Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny
"Wielu widziało się już panami miasta"
Historia bohaterskiej barykady rozpoczęła się pierwszego dnia niemieckiego szturmu na Warszawę. Niemcy nie spodziewali się tak zaciętej obrony i jeszcze przed rozpoczęciem walk, 8 września 1939 roku o godzinie 17.15 niemieckie radio podało informacje o zdobyciu miasta.
32:57 obrona Warszawy 1939.mp3 Rozmowa z prof. Lechem Wyszczelskim o obronie Warszawy w 1939 roku. (PR, 2.09.2009)
W tym samym momencie uroczyście przystrojone niemieckie czołgi sunęły ku rogatkom Warszawy. Natarcie prowadziła 4 Dywizja Pancerna wchodząca w skład 10. Armii Wehrmachtu. Nastrój towarzyszący atakującym Warszawę wspominał dowódca dywizji gen. Georg-Hans Reinhardt:
"Panowała dumna radość przeżycia doniosłej chwili wkroczenia do stolicy nieprzyjaciela już w ósmym dniu wojny. Bez rozkazu załogi ozdobiły swoje pojazdy rozpoznawczymi chorągiewkami ze swastyką. Wielu widziało się już w hotelach i najlepszych kwaterach panami miasta (...) Tymczasem wyszło inaczej, straż przednia natrafiła na bardzo silny ogień karabinowy i z broni maszynowej ze skrajów miasta. (...) Silnie broniona barykada z bronią przeciwpancerną na ulicy Grójeckiej zamknęła drogę czołgom."
Na wylocie szosy w kierunku Krakowa 8 września tuż przed godziną 18. Niemcy natrafili na silnie umocnione pozycje u zbiegu ulic Opaczewskiej i Grójeckiej. Polska piechota tworzyła linię obrony w okopach na ulicach miasta. Natarcie szybko załamało się pod morderczym ostrzałem polskich karabinów i dział. Na pobojowisku pozostały płonące niemieckie czołgi i samochody.
Niemieckie czołgi i strzelcy zmotoryzowani na ul. Grójeckiej w Warszawie, 27 września 1939
Barykady powstrzymują niemiecki szturm
9 września 1939 roku Niemcy atakowali Warszawę już od samego rana, Natarcie na Ochocie załamało się na linii obrony opartej na barykadach postawionych wzdłuż ulicy Grójeckiej. Były wzniesione z tramwajów, samochodów i prowizorycznie zdobywanych elementów otoczenia.
O sytuacji w czasie oblężenia Warszawy systematycznie informowało Polskie Radio. 9 września na jego antenie wystąpił szef propagandy Dowództwa Obrony Warszawy, podpułkownik Wacław Lipiński. Zdał słuchaczom relację z inspekcji frontu, którą odbył wraz z dowódcą obrony Warszawy generałem Walerianem Czumą:
– Odparte zostały wszystkie natarcia nieprzyjacielskie. Rezultatem walk jest osiemnaście rozbitych czołgów niemieckich na Okęciu, pięć na Woli, cztery na różnych innych odcinkach oraz dwa działka przeciwpancerne, które zostały rozbite. Piechota niemiecka poniosła bardzo ciężkie straty. Wśród ludności nastrój jest doskonały, wśród żołnierzy również jest bardzo dobry.
14:20 tu polskie radio warszawa (12) - 9 września 1939 rok - sobot___pr iii 75434_tr_0-0_104034780a1b198b[00].mp3 Audycja "Tu Polskie Radio Warszawa - 9 września 1939" ze wspomnieniami pracowników Polskiego Radia w 1939 roku oraz archiwalnymi nagraniami. (PR, 9.09.1979)
Silny opór Polaków na Ochocie i na Woli, która stanowiła drugi obszar ciężkich walk w pierwszych dniach obrony Warszawy, skłonił Niemców do poszukiwania innej drogi wdarcia się do stolicy.
Bohaterska obrona Warszawy w pierwszych dniach oblężenia oraz rozpoczęty 9 września 1939 roku kontratak Wojska Polskiego zwany bitwą nad Bzurą, pozwoliły odrzucić Wehrmacht od Warszawy i dać miastu szansę na dalszą obronę. Od 10 września tymczasowo zaprzestano podejmowania naziemnych ataków na miasto.
02:53 Wacław Lipiński 9 wrzesnia.mp3 Wystąpienie szefa propagandy Dowództwa Obrony Warszawy, ppłk. Wacława Lipińskiego w Polskim Radiu. (PR, 9.09.1939)
Do momentu ostatecznego szturmu na Warszawę, przeprowadzonego w dniach 25-27 września 1939 roku Niemcy nasilili bombardowania w celu sterroryzowania mieszkańców Warszawy. Ochota walczyła jeszcze w czasie niemieckiego szturmu z końca września.
12 września 1979 roku na ulicy Grójeckiej w Warszawie odsłonięto pomnik Barykada Września, upamiętniający obrońców Ochoty, którzy powstrzymywali niemiecki atak na Warszawę.
sa
Na podstawie: L. Wyszczelski, Warszawa 1939, Warszawa 2009
