Historia

Emanuel Swedenborg – objawienia człowieka oświecenia

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2024 05:35
– Zamierzał przeniknąć tajemnicę wiary rozumem – mówił o Swedenborgu ks. prof. Ignacy Bokwa na antenie Polskiego Radia.
Emanuel Swedenborg, portret pędzla Carla Fredrica von Bredy, źr. Wikimedia Commonsdp
Emanuel Swedenborg, portret pędzla Carla Fredrica von Bredy, źr. Wikimedia Commons/dp

29 marca 1772 roku zmarł Emanuel Swedenborg, szwedzki filozof i mistyk.

Swedenborg zapowiadał się na typowego przedstawiciela oświecenia. Wszechstronnie wykształcony intelektualista miał wiele pomysłów na praktyczne wynalazki i pisał traktaty przyrodoznawcze. Wszystko zmieniło się w latach 40. XVIII wieku, kiedy Swedenborg przeszedł kryzys psychiczny. Przeżył zawód miłosny, który dotknął filozofa tak głęboko, że ten nigdy się nie ożenił. Duży wpływ na mistyka miała też podróż po Europie, która ugruntowała w nim przekonanie o zgniliźnie moralnej, w jakiej pogrążyła się ludzkość.

Posłuchaj
07:12 emanuel swedenborg - budda północy____452_97_ii_tr_0-0_1211783119143472[00].mp3 "Emanuel Swedenborg - Budda Północy" - audycja Jerzego Pniewskiego z cyklu "Korzenie jedności" (PR, 14.02.1997)

– Dzieło Swedenborga pełni zarazem funkcję poznawczą, ale też terapeutyczną. Swedenborg chciał odpowiedzieć na rzeczywiste zapotrzebowanie swojej epoki. Zauważył bowiem, że ludzie zajmują się tylko wymiarem doczesnym – wyjaśniał ks. prof. Ignacy Bokwa w audycji Jana Pniewskiego z cyklu "Korzenie jedności".

Swedenborg zaczął doświadczać intensywnych wizji (w tym objawienia Sądu Ostatecznego), na podstawie których opracował własną teorię odczytywania znaczenia Biblii.

Posłuchaj
08:21 swedenborg - biografia____369_97_ii_tr_0-0_129552501916d85a[00].mp3 Audycja Jerzego Pniewskiego z cyklu "Korzenie Jedności" poświęcona Emanuelowi Swedenborgowi (PR, 7.02.1997) 

– Był protestantem, ale chyba skłóconym ze swoim wyznaniem. Wszedł w świat swoich wizji i spotkań z duchami – mówił teolog. – Coraz bardziej dorastało w nim przeświadczenie o tym, że został powołany przez Boga do objawienia ludziom prawdziwego znaczenia teologii.

Jego twórczość wpłynęła na dzieła malarzy i pisarzy takich jak William Blake i Edgar Allan Poe. Zdaniem gościa audycji Jana Pniewskiego, ślady dorobku Swedenborga można znaleźć także w twórczości polskich artystów. Kogo miał na myśli?

Posłuchaj
08:40 emanuel swedenborg____523_97_ii_tr_0-0_1211783319158ea3[00].mp3 Wizje i teologia Swedenborga - audycja Jerzego Pniewskiego z cyklu "Korzenie Jedności". (PR, 14.02.1997) 

Niektóre poglądy Swedenborga wyprzedzały epokę. Uważał m.in. że wiara nie wystarczy do zbawienia, muszą iść za nią czyny. Ks. prof. Ignacy Bokwa twierdził, że niektóre z jego sądów są zbieżne z ustaleniami Soboru Watykańskiego II.

– Pojmował akt stworzenia nie jako jednorazowe wydarzenie, ale jako ciągły proces stwarzania - mówił gość audycji. – Jeśli weźmiemy pod uwagę dzisiejsze rozumienie teorii ewolucji, również w odniesieniu do teologii, to widzimy jak bardzo cenną jest myśl Swedenborga.

bm

Czytaj także

Arthur Schopenhauer: świat jest moim wyobrażeniem

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2022 05:30
Stworzył pesymistyczną filozofię życia o nastawieniu ascetycznym. Wskazywał drogi mędrcom, lecz sam mędrcem nie był. Znane jest jego zamiłowanie do rozkoszy stołu, liczne romanse i wygodnictwo.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Immanuel Kant – filozof z Królewca

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2024 05:40
– Był przekonany, że można mówić o pełnym człowieczeństwie wtedy, gdy dana jednostka zmierza do jakichś ideałów – zaznaczała prof. Maria Szyszkowska. Kant przez całe życie chciał swe ideały zweryfikować.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Fryderyk Nietzsche – źle wykorzystany geniusz

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2024 05:30
Mówi się, że jego filozofia stanowiła podstawy koncepcji nazistowskich. Dziś wiemy, że ideologiczne interpretacje myśli Nietzschego przekłamywały jego filozofię.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kartezjusz. "Myślę, więc jestem"

Ostatnia aktualizacja: 31.03.2024 05:35
Francuski filozof swoimi poglądami, które można streścić w słynnej maksymie "myślę, więc jestem", dokonał rewolucji w sposobie myślenia Europejczyków. To od niego można liczyć dzieje nowożytnej filozofii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Baruch Spinoza. "Wszystko jest Bogiem"

Ostatnia aktualizacja: 24.11.2023 05:30
- Był myślicielem, który musiał wzbudzać kontrowersje - mówił o. Marek Nowak, gość audycji Elżbiety Kollat z cyklu "Widnokrąg".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Julian Ochorowicz. "Niewiele mamy takich umysłów w naszej historii"

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2024 05:40
Był zwany szalonym profesorem filozofii, twórcą wielu wynalazków. Dla Bolesława Prusa stał się inspiracją dla stworzenia postaci Ochockiego, nietuzinkowego fantasty z "Lalki".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Faust Socyn. Polski reformator religijny, który zainspirował Newtona

Ostatnia aktualizacja: 03.03.2024 05:42
- Gdyby Faust Socyn nie uciekł z Włoch do Polski, lecz próbował rozwijać swoją doktrynę wyłącznie na zachodzie Europy, to dzisiaj nikt by o nim nie słyszał - powiedział na antenie Polskiego Radia prof. prof. Zbigniew Ogonowski, historyk socynianizmu. 
rozwiń zwiń