Historia

Muzeum Narodowe w Warszawie powstawało inaczej niż inne wielkie muzea

Ostatnia aktualizacja: 20.05.2022 05:30
Muzeum Narodowe w Warszawie jest jednym z najstarszych i największych muzeów sztuki w Polsce. Powstało 20 maja 1862 roku jako Muzeum Sztuk Pięknych, ale jego obecną siedzibę zbudowano dopiero w latach 1927–1938. Gmach w stylu modernistycznym zaprojektował Tadeusz Tołwiński. Zbiory należą do różnych dziedzin sztuki i były gromadzone od początku istnienia placówki.
Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie podczas Nocy Muzeów 2022
Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie podczas Nocy Muzeów 2022Foto: PAP/Radek Pietruszka

Muzeum Narodowe w Warszawie informuje na swej stronie, że gromadzi zbiory sztuki starożytnej (egipskiej, greckiej, rzymskiej), malarstwa polskiego od XIII wieku, a także galerię malarstwa obcego (włoskie, francuskie, holenderskie, niemieckie i rosyjskie), w tym kilka obrazów z prywatnej kolekcji Adolfa Hitlera, przekazanych muzeum przez władze amerykańskie w powojennych Niemczech, zbiory numizmatyczne i rzemiosła artystycznego.

Muzeum w Warszawie powstawało inaczej niż inne wielkie galerie i muzea

Profesor Maria Poprzęcka, dyrektor Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego i historyk sztuki, zwracała uwagę, że historia zbiorów muzeum jest - jak to ujęła - niezwykle dramatyczna. - Nigdy to kolekcjonerstwo nie miało takiego rozmachu, takich możliwości, jak kolekcjonerstwo, które zaowocowało powstaniem wielkich galerii, czy muzeów - mówiła. Wyjaśniła, że zaczątkiem muzeum nie były - jak w wielu innych krajach - zbiory zgromadzone przez królów, bo kolejne pożary, rozbiory Polski i wojny pozbawiły nas tego dziedzictwa.

Dorota Folga-Januszewska, historyk sztuki, muzeolog, krytyk i wicedyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie opowiadała, że na początku nie było zbiorów i nie było siedziby, nie było również mowy o tym, aby władze rosyjskie zgodziły się na nazwę Muzeum Narodowe. Dlatego utworzono Muzeum Sztuk Pięknych. - Wówczas władze Warszawy, które były właścicielem muzeum wysłały jego pierwszego dyrektora (Justyniana Karnicki - dop. Red), który na aukcjach kupował wspaniałe dzieła malarstwa europejskiego - mówiła. Stanowiło to zrąb kolekcji, a muzeum w Warszawie było jedynym wówczas w Europie, które świadomie kupowało sztukę europejską. Było to spełnienie idei króla Stanisława Augusta, który chciał utworzenia Musaeum Polonicum z dziełami malarstwa Europy.

Różnorodne zbiory muzealne

Jednym z najciekawszych działów jest Galeria Sztuki Faras, która prezentuje jedyną w Europie kolekcję fresków nubijskich odkrytych przez polskich archeologów pod kierownictwem profesora Kazimierza Michałowskiego w starożytnym kościółku przeznaczonym do zalania przy budowie Wysokiej Tamy Asuańskiej na Nilu. - Znajdowały się tam zespoły malarstwa nubijskiego, które jeszcze do połowy lat 90-tych uchodziły za absolutny unikat w skali światowej - mówi Dorota Folga-Januszewska. W galerii pokazana jest połowa odnalezionych fresków, która została podarowana Muzeum, druga ich część została w Sudanie. Wicedyrektor ma nadzieję, że zbiory zostaną powiększone o kolejne eksponaty odnajdywane przez polskich archeologów podczas misji w Sudanie.


