Historia

105 lat temu Polki otrzymały prawa wyborcze

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2023 05:55
28 listopada 1918 roku Polki otrzymały równe z mężczyznami prawa wyborcze. Tego dnia Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego. Pierwsze głosowanie w wolnej Polsce ustanowił na styczeń 1919 roku.
Protest sufrażystek w Krakowie w 1911 roku
Protest sufrażystek w Krakowie w 1911 rokuFoto: WIKIMEDIA COMMONS/DOMENA PUBLICZNA

Gdy w 1919 roku Polki po raz pierwszy poszły do urn, do Sejmu dostało się ich niespełna 2 procent. Obecnie mamy około 27 procent posłanek w Sejmie i około 24 procent kobiet zasiada w Senacie. 

NAC wybory 1200.jpg
Pierwsze wybory w odrodzonej Polsce [INFOGRAFIKA]

Obywatelstwo kobiet w tamtych czasach nie było w Europie sprawą ani powszechną, ani oczywistą. Kobiety w Polsce otrzymały prawa wyborcze wcześniej niż w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy Szwajcarii.

Dowiedz się więcej o kobietach, które walczyły o równouprawnienie. Zobacz nowy serwis portalu PolskieRadio.pl:

src="https:\/\/static.prsa.pl/3ab8a157-2f35-48fb-bac0-16cf62734030.file"

W kwestii praw wyborczych kobiet słynne stało się powiedzenie sławnego pisarza George'a Shawa, laureata literackiej Nagrody Nobla, który rzekł: "Dajcie kobietom prawo głosu, a w pięć lat wprowadzą zabójcze podatki dla kawalerów". W jego rodzinnym kraju, czyli w Irlandii kobiety otrzymały to prawo w 1928 roku.

II Rzeczpospolita uprawniła kobiety do zajmowania stanowisk publicznych na równi z mężczyznami. Postanowienia dekretu z 1918 roku zostały utrzymane przez konstytucję marcową z 1921 roku. Ustawa zasadnicza nie dopuszczała możliwości wprowadzania żadnych ograniczeń z powodu płci i w pełni uchyliła ograniczenia mężatki do sprawowania czynności prawnych i zdolności procesowych. Od 1929 roku zaczęła obowiązywać zasada równouprawnienia obojga małżonków w stosunkach osobistych.

Pierwsza Finlandia

W Europie kobiety po raz pierwszy mogły głosować w Wielkim Księstwie Finlandii, która wprowadziła dla nich prawo wyborcze w 1906 roku. Finlandia była wówczas autonomicznym księstwem rosyjskim z własnym parlamentem. W 1918 roku prawo wyborcze uzyskały również kobiety w Austrii, Niemczech i w Związku Radzieckim.

Dopiero w drugiej połowie XX wieku takie prawo otrzymały kobiety w Szwajcarii w 1971 roku, za wyjątkiem jednego z kantonów, w którym mogą głosować od 1990 roku, następnie w 1976 roku w Portugalii, a w 1984 - w Liechtensteinie. Dopiero w XXI wieku, w 2005 roku prawo wyborcze dostały kobiety w Kuwejcie.

Do dziś w Brunei kobiety nie mają praw wyborczych, ograniczone jest ono w Libanie, gdzie kobiety nie podlegają obowiązkowi wyborczemu. 

dcz/im

Czytaj także

Klementyna Hoffmanowa – kobieta niezależna

Ostatnia aktualizacja: 21.09.2023 05:35
- Z wrodzonym sobie darem wrodzonego wdzięku umiała w obieg puścić najnowsze swej epoki wyobrażenia pod osłoną najstarożytniejszych zasad – tak o Klementynie Hoffmanowej pisała Narcyza Żmichowska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

11 listopada 1918 r. Piłsudski miał pełne ręce roboty [WIDEO]

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:55
Rewolucyjne nastroje, niemieckie siły okupacyjne, chaos na ulicach, problem z uznaniem polskiego rządu przez zwycięzców I wojny światowej – przed ojcami polskiej niepodległości piętrzyły się problemy. W PolskieRadio.pl wyjaśnił je prof. Wojciech Roszkowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Komendant powrócił!" 11 listopada 1918 roku na łamach gazet z epoki

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2022 05:39
11 listopada 1918 roku z pierwszej strony "Kuriera Porannego" wołały do czytelnika… afisze teatralne. Pod licznymi ogłoszeniami ukazał się artykuł pt. "Komendant" donoszący: "Komendant powrócił! Wieść radosna gruchnęła od wczoraj rana po całej Warszawie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Trwały przy swoich mężach i im pomagały". Iwona Kienzler o roli żon przywódców II RP

Ostatnia aktualizacja: 14.11.2020 20:01
- Poświęciłam większość moich książek kobietom. Jest to ciągle interesujące i zdarza się, że ciągle są odnajdywane nowe materiały - mówiła w Polskim Radiu 24 Iwona Kienzler, autorka książki "Kobiety Niepodległości".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Piłsudski. Mówimy niepodległość, myślimy Piłsudski

Ostatnia aktualizacja: 05.12.2023 06:00
Wąsaty jegomość w wysłużonej maciejówce i bystrym spojrzeniem łypiącym spod krzaczastych brwi - żadna inna sylwetka nie zrosła się w zbiorowej pamięci Polaków z wydarzeniami z listopada 1918 roku bardziej niż on.
rozwiń zwiń