Historia

Prof. Grzegorz Berendt: III Rzesza kamuflowała Zagładę Żydów

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2024 05:48
- Raport Stroopa wpisuje się w praktykowaną w III Rzeszy politykę kamuflowania zbrodniczych działań. Na zdjęciach, które są bardzo ważnym elementem raportu, nigdzie nie znajdziemy egzekucji dokonywanych przez Niemców. To było zgodne z rozkazem Himmlera z 1942 roku, który zakazywał dokumentowania mordowania Żydów - mówił w 2018 roku prof. Grzegorz Berendt, ówczesny dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. 
Powstańcy z getta warszawskiegoźr. fotografia z Raportu Stroopa, oryginalny niemiecki podpis: Ci bandyci stawiali zbrojny opór
Powstańcy z getta warszawskiego/źr. fotografia z Raportu Stroopa, oryginalny niemiecki podpis: "Ci bandyci stawiali zbrojny opór"Foto: Wikipedia/domena publiczna

- Większość dokumentów o zbrodniach zostało zniszczonych przez niemieckich nazistów w latach 1942-45. Możemy dziękować losowi, że zachowały się dwa egzemplarze raportu Stroopa, bo są pierwszorzędnym dokumentem historycznym - mówił prof. Grzegorz Berendt w rozmowie z Portalem PolskieRadio.pl w 2018 roku.

Posłuchaj całej rozmowy:

Wybuch powstania

Rok po napaści Niemiec na Polskę, jesienią 1940 roku, okupanci utworzyli warszawskie getto. Było to największe getto w okupowanej przez nazistowskie Niemcy Europie. Zamknięcie żydowskiej ludności na wydzielonym obszarze było elementem rasistowskiej polityki III Rzeszy i miało później ułatwić Niemcom wywożenie Żydów do obozów zagłady. Wiosną 1943 roku przed ostateczną likwidacją getta Żydzi chwycili za broń i podjęli zbrojny opór. 19 kwietnia wybuchło powstanie.

Powstanie w getcie - zobacz serwis historyczny

Raport kata warszawskiego getta 

W raporcie "Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje" sporządzonym dla Heinricha Himmlera na temat likwidacji warszawskiego getta Jürgen Stroop pisał: "Stawiany przez bandytów opór mógł zostać złamany tylko przez energiczną i niezmordowaną, trwającą dzień i noc akcję bojową oddziałów szturmowych. Dnia 23 kwietnia 1943 roku Reichsführer SS za pośrednictwem wyższego dowódcy SS i policji "Wschód" w Krakowie wydał rozkaz przeszukania z największą bezwzględnością i nieubłaganą surowością getta warszawskiego. Dlatego też zdecydowałem się teraz na całkowite zniszczenie żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej przez spalenie wszystkich bloków mieszkalnych, łącznie z blokami przy zakładach zbrojeniowych. (…) ostrzeżono ludność aryjską, że ten, kto świadomie udzieli schronienia Żydowi, a w szczególności poza żydowską dzielnicą mieszkaniową da pomieszczenie, wyżywienie lub ukryje Żyda, będzie ukarany śmiercią".

- Raport Stroopa wpisuje się w praktykowaną w III Rzeszy politykę kamuflowania zbrodniczych działań. Na zdjęciach, które są bardzo ważnym elementem raportu, nigdzie nie znajdziemy egzekucji dokonywanych przez Niemców. To było zgodne z rozkazem Himmlera z 1942 roku, który zakazywał dokumentowania mordowania Żydów - mówił prof. Grzegorz Berendt, wicedyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. 

Getto warszawskie zostało zrównane z ziemią. Według raportów gen. Stroopa od 20 kwietnia do 16 maja 1943 roku w wykrytych i zlikwidowanych bunkrach znajdowało się ponad 56 tys. Żydów. Około 6 tys. zginęło na miejscu w walce, na skutek pożarów czy zaczadzenia. 7 tys. Żydów naziści zamordowali na terenie getta, tyle samo wysłano do Treblinki. Pozostała grupa ok. 36 tys. została wysłana do innych obozów śmierci, przede wszystkim do Auschwitz i Majdanka.

im/PAP

Czytaj także

Michael Schudrich: Żydzi chcieli walczyć w Warszawie, to był ich dom

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2024 05:50
- To powstanie młodych ludzi powinno być ważne nie tylko dla Żydów, ale i dla warszawiaków, całej Polski i całego świata - mówił Michael Schudrich, naczelny rabin Polski w rozmowie z Portalem PolskieRadio.pl w 2018 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Gęsiówka". Obóz koncentracyjny w środku Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2024 05:46
81 lat temu, 11 czerwca 1943 roku, Reichsführer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz o utworzeniu na terenie ruin getta warszawskiego obozu koncentracyjnego - Konzentrationslager Warschau, zwanego potocznie "Gęsiówką".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Walka garstki z wieloma". Powstanie w getcie warszawskim

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2024 05:57
"Powstanie w getcie warszawskim […] zostanie zapisane w historii jako walka garstki z wieloma, wojna dobra ze złem. W dziejach narodu żydowskiego zryw ten traktowany jest jako sprzeciw wobec niemieckiego mechanizmu zbrodni, który unicestwił sześć milionów Żydów" - napisał Mosze Arens w książce "Flagi nad gettem. Rzecz o powstaniu w getcie warszawskim".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Symcha Ratajzer-Rotem. Bohater powstania w getcie warszawskim

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2023 05:50
22 grudnia 2018 roku zmarł Symcha Ratajzer-Rotem, pseud. Kazik - łącznik Żydowskiej Organizacji Bojowej. To on w maju 1943 roku ewakuował z płonącego getta kilkunastu bojowników ŻOB-u. Wśród ocalonych przez niego osób był ostatni przywódca powstania w getcie warszawskim Marek Edelman.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie w getcie warszawskim. Walka o godną śmierć

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2024 06:00
19 kwietnia 1943 roku wydarzyło się w getcie to, czego Niemcy się spodziewali. Dwa dni wcześniej do władz niemieckich dotarły informacje o tym, że w getcie coś się szykuje.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Świat milczał, gdy tu rozległ się krzyk rozpaczy". Dmitrowicz o powstaniu w getcie warszawskim

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2022 11:11
- Pamiętajmy, że powstańcy żydowscy, członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej oraz Żydowskiego Związku Wojskowego, idąc do powstania, wiedzieli, że nie mają najmniejszych szans. Walka była z góry skazana na przegraną, ale oni nie mogli postąpić inaczej, to był potworny krzyk rozpaczy wobec światowej opinii, która milczała na ten temat - powiedział na antenie Polskiego Radia 24 historyk Piotr Dmitrowicz.
rozwiń zwiń