Dawni Majowie wierzyli, że bóg deszczu Chaak żyje w jaskiniach i naturalnych studniach zwanych cenotami. W XVI wieku hiszpański zakonnik Diego de Landa, który został biskupem Jukatanu, wspominał w swoich publikacjach o świętej studni na Jukatanie. - Diego de Landa to fascynujące postać, z jednej strony chwalił się, że zniszczył mnóstwo ksiąg przedhiszpańskich Majów, z drugiej zostawił niesamowite opisy, m.in. opis, jak do tej świętej studni cenote, znajdującej się na obrzeżach Chichen Itza, były prowadzone dziewice, które następnie były topione - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Katarzyna Mikulska z Instytutu Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. - Zakonnik był pod wpływem starożytnych europejskich mitów, stąd to skojarzenie z dziewicami zostawianymi na ofiarę. Kiedy przeprowadzano badania archeologiczne w tym świętym cenote, okazało się, że większość złożonych ofiar to byli mężczyźni, młodzi chłopcy i dzieci - opowiada.
Cenote w kulturze Majów
Ze względu na ograniczone opady i brak rzek cenotes były dla Majów podstawowym źródłem wody, i to przez cały rok. Wierzono również, że studnie te prowadzą w zaświaty. Składano również ofiary z ludzi. - Cały Jukatan to jest wielka płyta wapienna, gdzie te zjawiska klasowe cały czas następują i wyglądają imponująco. Niektóre cenote dochodzą do głębokości 100 metrów, a niektóre z nich są bardzo małe i przybierają kształt butelki. Najważniejsze jest to, że w całej Mezoameryce wszelkiego typu jaskinie były postrzegane jako miejsce kontaktu z zaświatami, ze światem podziemia - wyjaśnia prof. Mikulska.
Święta cenote
Jedną z najsłynniejszych cenote odkrył w Chichen Itza, pod koniec XIX w., amerykański badacz Edward Thompson, wydobywając z jej dna niezliczone kosztowności i cenne dzieła sztuki. - Na początku używał czerpaka, takiej gigantycznej "łapy", którą całkiem dobrze udało mu się wydobyć wiele przedmiotów złożonych w świętej studni. Były one wykonane m.in. z jadeitu, obsydianu, kryształu górskiego, ze złota czy z tombaku, znaleziono nawet fragmenty tkanin - opowiada rozmówczyni Katarzyny Kobyleckiej. - Dwa lata później wrócił do badań ze sprzętem do nurkowania, udało mu się dotrzeć jeszcze głębiej i pozyskać więcej znalezisk - dodaje.
Zobacz też:
23:53 Jedynka/Eureka - 14.10.2022.mp3 Cenotes - święte studnie Majów (Eureka/Jedynka)
W audycji również:
Po dwóch stuleciach poznaliśmy prawdziwą przyczynę śmierci Tadeusza Kościuszki.
Generał zmarł w Szwajcarii, w wieku 71 lat, na - jak uważano dotąd - tyfus lub na zapalenie płuc. Badania molekularne materiałów mających styczność z sercem Kościuszki wskazują, że przyczyną jego śmierci była bakteria powodująca zapalenie wsierdzia tj. wewnętrznych błon jam mięśnia sercowego. Niemal dokładnie 205 lat po śmierci Kościuszki (15.10.1817) przypominamy historię wędrówki urny z jego sercem i opowiadamy o ostatnich badaniach, które dały odpowiedź na zadawane od lat pytanie. Gościem audycji był prof. Michał Witt, dyrektor Instytutu Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, współautor badań.
Czytaj też:
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Katarzyna Kobylecka
Goście: prof. Katarzyna Mikulska (Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego), prof. Michał Witt (Instytut Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu)
Data emisji: 14.10.2022 r.
Godzina emisji: 19.30
ans/kor
