29 września

W więzieniu mokotowskim w Warszawie zmarł pułkownik Aleksander Krzyżanowski - legendarny komendant Okręgu Wileńskiego AK.

1951 - W więzieniu mokotowskim w Warszawie zmarł pułkownik Aleksander Krzyżanowski, pseudonim "Wilk", "Wesołowski", "Dziemido", "Jan Kulczycki" . Służył w I Korpusie Polskim gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, walczył z bolszewikami w wojnie 1920 r. Od maja 1941 r. do lipca 1944 r. pełnił funkcję komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ-AK. W lipcu 1944 r. podstępnie aresztowany przez NKWD, w 1945 r. wywieziony w głąb Rosji. Uciekł z gułagu. Ponownie więziony. Po uwolnieniu wrócił do kraju, gdzie w 1948 r. został aresztowany przez UB. Po okrutnym śledztwie zmarł w 1951 r. w więzieniu mokotowskim. (ur. 1895) 60. rocznica

Pozostałe wydarzenia:

1518 - Urodził się Tintoretto, właściwe nazwisko Jacopo Robusti, włoski malarz okresu manieryzmu, przedstawiciel szkoły weneckiej. Twórca cykli monumentalnych obrazów religijnych, historycznych i biblijnych, jak "Obmywanie nóg", "Raj" czy "Zmartwychwstanie" (zm. 31.04.1594)

1547 - Urodził się Miguel de Cervantes Saavedra, pisarz hiszpański, twórca nowożytnej powieści europejskiej, autor "Don Kichota" - jednego z arcydzieł literatury światowej. (zm. 23.04.1616)

1703 - Urodził się Francois Boucher, francuski malarz, projektant gobelinów i porcelanowych figur, autor obrazów "Triumf Wenus", "Porwanie Europy", "Leda i łabędź". Zmarł 30 maja 1770 roku.

1747 - Urodził się Józef Wybicki, poeta, działacz polityczny, autor tekstu Mazurka Dąbrowskiego, od 1918 roku polskiego hymnu narodowego. (zm.19.03.1822)

1758 - Urodził się Horatio Nelson, angielski admirał, zwycięzca wielu bitew morskich. 21 października 1805 roku pokonał flotę francusko-hiszpańską pod Trafalgarem. Zapewniło to Anglii panowanie na morzu. Został uznany za bohatera narodowego. (zm. 21.10.1805)

1804 - Urodził się Michał Czajkowski, Sadyk Pasza, polski patriota i działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego, po którego upadku wyemigrował z kraju. Od 1841 roku przebywał w Turcji w służbie u sułtana. Przyjął islam, w 1855 roku dowodził w wojnie krymskiej sformowanym przez siebie oddziałem kozackim, po czym osiadł na Ukrainie i działał na rzecz pojednania polsko-rosyjskiego. Autor romantycznych powieści historycznych - "Kirdżali", "Stefan Czarniecki" i "Hetman Ukrainy". Zmarł 4 stycznia 1886 roku.

1829 - W Wielkiej Brytanii powstały pierwsze profesjonalne siły policyjne. Inicjatorem przedsięwzięcia był minister spraw wewnętrznych sir Robert Peel. Oficerowie byli przez to nazywani "Peelers" lub, co zdobyło większą popularność, "Bobbies" (Bobby, to w j. angielskim odmiana imienia Rober).

1837 - Urodził się Michał Bałucki, pisarz, autor komedii, m.in. "Grube ryby" i "Dom otwarty", autor wiersza "Góralu, czy ci nie żal". Zmarł 17 października 1901 roku.           

1864 - Urodził się Miguel de Unamuno y Jugo, hiszpański filozof, pisarz, dramaturg i poeta, rektor Uniwersytetu w Salamance, z pochodzenia Bask. Autor powieści "Pokój wśród wojny", "Miłość i pedagogika", "Mgła". Zmarł 31 grudnia 1936 roku.

1888 - Urodziła się Janina Porazińska, autorka książek dla dzieci i młodzieży, czytanek szkolnych, tłumaczka literatury szwedzkiej. Autorka książek: "Wesoła gromada", "Za górami... za lasami... Polskie baśnie ludowe", " Wojtusiowa izba", "Kto mi dał skrzydła. Rzecz o Janie Kochanowskim". Zmarła 3 listopada 1971 roku.

1898 - Urodził się Trofim Łysenko, rosyjski biolog i agronom, członek Akademii Nauk ZSRR. W latach 30. XX wieku przewodził kampanii w naukach agrotechnicznych, obecnie określanej jako "łysenkizm" ", która odrzucała współczesną genetykę i przetrwała w ZSRR do połowy lat 60. Teorie Łysenki odrzucały prawa dziedziczności, przypisując nieograniczone możliwości przekształcania organizmów metodą zmian środowiskowych. Zmarł 20 listopada 1976 roku.

