Historia

Juliusz Kossak. Protoplasta rodu malarzy

Ostatnia aktualizacja: 29.10.2023 05:40
Obok obrazów Jana Matejki twórczość rodu Kossaków kształtowała narodową wyobraźnię. Wydarzenia historyczne do dziś mają w zbiorowej świadomości wygląd scen z ich obrazów.
Juliusz Kossak, portret namalowany przez Leona Wyczółkowskiego
Juliusz Kossak, portret namalowany przez Leona WyczółkowskiegoFoto: WIkipedia/domena publiczna

199 lat temu, 29 października 1824 roku, urodził się Juliusz Kossak, artysta malarz i ilustrator. Ulubionym tematem Kossaka była historia: "Portret księcia Józefa Poniatowskiego" czy "Bitwa pod Cecorą" - to tylko niektóre z jego dzieł, które wpisały się w zbiorową świadomość Polaków. Treści historyczne artysta łączył ze swoim ulubionym motywem malarskim - końmi.

Juliusz Kossak - "Kozacy dońscy"
Juliusz Kossak - "Kozacy dońscy"

W stolicy artystów

Juliusz Kossak, wbrew panującej wówczas modzie, gustował w malowaniu akwarelami. - Te sztalugi, płótna, ramy, farby, jakież to ciężkie i drogie. Zrozumiałam, dlaczego oleju nie lubi - pisała żona artysty, Zofia Gałczyńska.

Szlify malarskie zdobywał we Francji, gdzie kopiował obrazy mistrzów wiszące w Luwrze i pobierał nauki rysunku. - Kopiował "Lisowczyka" Rembrandta, wybrał ten obraz, bo przedstawiał Polaka - słyszymy w audycji Bronisławy Orłowskiej z cyklu "Biografie niezwykłe".


Posłuchaj
17:53 juliusz kossak].mp3 Sylwetka Juliusza Kossaka w audycji Bronisławy Orłowskiej z cyklu "Biografie niezwykłe". (PR, 23.05.1974)

 

We Francji, w noc sylwestrową z roku 1856 na 1857 przychodzą na świat jego synowie: Wojciech i Tadeusz. Ten pierwszy będzie w przyszłości kontynuował malarską tradycję. Juliusz Kossak zdecydował się na powrót na ziemie polskie. Do Warszawy wraca w roku 1861, w mieście wyczuwalne jest już wówczas wrzenie patriotyczne przed wybuchem powstania styczniowego.

Ilustrator Mickiewicza i Sienkiewicza

Kossak objął posadę ilustratora w poczytnym "Tygodniku Ilustrowanym". To wówczas spod jego ręki wyszły ryciny m.in. do "Pana Tadeusza" i "Konrada Wallenroda" Adama Mickiewicza i "Trylogii" Henryka Sienkiewicza.

Śmierć Podbipięty pod Zbarażem, ryc. Juliusza Kossaka
Śmierć Podbipięty pod Zbarażem, ryc. Juliusza Kossaka

Do Krakowa przeniósł się, by zapewnić synom polską edukację. Nie było to możliwe w Warszawie, intensywnie rusyfikowanej po upadku powstania styczniowego. Tu jego dom, willa Kossakówka, stał się centrum życia krakowskiej inteligencji. Gośćmi bywali tam m.in. brat Albert Chmielowski i Józef Chełmoński.

- Dzięki wysokiej towarzyskiej kulturze wielkiej pani, jaką była moja matka, dom nasz był punktem zbornym inteligencji towarzystwa krakowskiego - wspominał Wojciech Kossak młodość w Kossakówce.  

O wielkim malarzu posłuchaj w audycji Bronisławy Orłowskiej z cyklu "Biografie niezwykłe".

bm

Czytaj także

Jacek Malczewski. Życie przedstawione w autoportrecie

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2024 05:40
Obrazami młodego Jacka Malczewskiego zachwycił się sam Jan Matejko, który postanowił wziąć go pod swoje skrzydła. Kilka lat później drogi mistrza i ucznia się rozeszły. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Wyspiański. Czwarty wieszcz narodowy

Ostatnia aktualizacja: 15.01.2024 06:00
Po premierze "Wesela" stał się symbolem. "Niewielu dusza i serce, myśl i ból były tak na wskroś polskie, nasze własne jak Wyspiańskiego" - pisała krakowska gazeta "Czas" nazajutrz po śmierci artysty.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Artur Grottger. Romantyk pędzla

Ostatnia aktualizacja: 13.12.2023 05:35
Powstanie styczniowe oglądamy przez pryzmat jego wyobraźni. Ekspresyjne, pełne symboliki wizje artysty stały się obrazem tragedii narodu polskiego. Jego dzieła są dla sztuk plastycznych tym, czym dla literatury twórczość Mickiewicza i Słowackiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Chełmoński. Mistrz polskiego pejzażu

Ostatnia aktualizacja: 06.04.2024 05:40
110 lat temu, 6 kwietnia 1914 roku, zmarł Józef Chełmoński, najważniejszy przedstawiciel polskiego realizmu w malarstwie. Przez całe życie inspirował go głównie rodzimy krajobraz i sceny z życia chłopów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Podkowiński i jego "Szał uniesień"

Ostatnia aktualizacja: 24.04.2024 05:45
– Władysław Podkowiński przyszedł do Zachęty, poprosił woźnego o drabinę, przystawił ją do obrazu i rozciął go kilkoma uderzeniami noża – mówiła Wiesława Wierzchowska, przypominając dramatyczny akt zniszczenia słynnego "Szału uniesień".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Stanisławski. "W nowatorski, wręcz fotograficzny sposób kadrował swoje obrazy"

Ostatnia aktualizacja: 06.01.2024 05:40
- Po pierwsze umiejętność odczytywania pejzażu, umiejętność dostrzeżenia pewnego fragmentu pejzażu, który w pewnym momencie mu się wydawał niesłychanie interesujący. Poprzez bardzo delikatne ale pewne siebie muśnięcie pędzla powstawało skończone dzieło sztuki – mówiła W Polskim Radiu krytyk sztuki Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska. 6 stycznia 1907 roku zmarł w Krakowie malarz Jan Stanisławski. Był wybitnym pejzażystą, reprezentantem polskiego modernizmu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wojciech Kossak. Sienkiewicz pędzla

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2022 05:45
Umierający generał Sowiński oparty o armatnią lufę, żołnierze spod Olszynki Grochowskiej oddający salwę w okrytym śniegiem okopie, dziewczynka - jedno z Orląt Lwowskich - kuląca się z pistoletem w ręku, gdy jej koledzy mierzą do wroga z karabinów, Piłsudski siedzący na Kasztance na skraju lasu. Wszystkie te obrazy utrwalił w narodowej świadomości Wojciech Kossak.
rozwiń zwiń