З Беларусі ў Польшчу па-ранейшаму прыбываюць новыя жыхары. Сярод іх беларусы польскага паходжання. Алена Міцкевіч (імя зменена дзеля бяспекі гераіні інтэрв’ю), як і вялікі польскі паэт Адам Міцкевіч, родам з Навагрудка. Аднак як і Міцкевіч дзвесце год таму быў вымушаны пакінуць родны край з-за рэпрэсій расійскіх улад, так і Алену лёс прымусіў пераехаць у Варшаву – з-за рэпрэсій прарасійскага рэжыму Лукашэнкі.
У сталіцу Польшчы Алена прыехала толькі сёлета, услед за мужам і дзецьмі. Жывучы апошнія гады ў Мінску, яна ў 2020 годзе ўдзельнічала ў акцыях пратэсту супраць узурпацыі Аляксандрам Лукашэнкам улады ў Беларусі. Як вядома, рэжым Лукашэнкі дагэтуль праследуе ўдзельнікаў дэманстрацый 2020 года. Таму дзеля спакойнага жыцця сям'я Алены Міцкевіч вырашыла змяніць Мінск на Варшаву. І пачаць усё практычна з нуля.
Адзіны бонус, які быў у сям’і эмігрантаў падчас пераезду, — карта паляка, пасведчанне аб наяўнасці польскіх каранёў, што істотна спрашчае фармальны бок жыцця ў Польшчы.
Алена Міцкевіч: — Мой дзядуля быў палякам з Навагрудчыны. Усе яго родныя калісьці з’ехалі жыць у Польшчу. І калі палякі сталі прапаноўваць атрымліваць карту паляка, я яе таксама атрымала — у 2010 г.
Але я не планавала пераезд у Польшчу. Я дапускала, што, магчыма, мае дзеці паедуць вучыцца ў Польшчу. Але не я.
Але потым адбыліся падзеі 2020 г., і яны прымусілі мяне ў 2022 г. з’ехаць з Беларусі.
Алена Міцкевіч наракае на адсутнасць магчымасці вывучаць як польскую, так і беларускую мову і размаўляць на іх у Беларусі. У выніку, вывучаць польскую мову ў Польшчы даводзіцца па сутнасці з нуля.
Алена Міцкевіч: — Перад здачай экзамена на атрыманне карты паляка, я вучыла польскую мову. Але прайшло ўжо больш за дзесяць гадоў, і ўсё забылася. І цяпер трэба ўсё пачынаць спачатку.
Трэба пачынаць жыць спачатку — так, як калісьці мы пачыналі дарослае жыццё пасля заканчэння ўніверсітэта.
Цяпер вучоба займае вельмі многа часу.
І хаця польская і беларуская мовы падобныя, усё роўна гэта розныя мовы, і даводзіцца прыкладаць масу намаганняў і часу, каб вывучыць польскую мову.
Дзеці адаптуюцца да жыцця ў Польшчы неяк хутчэй. Яны трапілі ў польскамоўнае асяроддзе, і ў іх усё складваецца нядрэнна. Дзецям у Польшчы вельмі падабаецца.
Рабіць першыя крокі на новай зямлі цяжка, прызнаецца Алена Міцкевіч. Але дадае істотны нюанс.
Алена Міцкевіч: — Жыццё ў Польшчы таннейшае, калі гаварыць пра харчаванне і набыццё адзення. Тут вельмі многа крам, яны на адлегласці аднаго кроку.
Мабыць, у Польшчы ў любым горадзе — Варшаве, Плоцку, Познані, Вроцлаве — у гандлёвых цэнтрах усё аднолькава. Нават у маленькіх гарадках ёсць магазіны вядомых брэндаў.
Паўсюль вельмі многа прадуктовых супермаркетаў.
Выбар тавараў у Польшчы шырэйшы, чым у Беларусі.
Таксама тут у крамах ёсць паліцы з таварамі, у якіх канчаецца тэрмін прыдатнасці. На іх скідка складае 30-40%, а то і болей. Для мяне, як беднай эмігранткі, гэта вельмі зручна. Дзякуючы такой магчымасці я ў Польшчы пакаштавала многія дарагія прадукты: каўбасы, дзеці — ёгурты, слодычы.
