Historia

Bojowe rumaki pierwszych cywilizacji okazały się... osłami

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2022 05:40
Badania DNA wykazały, że wierzchowce używane przez Sumerów to w rzeczywistości krzyżówki osła domowego z jego dzikim krewniakiem. Czyni to z nich najstarsze znane nauce hybrydy stworzone przez człowieka. 
Fragment mozaiki Sztandaru z Ur. Widoczne koniowate prowadzone na postronku (górny lewy róg) i ciągnące wozy bojowe (dół)
Fragment mozaiki "Sztandaru z Ur". Widoczne koniowate prowadzone na postronku (górny lewy róg) i ciągnące wozy bojowe (dół)Foto: World History Archive / World history archive / Forum

Koniowate odegrały kluczową rolę w ewolucji działań wojennych na przestrzeni dziejów. Choć udomowione konie pojawiły się na terytorium Żyznego Półksiężyca (pas ziem ciągnący się od Egiptu, przez Palestynę i Syrię, aż po Mezopotamię) dopiero około 4000 lat temu, Sumerowie już od wieków używali na polu bitwy czterokołowych wozów bojowych ciągniętych przez wierzchowce, czego dowodem jest słynny "Sztandar z Ur", licząca 4500 lat sumeryjska mozaika.


Sredniowieczni rycerze w walce 1200.jpg
Średniowieczny rycerz miał małego konia

Tajemnicze kungi 

Gliniane tabliczki z pismem klinowym z tego okresu wspominają również o prestiżowych rumakach o wysokiej wartości rynkowej zwanych "kunga". Do dziś jednak nie wiadomo było na pewno, jakie koniowate nazywano w ten sposób.

Odpowiedź na to pytanie przyniosły badania przeprowadzone przez zespół z Instytutu Jacques'a Monoda w Paryżu. Ich wyniki opublikowano w czasopiśmie "Science Advances". Paleogenetycy przebadali szczątki koniowatych z kompleksu grobowego z Umm el-Marra (północna Syria). Na podstawie kryteriów morfologicznych i archeologicznych zwierzęta te, pochowane w oddzielnych boksach, zostały uznane zostały za przedstawicieli kunga.

Genom tych zwierząt, choć zdegradowany, mógł być porównany z genomem innych koniowatych: koni, osłów domowych i dzikich osłów – kułanów azjatyckich. Do tych ostatnich należą szczątki koniowatego sprzed 11 tys. lat, odnalezione w najstarszej znanej świątyni Göbekli Tepe (południowo-wschodnia część dzisiejszej Turcji). Materiał genetyczny został specjalnie zsekwencjonowany na potrzeby badania.

Najstarsze hybrydy znane nauce

Według przeprowadzonych analiz koniowate z Umm el-Marra są mieszańcami pierwszego pokolenia, powstałymi w wyniku skrzyżowania osła domowego z samcem kułana. Ponieważ kungi były bezpłodne, a kułany dzikie, konieczne było każdorazowe krzyżowanie samicy domowej z wcześniej schwytanym kułanem (schwytanie przedstawione na asyryjskiej płaskorzeźbie z Niniwy). Tym samym kungi uznać należy za najstarsze znane nauce hybrydy stworzone przez człowieka - nastąpiło to 500 lat przed udomowieniem w tym regionie koni. 


Koń 1200 Polona.png
Kiedy i gdzie oswojono konie domowe? Naukowcy twierdzą, że znają odpowiedź

Zamiast udomawiać dzikie konie, które zamieszkiwały ten region, Sumerowie wykorzystywali hybrydy, łącząc cechy dwojga rodziców, by uzyskać potomstwo silniejsze i szybsze niż osły (i znacznie szybsze niż konie), ale bardziej kontrolowane niż kułany. Kungi zostały ostatecznie wyparte przez przybycie konia domowego sprowadzonego do tego regionu ze stepu pontyjskiego najprawdopodobniej właśnie z powodu możliwości jego rozmnażania.

EurekaAlert!/Science Advances/bm

Czytaj także

Kazuar to ptak, który może zabić człowieka. Prehistorycznym ludziom nie przeszkadzało to w jego hodowli

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2021 05:40
Na miano najstarszego znanego ludzkości drobiu zasługuje, wbrew zdrowemu rozsądkowi nie kura, kaczka czy gęś, a wielki, agresywny nielot, zdolny swoimi ogromnymi pazurami wypatroszyć człowieka - wynika z badań naukowców. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zniszczenie Sodomy i Gomory jak katastrofa tunguska? Naukowcy: winę ponosił meteoryt

Ostatnia aktualizacja: 25.10.2021 05:50
Zagłada Tall el-Hammam, miasta z epoki brązu położonego w Dolinie Jordanu, mogła stać się inspiracją dla biblijnej historii o unicestwieniu osad słynących z grzechu i występku. Winę mógł ponosić kosmiczny kataklizm o sile tysiąca bomb zrzuconych na Hiroszimę.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jak asyryjska zbroja znalazła się 2700 lat temu w Chinach?

Ostatnia aktualizacja: 13.12.2021 05:40
Badania pancerza łuskowego odnalezionego w  grobowcu jeźdźca w północno-zachodniej części Państwa Środka wykazały, że strój ten pochodzi z państwa nowoasyryjskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Oman. Polscy archeolodzy odnaleźli grę planszową sprzed 4 tys. lat

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2022 05:50
Kamienną plansza do gry ma zaznaczone pola i zagłębienia. Tego typu znaleziska są rzadkie. Kilka znanych jest z Doliny Indusu i z Mezopotamii - zauważają autorzy odkrycia, badacze z Uniwersytetu Warszawskiego. 
rozwiń zwiń