Urodził się 4 maja 1915 roku we wsi Gorzyce. W 1926 roku wyjechał do Poznania do gimnazjum, gdzie w 1934 roku zdał maturę. Później skończył prawo na Uniwersytecie Poznańskim, tytuł magistra obronił w 1939 roku.
Od czasów szkolnych zaangażowany był w harcerstwo. Latem 1939 roku wyjechał z grupą harcerzy na wycieczkę po Europie. Wrócił do Polski trzy dni przed wybuchem II wojny. Już w pierwszych dnia niemieckiej inwazji włączył się w pracę harcerskich patroli łączności i pomocy ludności cywilnej, w akcje przeciwpożarowe i zabezpieczanie urzędów państwowych.
6 września wyruszył z Poznania i dwa dni później dotarł do Warszawy. Został komendantem Pogotowia Harcerzy. Jego zastępcą był Aleksander Kamiński, jeden z twórców Szarych Szeregów, autor "Kamieni na szaniec".
29:47 szare szeregi i ich dowódcy___555_12_ii_tr_0-0_117931011cede184[00].mp3 Archiwalna rozmowa Hanny Marii Gizy z 1995 roku ze Stanisławem Broniewskim ps. Orsza, naczelnikiem Szarych Szeregów. (PR, 28.09. 2012)
Harcerze w służbie wolnej Polski
Niedługo potem 27 września 1939 roku w Warszawie zostały utworzone konspiracyjne harcerskie Szare Szeregi, których pierwszym naczelnikiem został Florian Marciniak. Razem z Kamińskim opracowali główne zasady ideowe i programowe, wytyczające cele i kierunki działalności Szarych Szeregów. Uważał, że wychowawcza rola harcerstwa w czasie wojny musi być związana z walką o odzyskanie niepodległości.
Harcmistrz Marciniak był cenionym organizatorem. To on doprowadził do uregulowania współpracy z żołnierzami Armii Krajowej, z założeniem, że zasadą będzie podległość wojskowa połączona z uznaniem samodzielności wychowawczej oddziałów harcerskich. Porozumiał się także w sprawie udziału harcerzy w zadaniach walki cywilnej. To on zorganizował działalność szkoleniową i oświatowo-wychowawczą dla młodzieży Szarych Szeregów, a potem pozwolił na akcje Małego Sabotażu. W listopadzie 1942 roku utworzone Grupy Szturmowe Szarych Szeregów podporządkowane zostały Kedywowi, Kierownictwu Dywersji AK.
Po aresztowaniu w nocy z 22 na 23 marca 1943 roku Jana Bytnara "Rudego", dowódcy hufca "Południe" warszawskich Grup Szturmowych, Florian Marciniak zaakceptował plan odbicia go, przedstawiony przez Tadeusza Zawadzkiego "Zośkę" i Stanisława Broniewskiego "Orszę", komendanta Chorągwi Warszawskiej. Uzyskał zgodę dowódcy Kedywu KG AK mjr Jana Kiwerskiego na przeprowadzenie akcji, nazwanej później Akcją pod Arsenałem. 26 marca 1943 pod warszawskim Arsenałem, u zbiegu ulic Bielańskiej i Długiej, grupy szturmowe Szarych Szeregów uwolniły harcmistrza Jana Bytnara "Rudego" oraz 25 innych więźniów politycznych, przewożonych z siedziby Gestapo przy Alei Szucha na Pawiak.
German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny
Dwa miesiące później, 6 maja 1943 roku, Florian Marciniak został aresztowany w Warszawie przez Gestapo. Planowane akcje odbicia go (w Warszawie akcja "Meksyk IV", a w Poznaniu akcja o kryptonimie "Biała Róża") nie zostały zrealizowane z powodu niesprzyjających okoliczności. Po kilku dniach od aresztowania Marciniak został wywieziony do Poznania i tam uwięziony. Usiłował uciec, wyskakując z samochodu. Doznał poważnych obrażeń. Dodatkowo podczas śledztwa był torturowany.
Z grupą innych harcerzy-więźniów został przewieziony do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen i tam zamordowany, w dzień przybycia, 21 lutego 1944 roku.
Szare Szeregi z Bogiem, Honorem i Ojczyzną
Rota harcerskiego przyrzeczenia zaczynała się od słów: "Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym prawu harcerskiemu".
Powołanie do życia Szarych Szeregów zbiegło się z opracowaniem programu ideologicznego - "Dziś - Jutro - Pojutrze". W archiwalnej audycji Polskiego Radia w rozmowie z Hanną Marią Gizą w 1995 roku o tym programie mówił Stanisław Broniewski ps. Orsza, jeden z twórców Szarych Szeregów.
- To było założenie, że harcerstwo, czyli organizacja wychowawcza młodzieży, ma myśleć o ich życiu. Nie traktować ich jako przedmiot do walki, ale jako Polaków, którzy będą żyć w kraju po wojnie, a więc trzeba wiedzieć, jak ich przygotować, żeby ten straszny czas przetrwali – wyjaśniał Orsza-Broniewski.
Bóg, honor i ojczyzna znalazły się w pierwszej zwrotce hymnu organizacji, napisanego przez jednego z nich 18-letniego Tomasza Jaźwińskiego:
"I iść będziemy w Polskę szarymi szeregami
I będzie Bóg nad nami i będzie Naród z nami...
I będziem szli, jak hymny, skroś wsi, skroś miast polami
I będziem równać w prawo, szarymi szeregami
I będziem szli jak hymny, skroś wsi, skroś miast polami
I będziem równać w prawo, szarymi szeregami..."
- To było piękne pokolenie, wychowane przez Polskę niepodległą, gdzie te nasze najbardziej bohaterskie roczniki nie zaznały nawet roku okupacji – mówił Stanisław Broniewski ps. Orsza, jeden z twórców Szarych Szeregów. – To był Zośka i inni. Model ich wychowania jest teraz nie do powtórzenia. Do dziś wszyscy sobie głowę łamią, jak to było możliwe. A dla mnie to jest jasne. Wszystkie czynniki wychowujące – rodzina, szkoła, wojsko, kościół i organizacja młodzieżowa w naszym przypadku harcerska – uderzały w ten sam ton - życia dla wolnej Polski - wyjaśniał Broniewski.
Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny
Walka w Powstaniu Warszawskim w okrutny sposób przerzedziła Szare Szeregi. W batalionach "Zośka" i "Parasol" powstanie zebrało tragicznie żniwo - zabitych zostało po 80 procent ludzi.
im/PAP
Biogram na podst. "Szare Szeregi. Słownik biograficzny", t.1, Zygmunt Głuszek