Posłuchaj
54:40 muzeum narodowe w warszawie.mp3 Folga-Januszewska Dorota i Maria Poprzęcka opowiadają o historii i zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie w audycji "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" autorstwa Hanny Marii Gizy (PR2, 22.01.2005)

Na stronie Muzeum Narodowego w Warszawie można przeczytać, że od 1916 muzeum było instytucją miejską. Od 1933 skrzydło wschodnie zajmuje Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. W wyniku niemieckiej grabieży polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej Muzeum Narodowe w Warszawie utraciło ogromną część zbiorów, m.in. 99% numizmatów, 100% zegarów, 80% wyrobów złotniczych i jubilerskich, 63% tkanin, 60% mebli, 70% opraw, ksiąg i superekslibrisów królewskich. W 1945 muzeum przestało być instytucja miejską i zostało znacjonalizowane.

Budowa gmachu Muzeum narodowego w Warszawie (1938)   Żr. NAC/DP Budowa gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie (1938) Żr. NAC/DP

Poszerzanie formy działalności

W latach 90. XX wieku, poza stałymi ekspozycjami, muzeum zaczęło organizowanie specjalnych wystaw. Spadała frekwencja. - Zanim Ferdynand Ruszczyc objął funkcję dyrektora, rocznie muzeum odwiedzało ok. 200 tysięcy osób. To bardzo niewiele - zaznaczał w Polskim Radiu Kazimierz Stachurski, zastępca dyrektora. Pod koniec lat 90. ten wynik się podwoił, a były wystawy, jak np. "Koniec wieku", czy "Caravaggio", gdzie tylko na jedną wystawę przychodziło ponad 100-150 tysięcy osób. Wyjaśnił, że była to szansa, aby muzeum udowodniło, że jest potrzebną instytucją w kraju i w Warszawie, a także sposób na zdobywanie środków na kolejne wystawy.

Kazimierz Stachurski podkreślił, że Muzeum Narodowe ma blisko milion eksponatów i jest największe w Polsce. A tylko w samej Warszawie ma konkurencję w postaci około 50 innych placówek muzealnych.


Posłuchaj
20:37 muzeum narodowe aktywne komercyjne przedsiębiorstwo.mp3 Dyrektor MNW Ferdynad Ruszczyc mówi o nowej koncepcji działania muzeum w audycji "Szkoda gadać" autorstwa Marty Miller (PR1, 9.01.1998)

Ferdynand Ruszczyc, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie (1998) wskazywał, że w Warszawie nie było muzeum, które godne by było miana muzeum XXI wieku. I to zarówno, jeśli chodzi o rozwiązania techniczne, jak też możliwości wystawiennicze. Przypomina, że kiedy w 1938 roku oddawano do użytku nowy gmach, muzeum miało zaledwie 70 tysięcy eksponatów. - Mamy wspaniałe arcydzieła z różnych zbiorów nigdy nie prezentowane - mówił. Muzeum pokazuje zaledwie 1,5 procent swych zbiorów.

ag


Zobacz więcej na temat: Muzeum Narodowe w Warszawie
Czytaj także

Stanisław Lorentz - ratował skarby narodowe

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2024 05:41
- W czasie okupacji Muzeum Narodowe było tajnym ośrodkiem opieki nad kulturą - wspominał prof. Stanisław Lorentz na antenie Polskiego Radia. Pod nosem władz okupacyjnych udawało mu się ratować bezcenne skarby i dokumentować niemiecką grabież. Po wojnie był jednym z inicjatorów odbudowy Zamku Królewskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Muzeum Narodowe w Warszawie zwiększa dostępność dla niepełnosprawnych. Szereg nowych rozwiązań

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2021 11:27
Plan tyflograficzny, pętle indukcyjne, pokój wyciszenia – to niektóre udogodnienia przygotowane dla osób niepełnosprawnych, odwiedzających Muzeum Narodowe w Warszawie. Dodatkowe rozwiązania sfinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Stan rzeczy" w Muzeum Narodowym

Ostatnia aktualizacja: 05.05.2022 21:30
Bohaterami "Rozmów po zmroku" były m. in. szkandela, parura, lizeska, egreta, szatlenka i robdeszan - czyli obiekty, które oglądać można na nowej wystawie w Muzeum Narodowym w Warszawie, zatytułowanej "Stan rzeczy".
rozwiń zwiń