Historia

Sir Arthur Conan Doyle. Zakładnik Sherlocka Holmesa

Ostatnia aktualizacja: 22.05.2023 05:38
– Dla nas Arthur Conan Doyle to przede wszystkim Sherlock Holmes. Mało, Sherlock Holmes, a później jego twórca Conan Doyle, podczas gdy on przez całe życie traktował te opowiadania jako rzecz zupełnie drugorzędną – mówił krytyk literacki Marek Wydmuch.
Arthur Conan Doyle w 1893 roku
Arthur Conan Doyle w 1893 rokuFoto: Herbert Rose Barraud

22 maja 1859 roku urodził się Arthur Conan Doyle.

Posłuchaj
29:21 arthur conan doyle - kronikarz swoich czasów___15537.mp3 Arthur Conan Doyle - kronikarz swoich czasów. Audycja z cyklu "Ludzie, epoki, obyczaje" (PR, 16.06.1980) 

Holmes – detektyw naukowy

Twórca legendarnego Sherlocka, Arthur Conan Doyle urodził się 22 maja 1859. Studiował medycynę w Edynburgu i do 1890 roku prowadził praktykę lekarską. Dopiero później zajął się wyłącznie pisarstwem.

"Myślę, że ludzie w literaturze szukają potwierdzenia zwycięstwa dobra nad złem, bez względu na to kto, to zło unicestwia. Odpowiadając na to zapotrzebowanie, chciałem stworzyć typ detektywa naukowego, rozwiązującego tajemnice danej zbrodni na podstawie faktów, a nie dzięki głupocie zbrodniarza czy siłom nadprzyrodzonym" – pisał w swoich pamiętnikach autor.

Nową postać nazwał Sherlockiem Holmesem. Z racji, że nie mógł on sam opowiadać o swoich przygodach, pisarz wymyślił mu towarzysza, który by opowiadał o poczynaniach detektywa – doktora Watsona.

Pierwowzorem Holmesa był wykładowca Doyle’a z lat studiów – prof. Joseph Bell. "Był to bardzo zdolny chirurg, lecz jego główna siła leżała w diagnozie obejmującej nie tylko chorobę, lecz także zawód pacjenta" – wspominał pisarz. Podobnie jak detektyw, Bell miał zwyczaj wysnuwać daleko idące wnioski z błahych, pozornie, przesłanek.

Początek wielkiej sagi

Pierwsza powieść Arthura Conan Doyle'a ukazała się w 1887 roku i nosiła tytuł "Studium w szkarłacie". Jej życzliwe przyjęcie zachęciło Szkota do napisania następnych przygód detektywa. I tak okazała się ona pierwszym z 56 odcinków jednej z najpopularniejszych sag w historii literatury.
Codziennie poczta dostarczała pisarzowi wiele listów adresowanych do Sherlocka z prośbą o pomoc w rozwiązaniu problemu. – Początkowo wydawało mi się to nawet zabawne, ale w końcu miałem dość. Czytelnicy ciągle domagali się dalszych przygód Holmesa – wspominał.

Nieudana próba zerwania z Holmesem

Po napisaniu dwóch cykli doszedł do wniosku, że grozi mu niebezpieczeństwo nierozerwalnego związku z postacią i dziełem literackim "należącym do niższego gatunku", dlatego w 1893 roku uśmiercił postać Sherlocka w utworze "Ostatnia zagadka".

- Nareszcie byłem wolny. Zgodnie ze swą chęcią mogłem teraz poświęcić swój czas poważniejszym pracom – pisał Doyle. Napisał wtedy powieść fantastyczno-naukową "Zaginiony świat", w której wykreował postać ekscentrycznego naukowca George'a Challengera. Zajął się też spirytyzmem i stworzył dzieło "Nowe objawienie, czyli co to jest spirytyzm".

Holmes nie umiera nigdy

Jednak czytelnicy nie byli zainteresowani nowymi książkami Doyle’a, wszyscy chcieli Holmesa. W listach do autora pisali:
"Ty dzika bestio, jesteś mordercą, dzikim zwierzęciem bez sumienia. Mam nadzieję, że Bóg cię skarze i nie pozwoli, aby tak potworna zbrodnia uszła ci bez kary. Swym czynem straciłeś Pan przyjaciół w Anglii i nie tylko".

"Panie nic nas nie obchodzą pańskie łajdackie sztuczki. Holmes żyje bo nikt przy zdrowych zmysłach nie da wiary, że ktoś taki jak on dał się wykiwać pierwszemu lepszemu przestępcy. Nic nas nie obchodzi jak Pan to załatwi, ale radzimy, żeby najdalej w ciągu roku znalazł pan żywego Sherlocka Holmesa”.

Czytelnicy wierzyli, że stworzony przez Doyle’a bohater jest postacią z krwi i kości, a pisarz jedynie jego mniej lub bardziej wiernym kronikarzem. Gdy do żądań szerokiej publiczności dołączyli się wydawcy, pisarz skapitulował. Stworzył jedną z najpopularniejszych sag w historii literatury.

Muzeum Sherlocka Holmesa znajduje się na Baker Street w Londynie, dokładnie tam, gdzie według książki mieszkał sławny detektyw i jego przyjaciel Watson. Zgromadzono tam wiele rzeczy związanych z przygodami detektywa. Umieszczono też eksponaty związane z samym Arthurem Conan Doyle’em, np. fotel i biurko, przy którym pisał o przygodach Holmesa.

mk

Czytaj także

Tolkien - jednych fascynuje, innych irytuje

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2012 13:00
Pisząc książkę o hobbicie Tolkien wcale nie myślał o wydaniu jej drukiem. Pisał ją po to, żeby czytać ją synom na dobranoc przy kominku. Jak baśń.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najsłynniejszy detektyw świata obchodzi 125. urodziny

Ostatnia aktualizacja: 26.12.2012 11:43
W 1887 roku ukazała się pierwsza powieść Arthura Conan Doyle'a o przygodach detektywa-skrzypka Sherlocka Holmesa pod tytułem "Studium w szkarłacie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Terry Pratchett – mistrz satyry i wyobraźni

Ostatnia aktualizacja: 28.04.2023 05:42
28 kwietnia 1948 roku urodził się Terry Pratchett, jeden z najwybitniejszych autorów brytyjskich i najsłynniejszych współczesnych pisarzy prozy fantastycznej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Londyn Sherlocka Holmesa i obyczaje wyższych sfer

Ostatnia aktualizacja: 10.12.2016 12:45
Opowiadania Arthura Conana Doyle'a o słynnym detektywie powstały w latach 80. i 90. XIX wieku. Do tej epoki przenosi nas autorka wydanej niedawno książki "Londyn w czasach Sherlocka Holmesa" Krystyna Kaplan.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Arthur Conan Doyle. 10 mniej znanych faktów z życia twórcy Sherlocka Holmesa

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2023 05:50
Arthur Conan Doyle zmarł 7 lipca 1930 roku, przeżywszy 71 lat wypełnionych lekturą książek, praktyką lekarską, a przede wszystkim pracą pisarską, której najtrwalszym śladem jest cykl powieści i opowiadań o Sherlocku Holmesie. Lecz Doyle miał także inne pasje, a do tego spotkało go kilka interesujących przygód.
rozwiń zwiń