У Варшаве адбыўся паказ спектаклю «Эмма». Гэта супольны беларуска-польскі тэатральны праект, лідарам якога з’яўляецца Мікіта Ільінчык. Менавіта ён напісаў п’есу і з’яўляецца яе рэжысёрам. Спектакль даволі цяжкі, а падзеі ў ім заснаваныя на рэальных жыццёвых фактах.
Галоўная гераіня пастаноўкі – жанчына Эмма ва ўзросце прыкладна 40 з нечым гадоў, эмігрантка, якая дасканала адаптавалася ў Польшчы. Яна – паспяховая бізнес-вумен: уладальніца будаўнічай кампаніі, дзе працуюць нелегальныя мігранты. У гэтым яна не бачыць нічога кепскага – наадварот, лічыць, што дапамагае людзям. Альбо проста не хоча бачыць таго, што выкарыстоўвае людзей, якія трапілі ў безвыходную сітуацыю. Больш за тое, Эмма замешаная ў перакідку нелегалаў праз мяжу. У пастаноўцы наўпрост не называецца краіна паходжання Эммы, а таксама праз мяжу з якой дзяржавай ідуць мігранты, але з кантэксту можна зразумець, што гэта – Беларусь.
Эмма – эгаістка, надзвычай складаны чалавек, яна выкарыстоўвае людзей для дасягнення сваіх мэтаў. Яна крыўдзіць усіх навокал, пэўна нават не разумеючы таго, што іншым прычыняе боль. Калі на пляцоўцы яе будаўнічай фірмы гіне рабочы, нелегальны мігрант, галоўнай праблемай для яе з’яўляецца тое, што рабіць з целам, а не тое, што загінуў чалавек – нечый сын ці бацька. Маладзейшага за сябе на 20 гадоў палюбоўніка яна ўцягвае ў нелегальны бізнес, і мы бачым у п’есе як эмацыйна чысты малады чалавек, у якога ёсць свае мары, ператвараецца ў цыніка. Эмма таксама забірае ў яго тое, што ў кожнага чалавека з’яўляецца вельмі асабістым и важным – забірае яго мары.
У Эммы ёсць сын – негетэранарматыўны Жэня. Падчас прагляду п’есы паўстае ўражанне, што яна саромеецца свайго дзіцяці. Але вынікова менавіта Жэня, загублены ў свеце дарослых, паказвае сваю чалавечнасць і эмацыйную спеласць.
Мікіта Ільінчык/фота: асабісты архіў Мікіты Ільінчыка
У размове з намі Мікіта Ільінчык сказаў, што п’еса заснаваная на рэальных фактах, а гісторыю, якая закранаецца ў пастаноўцы, ён хацеў паказаць з беларускай перспектывы.
У Польшчы Агнешка Холанд зняла фільм «Зялёная мяжа» пра гуманітарны крызіс на беларуска-польскай граніцы. Я так разумею, што ў беларускім мастацтве, беларускім тэатры адсутнічае гэтая тэма (...). Я лічу, што палякі разумеюць тое, што мы паказалі ў п’есе. І мне вельмі прыемна, што сярод гледачоў – і палякі, и беларусы. Палякі ўспрымаюць згаданы гуманітарны крызіс са свайго боку, а я хацеў паказаць гэтую праблему з беларускай перспектывы.
Галоўную ролю выканала польская акторка Аніта Сакалоўска. Мы яе запыталі, ці цяжка было выканаць ролю Эммы, тым больш, што гераіня – беларуска, прадстаўніца іншага народу, хоць і дасканала адаптавалася ў Польшчы.
Праблем з выкананнем ролі не было, тым больш, што ў мяне быў вельмі добры эксперт – рэжысёр Мікіта Ільінчык. Ён паходзіць з Беларусі і добра арыентуецца ў тых рэаліях, а таксама ў тэме, якой датычыць спектакль. Але задача акцёра таксама заключаецца ў тым, што, пасля падрыхтоўкі, проста неабходна выканаць ролю пэўнай постаці. Больш за тое, так здарылася, што я была на беларуска-польскай мяжы, хадзіла па лесе, дапамагала людзям, несла ўцекачам усё неабходнае, каб яны маглі выжыць. Таму гэтая тэма для мяне не новая. Нашы з Мікітам лёсы перасякліся ў пэўны момант, і вынікам гэтага стаў вось гэты спектакль.
Аўтар і Аніта Сакалоўска/фота: Мікіта Ільінчык
Спектакль «Эмма» – гэта супольны беларуска-польскі праект, які атрымаў ажно тры ўзнагароды прэстыжнага польскага часопісу «Тэатр». Яго прэм’ера адбылася дзякуючы супрацы беларускай каманды, варшаўскага тэатру «Камуна» і ўлад сталічнага раёну Сьрудмесце. Акторы «Эммы» – палякі, але як рэжысёр, так і ўся каманда, якая працавала над пастаноўкай, выхадцы з Беларусі.
Выпускнік прэстыжнага ГІТІСу, драматург і рэжысёр Мікіта Ільінчык нарадзіўся ў Беларусі. Працаваў у розных еўрапейскіх краінах, апошнім часам сваё творчае жыццё звязаў з Польшчай, дзе адбылося некалькі прэм’ер яго твораў. Супрацоўнічае з варшаўскім Нацыянальным тэатры. Лаўрэат тэатральнай прэміі AURORY гораду Быдгашч.
Валеры Саўко
слухайце аўдыёфайл