"Sąd Ostateczny. Rzecz o Karolinie Lanckorońskiej". Poruszający spektakl o heroicznej postawie polskiej arystokratki

"Sąd Ostateczny. Rzecz o Karolinie Lanckorońskiej" to opowieść o niezłomnym i bezkompromisowym dążeniu prof. Karoliny Lanckorońskiej do odkrycia i upowszechnienia prawdy o wstrząsającej zbrodni – zamordowaniu profesorów lwowskich w 1941 roku.

Aktorzy: Ewa Makomaska i Antoni Ostrouch podczas premiery spektaklu „Sąd Ostateczny. Rzecz o Karolinie Lanckorońskiej” w Arkadach Kubickiego Zamku Królewskiego w Warszawie

Foto: PAP/M. Marek

Fakt ten stał się osią spektaklu, którego fabuła rozpoczyna się w 1967 roku, kiedy tytułowa bohaterka stawia się w sądzie w Münster, aby świadczyć podczas procesu przeciwko Hansowi Krügerowi – szefowi gestapo w Stanisławowie. Prof. Karolina hr. Lanckorońska przez długi czas była jedyną posiadaczką wiedzy na temat tych wydarzeń. Poruszający spektakl przypominający jej skomplikowaną, heroiczną biografię został po raz pierwszy zaprezentowany w ubiegłym roku, w którym obchodziliśmy 20. rocznicę śmierci wielkiej patriotki i donatorki.

Przedstawienie w reżyserii dr Ewy Makomaskiej odsłania dramatyczne wojenne losy uczonej, jej kryzysy i zwątpienia, ale i niepospolitą siłę oraz odwagę. To szczere spojrzenie na "spiżową" postać jako człowieka ustawicznie podejmującego wybory, a zarazem uniwersalna opowieść o postawie jednostki wobec zła.

Karolina hr. Lanckorońska (ur. 11 sierpnia 1898 r. w Buchberg am Kamp – zm. 25 sierpnia 2002 r. w Rzymie) – arystokratka, która poświęciła swoje życie nauce i służbie dla ojczyzny, historyk sztuki, wykładowczyni Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, pisarka, żołnierz Armii Krajowej, więzień obozu koncentracyjnego Ravensbrück, oficer prasowy 2. Korpusu Polskiego Polskich Sił Zbrojnych. Po 1945 r. była działaczką polonijną we Włoszech, m.in. inicjatorką i współzałożycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie.

Miejsce premiery spektaklu było nieprzypadkowe – w 1994 r. Zamek Królewski w Warszawie otrzymał w darze od Karoliny Lanckorońskiej wyjątkową na skalę światową kolekcję sztuki, a także pamiątki należące do jej rodziny. Znakomite dzieła sztuki trafiły również do Zamku Królewskiego na Wawelu. Była to bezprecedensowa donacja w dziejach polskiego muzealnictwa.

W tym roku spektakl był po raz kolejny prezentowany w Warszawie, w ramach XXXI Dni Kultury Lwowa i Kresów Południowo - Wschodnich.

Zapraszamy do wysłuchania rozmów Haliny Ostas z dr Ewą Makomaską, reżyserka spektaklu i odtwórczynią głównej roli oraz Elżbietą Lewak, scenarzystką spektaklu.