Polskie Radio
Section05

wojna 1920

Traktat ryski. Prof. Kornat: prowadziliśmy dyplomację eksperymentalną

- W Rydze wynegocjowaliśmy tyle, ile się dało w ówczesnych warunkach. Nigdy nie jest tak, że jedna strona osiąga sto procent założonych celów. Pokój był kompromisowy - oceniał traktat ryski prof. Marek Kornat, sowietolog, historyk z Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Zobacz więcej na temat:  Ryga Dwudziestolecie międzywojenne wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska komunizm II RP II Rzeczpospolita Ukraina Białoruś

"Cud nad Wisłą". Arcydzieło przedwojennej kinematografii patriotycznej

16 marca 1921 roku odbyła się premiera jednego z pierwszych polskich przebojów kinowych - "Cudu nad Wisłą" w reżyserii Ryszarda Bolesławskiego. Film ilustruje epizody wojny polsko-bolszewickiej, która toczyła się od 1919 do 1921 roku. Tytuł natomiast nawiązuje do rozegranej w sierpniu 1920 roku słynnej Bitwy Warszawskiej, nazywanej również "Cudem nad Wisłą".
Zobacz więcej na temat:  historia Polski HISTORIA FILM kino reżyser II Rzeczpospolita patriotyzm bitwa warszawska

Od "Niech żyje wolna Ukraina!" do "Panowie, ja was bardzo przepraszam". Piłsudski i relacje polsko-ukraińskie

"Polska i Ukraina przeżyły ciężką niewolę. Oba te kraje należą do tych, na których panował stały terror. Już dziecko uczono tutaj, aby trzymało na uwięzi swe myśli. Niewola i prześladowanie były stałym udziałem obydwu krajów. Wolna Polska nie może być istotnie swobodną, dopóki naokoło panuje wciąż hasło niewolniczego poddawania woli narodowej przy przemocy terroru" - oznajmił Józef Piłsudski 17 maja 1920 roku w Winnicy, podczas trwania polsko-ukraińskiej ofensywy przeciwko Armii Czerwonej.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Józef Piłsudski II Rzeczpospolita Ukraina polityka wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska wojna na Ukrainie wojna 2022

Władysław Broniewski. Poeta wielokrotnie zapomniany

Jego nazwisko jest słynne, lecz twórczość należy do mniej znanych w historii polskiej literatury. Zawsze coś stało na przeszkodzie jego poezji. – W swoim życiu stanął wobec wszystkich największych wyzwań XX wieku, za co płacił wielką cenę – mówił w Polskim Radiu biograf Władysława Broniewskiego Mariusz Urbanek.
Zobacz więcej na temat:  Władysław Broniewski historia Polski literatura poezja pisarz KULTURA Antoni Słonimski wiersze PRL ZSRR II Rzeczpospolita II RP komunizm miłość Wisła Warszawa Płock wojna polsko-bolszewicka Armia Polska w ZSRR

Walka, miłość i poświęcenie. Przedwojenne kino patriotyczne

- Filmy patriotyczne zaczęto produkować już od 1919 roku. Szczególnie popularny był wówczas temat I wojny światowej - mówił krytyk filmowy Michał Pieńkowski w Polskim Radiu. - Zawsze na pierwszym planie był wątek romansowy, bo wiadomo, że bez wątków miłosnych to filmów w ogóle wtedy nie mogło być - dodał.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka kino FILM niepodległość 11 listopada Józef Piłsudski HISTORIA

Merian Cooper, producent hitu kinowego "King Kong", walczył o wolność Polski

Merian C. Cooper, amerykański pilot, po zakończeniu I wojny światowej nie wrócił do domu. Późniejszy producent kinowego hitu "King Kong" z 1933 roku, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej z powodu rodzinnego długu zaciągniętego u Tadeusza Kościuszki. 
Zobacz więcej na temat:  I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka lotnictwo Józef Piłsudski Tadeusz Rozwadowski Ignacy Jan Paderewski II wojna światowa HISTORIA

Lucjan Żeligowski - żołnierz, polityk, zdobywca Wilna

17 października 1865 roku w Oszmianie urodził się Lucjan Żeligowski - żołnierz I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Zasłynął jednak buntem, który - na polecenie Józefa Piłsudskiego - wywołał w Wilnie w 1920 roku. Rewolta doprowadziła do powstania nowego państwa - Litwy Środkowej, a w konsekwencji do przyłączenia Wileńszczyzny do Polski. 
Zobacz więcej na temat:  Józef Piłsudski II Rzeczpospolita wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska I wojna światowa Wilno Litwa historia Polski HISTORIA

"Bij bolszewika!" kontra "na polski front!". Propaganda i literatura w wojnie polsko-bolszewickiej

W tym konflikcie propaganda nie była tylko dodatkiem do aktywności wojsk. Militarne i polityczne wymiary wojny polsko-bolszewickiej były równorzędne, a skuteczność środków przekazu znaczyła tyle samo, co moc arsenałów wrogich armii.
Zobacz więcej na temat:  wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska historia Polski HISTORIA propaganda Władysław Broniewski Kazimierz Wierzyński Józef Piłsudski Melchior Wańkowicz Józef Mackiewicz Stanisław Rembek Stefan Żeromski Bolesław Leśmian Eugeniusz Małaczewski bolszewicy komunizm Kornel Makuszyński Jan Kasprowicz Karol Hubert Rostworowski Adam Grzymała-Siedlecki plakat

Bitwa Warszawska pokazała fenomen mobilizacji społeczeństwa

 - Przydzielony do 2 Pułku Piechoty znalazłem w nim 500 starych żołnierzy i około 2 tysięcy ochotników – studentów, uczniaków, harcerzy siedemnasto-osiemnastoletnich, którzy po raz pierwszy trzymali w ręku karabin i strzelać ani bić się nie umieli– wspominał Józef Werobej, oficer Brygady Syberyjskiej. Ci zwykli ludzie obronili Polskę przed bolszewikami.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA bitwa warszawska wojna polsko-bolszewicka Józef Werobej Józef Haller

Różne mundury - ten sam cel. W Bitwie Warszawskiej walczyli Polacy z różnych stron świata

Wojsko Polskie odradzało się z wielkim trudem i wielkim entuzjazmem. Podczas wojny z bolszewikami tworzyło barwną mozaikę ludzi, którzy pochodzili ze wszystkich stron świata, nosili różne mundury, ale mieli ten sam cel - obronę niepodległości ojczyzny. Wszyscy pełnili służbę pod znakiem orła białego lub biało-czerwonej kokardy narodowej.
Zobacz więcej na temat:  bitwa warszawska wojna polsko-bolszewicka Józef Haller