Historia

12 grudnia 1970. Podwyżki cen wywołują protest robotników

Ostatnia aktualizacja: 12.12.2019 05:56
Wprowadzona 12 grudnia podwyżka cen detalicznych mięsa, przetworów mięsnych oraz innych artykułów spożywczych obiegła cały kraj - najpierw za pośrednictwem radia, później prasy.
Audio
  • Oficjalnie media mówiły o "regulacjach cen", nie o podwyżkach - komunikat Polskiej Agencji Prasowej odczytany na antenie Polskiego Radia. Cz. 1/5. (PR, 12.12.1970)
  • Zmiany cen są różnokierunkowe i obejmują stosunkowo szeroki zakres towarów rynkowych - komunikat Polskiej Agencji Prasowej odczytany na antenie Polskiego Radia. Cz. 2/5. (PR, 12.12.1970)
  • Regulacja cen da szansę na podniesienie stopy życiowej obywateli - komunikat Polskiej Agencji Prasowej odczytany na antenie Polskiego Radia. Cz. 3/5. (PR, 12.12.1970)
  • Dużo mówiono o obniżkach cen. Oficjalnie media mówiły o "regulacjach cen", nie o podwyżkach - komunikat Polskiej Agencji Prasowej odczytany na antenie Polskiego Radia. Cz. 4/5. (PR, 12.12.1970)
  • Dlaczego podwyżki są konieczne? Bo do tej pory ceny były za niskie - propagandowy felieton na antenie Polskiego Radia. (PR, 12.12.1970)
Zamieszki i rozruchy na jednej z gdańskich ulic. Grudzień, 1970
Zamieszki i rozruchy na jednej z gdańskich ulic. Grudzień, 1970Foto: IPN

Najgwałtowniej zareagowali robotnicy Wybrzeżu. I tu wydarzenia kolejnych dni zakończyły się krwawą manifestacją siły komunistycznej władzy. 

Oto, co wydarzyło się na Wybrzeżu 12 grudnia 1970 roku, dokładnie 49 lat temu w Gdańsku:

W Stoczni im. Lenina - podobnie jak we wszystkich zakładach pracy całego kraju - odbywały się zebrania podstawowych organizacji partyjnych. Na spotkaniach odczytano list Biura Politycznego KC PZPR.

W otwartym zebraniu na wydziale K-3 wziął udział członek Biura Politycznego i wicepremier Stanisław Kociołek, członek POP na tym wydziale. W spotkaniu uczestniczyło około 3000 robotników. Na wiadomość o podwyżce cen przekazaną przez Kociołka, sala zareagowała protestami.

W trakcie burzliwej dyskusji wicepremier oświadczył: "Ja do was po pomoc nie przyjechałem, macie robić swoje, pomocy nie potrzebuję". Powiedział, że zarobki w tej grupie są stosunkowo wysokie. Zarzucił łamanie dyscypliny partyjnej tym, którzy zgłaszali wątpliwości. Spotkanie skończyło się ogólnym zamieszaniem.

Do Warszawy przekazano meldunek o nastrojach w Gdańsku: "Generalnie rzecz biorąc podstawowe organizacje partyjne odrzucają list Biura Politycznego".

src="https:\/\/static.prsa.pl/3ab8a157-2f35-48fb-bac0-16cf62734030.file"

W zakładach pracy w całym kraju list Biura Politycznego wywołał bardzo różne reakcje - od milczenia - poprzez płacz, aż do wybuchów śmiechu włącznie. Także członkowie partii przyjęli krytycznie list Biura Politycznego. Szczególnie ostro zareagowały kobiety (np. w Łodzi).

Wieczorem w radiu i telewizji ogłoszony został komunikat w sprawie wprowadzenia z dniem 13 grudnia regulacji cen. Podwyżki obejmowały 45 grup artykułów, głównie spożywczych. 

Mięso drożało średnio o 17,6 proc., ryby i przetwory rybne o 11,7 proc., mąka żytnia i pszenna o 16,16 proc. powidła, marmolady i dżemy średnio o 36,2 proc., kasza jęczmienna o 31 proc., kasza manna o 23 proc., makarony o 15, 3 proc.. Drożały również inne artykuły. Między innymi: węgiel o 10 proc., koks o prawie 20 proc., cegły budowlane o 36,6 proc., dachówka o 17, 8 proc., tkaniny bawełniane o 14,5 proc., tkaniny jedwabne o 37 proc., dywany i chodniki o 25 proc., szklanki o 33 proc..

Komunikat PAP zapowiadał również obniżkę cen czterdziestu grup towarów. Taniały między innymi: telewizory o 13 proc., lodówki o 15 proc., pralki o 17 proc., odkurzacze o 15 proc., maszyny do szycia o 10 proc., magnetofony o 21 proc., żarówki o 32 proc., farby lakiery i mydło o 10 proc., pończochy i rajstopy o 30 proc..

Czytaj także

"Pomożecie?" – propagandowe hasło komunistów

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2021 05:35
25 stycznia 1971 roku w trakcie spotkania Edwarda Gierka ze stoczniowcami w Gdańsku padły pamiętne słowa I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Grudzień’70 i Grudzień’81. Historyk: władza komunistyczna posunęła się wtedy do masowych zbrodni

Ostatnia aktualizacja: 15.12.2018 19:09
Mnóstwo osób internowanych, a także wiele ofiar śmiertelnych. 13 grudnia tego roku przypadła 37. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Jednak miesiąc ten wiąże się również z dramatycznymi wydarzeniami, do których w 1970 roku doszło na Wybrzeżu. O tym, dlaczego pewnych rzeczy nie nazywa się po imieniu, mówił dr Grzegorz Łukomski, historyk z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dr Piotr Grzelczak: Czerwiec '56 był pierwszym wielkim zrywem antykomunistycznym

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2019 14:01
- Władze były rozsierdzone tym, co się wydarzyło w Poznaniu w czerwcu 1956 roku, to był pierwszy wielki zryw antykomunistyczny, który dodatkowo rozgrywał się na oczach świata - powiedział w Polskim Radiu 24 dr Piotr Grzelczak, historyk z Biura Badań Historycznych. - Te protesty doprowadziły do dalszych antykomunistycznych przełomów - dodał Maciej Rosalak, historyk. 28 czerwca przypada 63. rocznica tamtych wydarzeń.
rozwiń zwiń