1901 - Urodził się Enrico Fermi, włoski fizyk, jeden z twórców podstaw energetyki jądrowej, uruchomił pierwszy reaktor jądrowy, laureat Nagrody Nobla w 1938 roku w dziedzinie fizyki. (zm. 28.11.1954)

1904 - Urodził się Michał Waszyński, właśc. Mosze Waks, reżyser filmowy, montażysta i scenarzysta. W okresie międzywojennym wyreżyserował blisko 40 filmów, m.in. "Znachor", "Gehenna", "Co mój mąż robi w nocy", "Antek policmajster", "Jaśnie pan szofer", "Dodek na froncie", "Włóczęgi" . Zmarł 20 lutego 1965 roku.

1904 - Urodził się Mikołaj Ostrowski, radziecki pisarz, swoje dwie powieści "Jak hartowała się stal" oraz "Zrodzeni z burzy" dyktował  opiekunce, ponieważ w wyniku kontuzji wojennych stracił wzrok. Pisarz był bardzo popularny w okresie komunizmu. Zmarł 22 grudnia 1936 roku.

1904 - Zmarł Niels Ryberg Finsen, lekarz duński, odkrywca właściwości leczniczych światła słonecznego w leczeniu gruźlicy i chorobach skórnych. Konstruktor łukowej lampy leczniczej, nazwanej  lampą Finsena. W 1903 roku otrzymał nagrodę Nobla. Urodził się 15 grudnia 1860 roku.

1908 - Na międzynarodowej konferencji w sprawie ochrony pracy, która odbyła się w Lucernie zabroniono zatrudniać dzieci poniżej 14 lat na nocnej zmianie w przemyśle.

1913 - Zmarł Rudolf Diesel, niemiecki inżynier, konstruktor silników spalinowych, twórca pierwszego wysokoprężnego silnika napędzanego olejem napędowym. Silnik ten jest dziś powszechnie stosowany w samochodach oraz w różnego typu urządzeniach przemysłowych. Urodził się 18 marca 1858 roku.

1913 - Urodził się Stanley Kramer, amerykański aktor i reżyser, producent filmowy, autor filmów: "Najdalszy brzeg", "Sąd w Norymberdze", "Zgadnij kto przyjdzie na obiad" a jako producent pracował przy realizacji filmów "Śmierć komiwojażera", "W samo południe" oraz "Dziki". Zmarł 19 lutego 2001 roku. 

1916 - Urodził się Jerzy Pietrkiewicz, poeta, pisarz, historyk literatury, tłumacz; autor zbiorów poezji: "Modlitwy intelektu", "Wiersze i poematy", "Pogrzeb Europy. Liryki". Zmarł 26 października 2007 roku w Londynie.

1916 - Urodził się Antonio Buero Vallejo, hiszpański dramaturg, autor "Koncertu świętego Owidiusza", "Gdy rozum śpi", laureat literackiej Nagrody imienia Miquel'a de Cervantesa" w 1986 roku. Zmarł 28 kwietnia 2000 roku. 95. rocznica

1916 - Urodził się Trevor Howard, brytyjski aktor, odtwórca ról w dramatach Williama Szekspira, grał w filmach: "Spotkanie", "Szarża lekkiej brygady", "Ghandi". Zmarł 7 stycznia 1988 roku. 95. rocznica

1927 - Zmarł Willem Einthoven, holenderski fizjolog i histolog. Opracował teorię pola elektrycznego serca oraz ogólne prawo projekcji prądów czynnościowych serca na powierzchnię ciała, stworzył podstawy elektrokardiografii. Za odkrycie mechanizmu elektrokardiogramu otrzymał Nagrodę Nobla w 1924 roku. Urodził się  21 maja 1860 roku.

1929 - W Polsce odbyła się pierwsza projekcja filmu dźwiękowego. Był to obraz zatytułowany "Kult ciała", zrealizowany w Wiedniu.

1930 - Zmarł Ilja Jefimowicz Riepin, rosyjski malarz, malował sceny rodzajowe: "Burłacy na Wołdze", "Kawiarnia paryska", pejzaże. Urodził się 5 sierpnia 1844 roku.

1931 - Urodziła się Anita Ekberg, szwedzka aktorka i modelka, grała w filmach "Słodkie życie" i "Boccaccio" Federica Felliniego. W 1950 została Miss Szwecji i Miss Universe. Najbardziej znana z roli Sylvii w "Słodkim życiu", z którego scena kąpieli w fontannie di Trevi należy do najsłynniejszych w dziejach kina. Wybrana jedną ze 100.  najseksowniejszych gwiazd w historii kina, miejsce 98, według magazynu "Empire" w 1995 roku. 80. rocznica

1933 - Rada Ministrów wydała rozporządzenie o powołaniu Polskiej Akademii Literatury.

