Historia

Józef Londzin. Śląsk Cieszyński i polskość miał we krwi

Ostatnia aktualizacja: 03.02.2023 05:30
160 lat temu, 3 lutego 1863 roku, urodził się w Zabrzegu, wsi położonej 2 kilometry na zachód od Czechowic-Dziedzic, ksiądz katolicki Józef Londzin, zwany także Hetmanem Ziemi Cieszyńskiej.
Józef Londzin
Józef Londzin Foto: NAC

Polska tożsamość

Swoją dość trudną w tamtych czasach i na tamtych terenach polskość wyniósł z domu rodzinnego, a przede wszystkim od swojego ojca, który jako nauczyciel kultywował tradycje miejscowej kultury z silnymi akcentami polskiej tożsamości. W późniejszych latach tradycje te stały u podstaw działalności propaństwowej Londzina, a także, już w wolnej i wyzwolonej Polsce, budowały silny charakter posła na Sejm RP. W swojej karierze był również burmistrzem Cieszyna, a funkcję tę sprawował od 1927 roku aż do śmierci w kwietniu 1929. Trzeba dodać, że od 1928 roku był też Senatorem II kadencji z województwa śląskiego, wybrany z listy BBWR czyli Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Józefa Piłsudskiego.

"Gwiazdka Cieszyńska"

Józef Londzin swoją drogę z edukacją zaczynał całkiem zwyczajnie w tamtym rejonie i najpierw uczył się w miejscowej szkole ludowej, a później niemieckim gimnazjum w Bielsku aż do 1884 roku, kiedy to wstąpił d seminarium duchownego w Ołomuńcu. Święcenia kapłańskie otrzymał równo pięć lat później w 1889 roku. Po pierwszym wikariacie, zaledwie kilkumiesięcznym, przeniesiony w 1890 roku do Cieszyna, gdzie czekały go funkcje starszego wikarego i kapelana więziennego. Wtedy też zostaje redaktorem polskojęzycznego tygodnika "Gwiazdka Cieszyńska", periodyku, który sam o sobie pisał, że jest "pismem naukowym i zabawnym", a historia jego docierała także do serca Polski. Nie dalej jak zaledwie kilkanaście lat wcześniej Józef Ignacy Kraszewski pisał na łamach "Gazety Warszawskiej": "W dalszych od nas ziemiach, poczciwa Gwiazdka Cieszyńska świeci i służy na Śląsku bratnim, sama jedna, nie popierana przez nikogo i trwa, pielęgnując tam narodowość, którą kilku biednych ludzi wzięło się podtrzymywać z prawdziwym heroizmem. Z rozczuleniem i łzą w oku spoglądać musimy na to pismo skromne, ciche, a tak wielkiego dla kraju znaczenia... Całe pismo, przy szczupłych swych środkach, z zadziwiającą trafnością i troskliwością jest redagowane".

To właśnie Londzin stał za pierwszą publikacją "Roty" autorstwa Marii Konopnickiej, która na łamach tego pisma ukazała się w 1908 roku. Dość powiedzieć, że bohaterski ksiądz stał na czele tego periodyku aż do chwili swojej śmierci, a krótkie przerwy nie umniejszały ciągłości kierownictwa. Przerwy te związane były z ważną działalnością państwową, szczególnie kiedy już w wolnej Polsce zostawała posłem na Sejm RP. Brał również czynny udział w konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku, gdzie walczył o polskie prawa ludności Śląska Cieszyńskiego.

Działalność na Śląsku

Pięknie życiorys księdza Londzina opisuje portal Czechowic-Dziedzic, gdzie znajdziemy informacje od pierwszych lat posługi w Cieszynie, aż do lat ostatnich. Czytamy tam: "Najpierw pomagał Pawłowi Stalmachowi w redagowaniu Gwiazdki Cieszyńskiej, a od 1890 roku przez czterdzieści lat był jej redaktorem. W gazecie tej swoje utwory zamieszczali: Maria Konopnicka (m.in. sławną Rotę), Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Bolesław Prus, Adam Asnyk i inni. Ksiądz Józef Londzin był wybitnym działaczem Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego (najpierw jako członek Zarządu Głównego, później skarbnik, a w latach 1903-1904 był prezesem). Zaangażował się na rzecz otwarcia pierwszego polskiego gimnazjum, które powstało w 1895 roku w Cieszynie (objął w nim obowiązki katechety)".

"Wszystko dla Boga i Ojczyzny"

Portal też zwraca baczną uwagę na jego działalność polityczną i propaństwową. Możemy wyczytać tam, że "Ksiądz Józef Londzin był wybitnym działaczem politycznym. W latach 1907-1918 był posłem do parlamentu w Wiedniu, broniącym interesów ludu polskiego w wielonarodowej monarchii Austro-Węgierskiej. W okresie tworzenia się niepodległej Polski był jednym z przewodniczących faktycznej władzy polskiej w Cieszyńskiem - Radzie Narodowej Księstwa Cieszyńskiego (1918-1920). W 1919 roku został posłem w Warszawie, a w 1928 senatorem Rzeczypospolitej Polskiej. Od 1927 roku aż do śmierci był także burmistrzem Cieszyna. Założył drukarnię, w której drukowano "Gwiazdkę Cieszyńską", modlitewniki, broszury i książki. Jego dewizą było "Wszystko dla Boga i Ojczyzny".

Ksiądz Józef Londzin zmarł 21 kwietnia 1929 r. i został pochowany na cieszyńskim Cmentarzu Komunalnym w Alei Zasłużonych obok wielkich krzewicieli polskości Karola Miarki i Pawła Stalmacha. Wspomnijmy zatem tego wybitnego Polaka i księdza, bo dzięki takim ludziom historia i kultura polska doczekały się swojej chwalebnej kontynuacji.

PP


Czytaj także

Transgraniczność Śląska Cieszyńskiego i Zaolzia – gdzie szukać jej początków?

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2019 22:00
Tożsamość Śląska ma wiele oblicz – jednymi z najbardziej interesujących są Śląsk Cieszyński oraz Śląsk Zaolziański, dzisiaj nazywany po prostu Zaolziem, gdzie od wieków, nieustannie ścierają się wpływy czeskie i polskie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Strzały w Mysłowicach doprowadziły do wybuchu I powstania śląskiego

Ostatnia aktualizacja: 15.08.2024 05:35
Niemcy otworzyli ogień do górników, ich żon i dzieci. Masakra wywołała ogromny szok na Śląsku. 105 lat temu doszło do pacyfikacji strajku w kopalni w Mysłowicach. Wydarzenie stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu I powstania śląskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jak Śląsk wpadł w ręce Prus? Konflikt trwał 20 lat

Ostatnia aktualizacja: 16.12.2023 05:40
283 lata temu, 16 grudnia 1740 roku, wojska pruskie wkroczyły na ziemie śląskie, będące wówczas częścią monarchii Habsburskiej. W ten sposób zaczęła się trwająca z przerwami ponad dwie dekady rywalizacja o ten region. Starcie prusko-austriackie stało się nawet pretekstem rozpętania rywalizacji o zasięgu światowym.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"To postać wielopoziomowa". Dr Krzysztof Jabłonka o Wojciechu Korfantym

Ostatnia aktualizacja: 26.12.2022 21:39
- Korfanty był bardzo ciekawym politykiem, myślicielem na tle Europy. To postać wielopoziomowa, ale nas interesuje przede wszystkim jego wola przyłączenia Śląska do Polski - mówił w Polskim Radiu 24 dr Krzysztof Jabłonka, historyk.
rozwiń zwiń