Грамадская ініцыятыва «Наша памяць» і Беларускае гістарычнае таварыства з сядзібай у Беластоку ўсталёўваюць помнік на магіле св. Марыі Петручук, які знаходзіцца на праваслаўных могілках у Малешах каля Бельска Падляшскага.
Марыя Петручук стала ахвярай нападу, здзейсненага 2 лютага 1946 г. на вёску Шпакі аддзелам па надзвычайных сітуацыях Спецыяльных дзеянняў Нацыянальнага ваеннага саюза пад камандаваннем капітана Рамуальд Райс псеўданім «Буры». Тады Марыя супраціўлялася згвалтаванню. За гэта яна заплаціла жыццём. Адзін з нападнікаў стрэліў у яе з аўтамата. У выніку раненняў дваццацігадовая дзяўчына памерла 6 лютага 1946 г. у шпіталі ў Бельску Падляшскім.
У 2020 годзе Святы сабор біскупаў Польскай аўтакефальнай Праваслаўнай царквы залічыў Марыю Петручук да ліку святых мучанікаў Хелмскіх і Падляшскіх.
У 2018 годзе грамадская ініцыятыва «Наша памяць» знайшла рэшткі яе забытай і разбуранай магілы – зламаны крыж і паваленае надмагілле. Ён быў у стане знішчэння.
Па просьбе ініцыятывы вядомы архітэктар спраектаваў новы помнік, а яго ажыццяўленнем занялася спецыялізаваная майстэрня. Ідэю і задуму праекта блаславіў
праваслаўны мітрапаліт Варшаўскі і ўсяе Польшчы Сава.
Дзякуючы шчодрасці ахвярадаўцаў удалося сабраць 29 тысяч злотых. За гэтыя сродкі ўдалося закупіць і завезці вялізную гранітную пліту, узвесці падмурак, выразаць каменны крыж, надмагілле і элементы саркафага. Засталося яшчэ некалькі працаў, на якія яшчэ неабходна сабраць грошы.
Гэта можна зрабіць на разліковы рахунак:
Białoruskie Towarzystwo Historyczne,
IBAN PL 70 1240 5211 1111 0000 4930 2882
з анатацыяй «Помнік св. Марыя Петручук».
ав