1936 - Urodził się Silvio Berlusconi, premier Włoch od maja 2008 roku, włoski biznesmen i polityk. Wcześniej też premier - w latach 1994 i 2001 - 2006 (z przerwami), lider partii Forza Italia. Właściciel imperium medialnego we Włoszech. 75. rocznica

1938 - Na konferencji monachijskiej przedstawiciele Niemiec, Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji - A. Hitler, B. Mussolini, N. Chamberlain i E. Daladier, podpisali układ przyznający Rzeszy Niemieckiej prawo okupowania i anektowania jednej piątej terytorium Czechosłowacji.

1939 - Twierdza Modlin skapitulowała po 15. dniach zaciekłej obrony przed wojskami hitlerowskimi. Wobec braku amunicji, żywności i wody oraz wyczerpania załogi, 29 września rano podpisano kapitulację, następnego dnia po kapitulacji stolicy. W obronie Twierdzy Modlin poległo 1300 żołnierzy, 4 tysiące zostało rannych . Niemcy stracili 900 ludzi, mieli 670 rannych.

1939 - W Paryżu zaprzysiężono Władysława Raczkiewicza na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Funkcję pełnił do 1945 roku. Prezydent Raczkiewicz zaproponował generałowi Władysławowi Sikorskiemu misję utworzenia rządu.

1939 - Zmarł Samuel Dickstein, matematyk, historyk nauki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Założył i w latach 1897-1939 wydał 47 tomów czasopisma "Wiadomości Matematyczne". Współzałożyciel Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, zwolennik asymilacji Żydów w Polsce. (ur. 12.05.1851)

1942 - Urodził się Jean Luc Ponty, francuski skrzypek jazzowy, pianista i kompozytor. Gra na elektronicznych skrzypcach z przystawkami.

1943 - Urodził się Lech Wałęsa, działacz związkowy, polityk, w latach 1980-1990 przewodniczący "Solidarności", w latach 1990-95 prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1983 roku.

1951 - Urodziła się Elżbieta Dmoch, wokalistka i flecistka, członkini zespołu Dwa plus Jeden, którego największa popularność przypadła na lata 70. i pierwszą połowę lat 80.; wylansowała przeboje: "Więc chodź, pomaluj mój świat…", "Kołysanka matki", "Nie zmogła go kula", "Czerwone słoneczko", "Windą do nieba"; karierę zakończyła w 1992 r.  60. rocznica

1959 - Wodowanie w Stoczni Szczecińskiej pierwszego drobnicowca "Janek Krasicki". Matką chrzestną statku była Maria Krasicka, matka Janka. Eksploatowany przez Polskie Linie Oceaniczne do 1984 roku,  później sprzedany do Hongkongu na złom.

1965 - Francja zaproponowała przyjęcie Chińskiej Republiki Ludowej do Organizacji Narodów Zjednoczonych.

1978 - Zmarł Aleksander Maliszewski, poeta, pisarz, tłumacz literatury rosyjskiej, autor sztuk scenicznych "Droga do Czarnolasu", 'Wczoraj i przedwczoraj", wspomnień "Na przekór nocy". Urodził się 19 października 1901 roku.

1984 - Zmarł Jerzy Wasowski, kompozytor, dziennikarz radiowy, autor piosenek, ilustracji muzycznych programów radiowych i telewizyjnych, muzyki filmowej. Współtwórca wraz z Jeremim Przyborą radiowego "Teatrzyku Eterek", a w 1958 roku telewizyjnego "Kabaretu Starszych Panów", dla którego powstało wiele popularnych piosenek, jak: "Nie odchodź", "Wesołe jest życie staruszka", "Bo we mnie jest seks", "Kaziu zakochaj się". Urodził się 31 maja 1913 roku.

1986 - "Solidarność" wznowiła jawną działalność. Lech Wałęsa powołał kierownictwo Tymczasowej Rady NSZZ "Solidarność". Ówczesny rzecznik rządu Jerzy Urban ostrzegł, że "reaktywowanie takich związków jak "Solidarność", KPN, czy "Wolność i Pokój" jest nielegalne, jednak nie pójdą za tym sankcje karne". 25. rocznica

1989 - W wypadku samochodowym zginęli autorzy popularnego programu telewizyjnego "Sonda" Zdzisław Kamiński (ur. 5.12.1946) i Andrzej Kurek (ur. 1.01.1947).

1997 - W Nowym Jorku zmarł Roy Lichtenstein, jeden z twórców i najwybitniejszych przedstawicieli pop artu, twórca komiksowych obrazków, Kaczora Donalda, Myszki Miki i Królika Bugsa. (ur. 1923)

2004 - Planetoida Toutatis przeleciała rekordowo blisko Ziemi, w odległości 1,5 miliona kilometrów.