Akcja książki rozgrywa się w XVII-wiecznym Bostonie w Ameryce. Hester Prynne, młoda mężatka, przybywa do Nowego Świata i oczekując na przyjazd męża, wdaje się w romans i rodzi córkę Pearl. Kochankiem kobiety jest Arthur Dimmesdale – człowiek bostońskiego Kościoła, osoba powszechnie szanowana.
Za swój czyn Hester jest publicznie piętnowana przez purytańską społeczność, propagującą surowy tryb życia i rygoryzm etyczny. Na mocy wyroku sądowego kobieta zostaje zmuszona do noszenia na piersi szkarłatnej litery "A" od słowa "adultery", czyli "cudzołóstwo". Niedługo później do Bostonu przyjeżdża Roger Chillingworth, mąż Prynne...
Co istotne, Hester mimo wszystko pokazuje purytanom (nosi wciąż piękne kolorowe stroje), że uczucia nie są powodem do wstydu. Z drugiej strony przejmuje się spadającym na nią ostracyzmem.
Między miłością a moralnością
Przesłanie zawarte w książce Hawthorne’a jest z pozoru proste: pisarz pokazuje walkę kobiety ze społeczeństwem, które próbuje wszystkich sobie podporządkować. Doświadczenia Hester i Arthura przypominają jednak biblijną opowieść o Adamie i Ewie, którzy zostali wygnani z raju, ponieważ zjedli zakazany owoc. W obu historiach grzech skutkuje cierpieniem i wygnaniem.
Kochankowie ze "Szkarłatnej litery" do końca życia męczą się z ciężarem poczucia winy i wstydu, jakie spowodował ich romans. Każde jednak cierpi w inny sposób - mężczyzna pokutuje w ukryciu, natomiast Hester nosi literę "A" i jest jawnie potępiana przez ludzi.
Powieść Hawthorne'a próbuje nakłonić czytelników do zastanowienie się nad naturą zła, do odnalezienia odpowiedzi na kilka trudnych pytań. Czy namiętność, miłość – nawet pozamałżeńska – jest niewłaściwa? Czy niezbyt szczęśliwe małżeństwo z Rogerem zmusiło kobietę do cudzołóstwa? Warto dodać, że Chillingwortha bardzo dotknęła zdrada żony i do końca życia pielęgnował w sobie złość, nienawiść i chęć zemsty. Ponadto wyrzekł się Pearl. Hawthorne pokazuje, że taka postawa jest również godna potępienia.
Hester nie opuściła kolonii i zgodziła się nosić szkarłatną literę. Ucieczka z Bostonu wiązałaby się z przyznaniem do winy i uznaniem władzy purytan nad sobą. Kobieta nie postrzega odznaki jako powodu do wstydu, ponieważ jest to symbol jej miłości do Arthura. Nie może wyrzec się litery, która jest fragmentem jej życia i doświadczeń.
Pisarz i dyplomata
Nathaniel Hawthorne urodził się 4 lipca 1804 roku w Salem (Massachusetts). Jeden z jego przodków był sędzią podczas słynnego procesu czarownic z 1692 roku.
Decyzję o rozpoczęciu kariery literackiej podjął już na studiach. "Fanshawe" była jego pierwszym dziełem, którą zresztą opublikował na własny koszt. W 1835 roku ukazała się powieść "Młody Goodman Brown".
W 1842 roku poślubił Sophię Peabody. Trzy lata później został inspektorem Izby Celnej – pracę stracił w 1848 roku, czym był bardzo rozgoryczony. W tym właśnie czasie ukończył pracę nad "Szkarłatną literą". Powieść od razu stała się bestsellerem i po dziś dzień znajduje się na amerykańskiej liście lektur szkolnych.
Co ciekawe, autor dodał do niej specyficzny wstęp o tytule "Izba celna", w którym przedstawił, jak wygląda praca w administracji publicznej. Nijak nie łączy się on z samą treścią utworu.
W latach 50. XIX wieku Hawthorne biografię swojego kolegi ze szkoły – Franklina Pierce’a, który w 1853 roku został 14. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Niedługo później przeniósł się wraz z rodziną do Wielkiej Brytanii, gdzie przez kolejne trzy lata pełnił funkcję konsula amerykańskiego.
Zmarł 19 maja 1864 roku w Plymouth w New Hampshire.
"Szkarłatna litera" w kulturze masowej
Nawiązania do książki Hawthorne’a możemy znaleźć w literaturze czy w filmie. Niekiedy cała opowieść bazuje na "Szkarłatnej literze", innym razem literackie wątki są jedynie wspomniane. Pokazuje to, jak głęboko "Szkarłatna litera" jest osadzona w amerykańskiej kulturze.
Przywołajmy choćby dwa przykłady.
"Łatwa dziewczyna" to film nakręcony w 2010 roku przez Willa Glucka. Emma Stone wciela się tu w postać Olive, uczennicy liceum. Pewnego razu rozmowa dziewczyny i jej koleżanki została podsłuchana, a po szkole zaczęły krążyć plotki, że Olive jest rozwiązła. Wtedy też bohaterka - z własnej woli - zaczęła nosić na piersi szkarłatną literę "A". Z kolei w powieści "Słodkie kłamstewka" Sary Shepard Aria czyta "Szkarłatną literę" na zajęciach języka angielskiego i porównuje ją do romansu jej ojca.
jb/jp
Źródła:
• Nathaniel Hawthorne, Britannica, https://www.britannica.com/biography/Nathaniel-Hawthorne, data dostępu: 15.03.2021.
• The Scarlet Letter, Britannica, https://www.britannica.com/topic/The-Scarlet-Letter-novel-by-Hawthorne, data dostępu: 15.03.2021.