У магазінах хапае ўсяго. І грэчкі, і солі. І калі гавораць, што ў Еўропе чагосьці не хапае, то я з гэтым не згодна. Бо выбар тут лепшы.
І, вядома, выбар адзення тут намнога шырэйшы. Прадстаўлены ўсе гандлёвыя маркі.
А людзей у гандлёвых цэнтрах у Польшчы заўсёды больш, чым у Беларусі. У Беларусі людзі ў супермаркетах больш ходзяць і глядзяць. А ў Польшчы ты часам стаіш у “калейцы” — чарзе, каб аплаціць тавар. Гэта гаворыць пра тое, што народ плацежаздольны, можа купляць, і для людзей большасць рэчаў не нейкія дарагія.
У Варшаве ў Алены Міцкевіч змяніліся многія звычкі.
Алена Міцкевіч: — Калі я жыла ў Мінску, я не карысталася грамадскім транспартам, ездзіла на працу і ў крамы толькі на машыне. Гэта было вельмі зручна. У Польшчы ў мяне такой магчымасці няма. Я тут езджу на грамадскім транспарце. І гэтаму мне трэба было навучыцца.
Па-першае, білеты прадаюцца ў спецыяльных білетаматах, ці трэба мець QR-код, калі знаходзішся ў салоне транспартнага сродку. А купіць білет у аўтобусе ці трамваі немагчыма. Давялося асвоіць новую тэхналогію. Гэта для мяне быў вялікі стрэс. Бо ў Польшчы вялікія штрафы за безбілетны праезд. Таму, заходзячы ў транспарт, я кожны раз адчувала шок, баючыся не паспець купіць білецік, калі зойдзе кантралёр.
Дзелячыся сваімі ўражаннямі аб сталіцы Польшчы, Алена Міцкевіч адзначыла яе адрозненне ад сталіцы Беларусі Мінска па радзе момантаў.
Алена Міцкевіч: — Сучаснае жыллё ў Варшаве мяне радуе, гляджу на яго з задавальненнем. Гэта невысокія дамы, максімум сем паверхаў. Гэта вельмі сучасныя, разнастайныя будынкі. Няма шэрых штампаваных дамоў.
Яшчэ мяне ўразіла, што ў Польшчы амаль ва ўсіх новых дамах ёсць балконы — як правіла, не зашклёныя. Там у людзей стаяць крэслы, столікі, яны п’юць гарбату, выходзяць паразмаўляць. Гэта тое, чаго ў Беларусі няма. У Беларусі, калі вы звернеце ўвагу, усе балконы зашклёныя, і гэта як асобны пакой, каморка для захоўвання розных рэчаў.
Сучасная забудова ў Польшчы мне яшчэ падабаецца тым, што яны ўзведзена паводле новых, энергаашчадных праектаў, можа доўга не ацяпляцца нават у асенні перыяд. Бо ў беларускіх кватэрах холадна ўжо пачынаючы з верасня-кастрычніка (Мінск і Варшава знаходзяцца на розных шыротах, сталіца Польшчы — прыкладна на шыраце Кіева. — Рэд.).
І яшчэ мне падабаецца, што ў польскіх гарадах захавалася старая забудова.
Алена Міцкевіч нягледзячы на тое, што Польшча ёй падабаецца, спадзяецца на перамены ў Беларусі.
Алена Міцкевіч: — Мабыць, калі б у Беларусі ўсё было добра, як у Польшчы, я хацела б вярнуцца ў Мінск. Я люблю Беларусь.
Дзеці мае, пажыўшы ў Польшчы, ужо не хочуць вяртацца ў Беларусь. Ім у Польшчы ўсё падабаецца.
У Польшчы — свабода: ты можаш на вуліцы выказваць сваё меркаванне. Няма пачуцця страху, якое было ў Беларусі.
Віктар Корбут
Слухайце аўдыё