Duchowny – nazywany przez Rosjan nieuchwytnym „Duchem” - wzbudzał popłoch wśród wojsk przeciwnika, dając Polakom nadzieję na wydostanie się spod carskiego zaboru - mówi reżyser i zarazem producent filmu Tadeusz Syka.
Prace dokumentacyjne zajęły dwa lata, oparły się o współpracę z blisko 20 instytucjami, m.in. z Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Historii Polski, Muzeum Niepodległości czy Muzeum w Łazienkach Królewskich w Warszawie. - Dotarliśmy do zapisków, w jakich bitwach ksiądz Brzóska brał udział, co powiedział, odnaleźliśmy jego przedmioty - zegarek i jego szablę sprzed 160 lat – mówi reżyser filmu.
Odtwórcą głównej roli jest Sebastian Fabijański. - Zagrałem w filmie, którego przesłanie opiera się na ofierze – tłumaczy aktor, który – jak tłumaczy - starał się przede wszystkim ukazać niezwykłego duchowego, a jednocześnie bohatera narodowego.
Film „Powstaniec 1863" to pierwszy od 30 lat film fabularny o powstaniu styczniowym. Akcja rozpoczyna się w 1920 roku, tuż przed Bitwą Warszawską. Jeden z żołnierzy okazuje się weteranem powstania styczniowego i wraca wspomnieniami do niespokojnych czasów sprzed blisko 60 lat. Wtedy to wspólnie z księdzem Stanisławem Brzóską działał w konspiracji przeciwko Imperium Rosyjskiemu. Ksawery Szlenkier, kreujący postać Franciszka Wilczyńskiego, kuzyna i prawą rękę księdza Brzóski podkreśla, że film opowiada między innymi o nadziei.
Ksiądz Stanisław Brzóska, mianowany przez Rząd Narodowy naczelnym kapelanem wojsk powstańczych w stopniu generała, brał udział w wielu bitwach postania styczniowego, m.in. pod Siemiatyczami i Włodawą. Wiosną 1864 roku zorganizował czterdziestoosobowy oddział konny, rozbity dopiero w końcu grudnia. W kwietniu 1865 r. dostał się do niewoli, w maju został stracony przez Rosjan.
W filmie – oprócz odtwórcy roli głównej Sebastiana Fabijańskiego - wystąpiła cała plejada wybitnych aktorów, między innymi Cezary Pazura, Daniel Olbrychski, Olgierd Łukaszewicz czy Ewa Szykulska, a także Karolina Szymczak, Marcin Kwaśny, Wiaczesław Boguszewski i Mariusz Drężek.
IAR/ep