół". Stał się symbolem bohaterstwa młodzieży, która walczyła w Powstaniu Warszawskim. W ciągu pierwszych ośmiu dni zrywu zabił prawdopodobnie 18 niemieckich snajperów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

80. rocznica powstania warszawskiego. Godzina "W" we wspomnieniach powstańców

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2024 07:20
80 lat temu w Warszawie wybuchło powstanie. Do walki z niemieckim okupantem stanęło ok. 45 tys. powstańców, przy czym stan dzienny nigdy nie przekraczał ok. 25 tys. Poległo ok. 18 tys. z nich. Ci, którzy przeżyli, przez lata wspominali na antenach Polskiego Radia o atmosferze panującej 1 sierpnia, w godzinie "W", w Warszawie.
rozwiń zwiń