Kapiści - nowa jakość polskiego malarstwa

Kapiści stanowili jedno z najważniejszych ugrupowań artystycznych w historii polskiej sztuki. - Byli grupą przyjaciół, którzy wbrew rozlicznym przeciwnościom postanowili zebrać fundusze i wyjechać do Paryża po naukę - mówiła w Dwójce Agnieszka Kosińska, współkuratorka wystawy "Kapiści. Sto lat!".

Kapiści. N/z m.in. Józef Jarema, Jan Cybis, Józef Czapski, Piotr Potworowski, Zygmunt Waliszewski, Hanna Rudzka-Cybisowa, Felicjan Szczęsny Kowarski

Foto: Polona/GP

Nazwa ugrupowania pochodzi od skrótu KP – Komitet Paryski. Formację założyli studenci krakowskiej ASP w celu zebrania funduszy na wyjazd do Paryża. Udało im się to w 1924 roku. 100. rocznicę urodzin kapistów świętuje Muzeum Narodowe wystawą "Kapiści. Sto lat!", otwartą 11 października w oddziale MNK w Pawilonie Józefa Czapskiego.

Posłuchaj

29:53 Rozmowy po zmroku 2024_10_17-22-31-22.mp3 Kapiści - jedno z najważniejszych ugrupowań polskiej sztuki (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

Kim byli kapiści?

Do kapistów należeli: Hanna Rudzka i Jan Cybis, Józef Czapski, Artur Nacht, Zygmunt Waliszewski, Piotr Potworowski i Józef Jarema. Formacja zawiązała się już w roku 1923. Co skłoniło ich do tego, by ruszyć do stolicy Francji – kierunku tak bardzo popularnego od początku XX wieku?

- Wszyscy artyści wyjeżdżali wtedy do Paryża. To, co wyróżniało kapistów, to z pewnością przyjaźń. Oni przyjaźnili się i wymyślili karkołomny sposób, by dostać się do Paryża. Karkołomny, bo przypomnijmy, że byli to ludzie, którzy przyjechali do Krakowa z różnych stron Polski, a nawet spoza Polski. Byli z różnych stron, z różnych rodzin, mieli różne możliwości, byli bardzo biedni, ale bardzo zapaleni do tego, żeby nauczyć się malarstwa - innego niż to, które widywali w Polsce - wyjaśniła Agnieszka Kosińska.

Czytaj też:

• Jan Cybis i kwestia artystycznej wolności
• Kraków. Nigdy nie publikowany obraz Jana Matejki na pokazie w krakowskim Muzeum ASP

Powrót do malarskiego abecadła

Polska początku XX wieku oferowała ograniczony dostęp do sztuki. Były to czasy tuż po odzyskania niepodległości. Galerie sztuki nie istniały, a muzea dopiero rozpoczynały swoją działalność. Nie było też albumów czy kolorowych fotografii. Dlatego w młodych ludziach zrodziło się pragnienie poznania tego, co dla nich niedostępne.

Założyciele tego ugrupowania nie stworzyli żadnego manifestu. - Nie powstał żaden podręcznik kapizmu. Nie chcieli narracji ani wybranych bohaterów historycznych za temat malarstwa. Oni mieli jeden cel: wrócić do abecadła, do początku malarstwa, do koloru. Chcieli zająć się obserwacją zwykłego życia, stąd głównymi tematami malarstwa kapistów był pejzaż, krajobraz, portret, martwa natura. Wszystko to, co można wokół siebie zobaczyć - mówiła Agnieszka Kosińska.

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Prowadziła: Katarzyna Sanocka

Gość: Agnieszka Kosińska (kuratorka z Muzeum Narodowego w Krakowie)

Data emisji: 17.10.2024

Godz. emisji: 22.30

am/wmkor