II wojna światowa - jak przedstawia się ją w serialach?

- Seriale, które dotychczas powstały i poświęcone są II wojnie światowej, podchodzą do tematu w bardzo różny sposób - mówi Kaja Klimek. - Użyto wielu form i gatunków, żeby pokazać tamte czasy.

Fragment plakatu filmu "Dunkierka" Christophera Nolana

Foto: mat. prasowe

Wiedzę o II wojnie światowej można czerpać w różny sposób: z książek, publikacji, internetu, a także z filmów i seriali. Choć dla wielu jest to temat odległy, ich twórcy przenoszą nas w ten okrutny świat i pokazują go za pomocą różnych środków wyrazu.

- Żyjemy w kraju, który jest świadomy swojej historii i często do niej sięga - mówi Kaja Klimek. - Powstają nowe produkcje telewizyjne o tematyce wojennej. Wojna jest dosyć mocno obecna w naszej świadomości i także w naszej popkulturze.

Hans Kloss i czterej pancerni

Dla starszych pokoleń tematyka wojenna była żywa, a to za sprawą polskich seriali, na których wychowały się miliony Polaków. Mamy więc "Czterech pancernych i psa", "Stawkę większą niż życie" czy miniprodukcję "Jak rozpętałem drugą wojnę światową".

Źr. YouTube/Kinematografia Polska/STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - zwiastun odcinka 2 | Hans Kloss

- W różny sposób twórcy podchodzili do tego zagadnienia. Albo w sposób przygodowy i mieliśmy swojego własnego Jamesa Bonda, którym był Hans Kloss, czy w sposób opisujący braterstwo jak w serialu "Czterej pancerni i pies", który jest opowieścią o drużynie, która spotyka się w czołgu i przechodzi wspólnie szlak bojowy do Berlina - mówi Kaja Klimek. 

Zdaniem historyków serial "Czterej pancerni i pies" był pełen politycznej propagandy i pokazywał zafałszowany obraz wojny, która była przedstawiana bardziej jako przygoda, a nie rzeczywistość pełna przemocy i gwałtów. 

- Po drugiej stronie mamy komediowe "Jak rozpętałem drugą wojnę światową" czy francuski serial "Allo allo".

Źr. YouTube/ Allo! Allo! - Fox Life Trailer

Brutalność wojny

W opinii prowadzącej audycję Kasi Dydo stare seriale były nieco patetyczne. Powstające współcześnie obrazy są dużo bardziej brutalne i naturalistyczne. Często odzierają wojnę z patosu i podniosłości, ukazując bród, okrucieństwo i moralną dwuznaczność.

- To widać w obecnym kinie wojennym, na przykład w "Dunkierce", czy w serialach takich jak "Kompania braci". Pokazują one, że wojna nie ma w sobie nic pięknego. Jest strasznym miejscem i tylko drugi człowiek, który jest z tobą w tej samej drużynie, może stanowić dla ciebie jakieś wsparcie. I tylko tu i teraz, w danym momencie, bo nie wiadomo, co będzie za chwilę - opowiada Kaja Klimek. - Nie ma nic innego jak określenie "horror" do opisania tego, co się dzieje podczas zmagań wojennych i na froncie. 

Źr. YouTube/Band of Brothers - Trailer - Official HBO UK

Twórcy pokazują naturalistyczny obraz wojny, który może być dla nas lekcją. - Arcymistrzem dla mnie jest Christopher Nolan z "Dunkierką", w której pokazuje, że tutaj nie ma nic takiego jak bohaterstwo, że to są mity i legendy, które sobie opowiadamy, a żywioł wojny jest horrorem, z którego wszyscy chcą się wydostać - tłumaczy rozmówczyni Kasi Dydo. - O tym głównie opowiadają współczesne produkcje.

Źr. YouTube/Warner Bros. Pictures/Band of Brothers - Trailer - Official HBO UK

Absurd wojenny i alternatywne wizje

Twórcy jednak są kreatywni i mają tysiące pomysłów, w jaki sposób przedstawić temat. Pojawiają się więc opowieści o światach równoległych z cyklu "co by było gdyby", np. to hitlerowskie Niemcy wygrały II wojnę światową. - Mamy serial na podstawie książki Philipa K. Dicka "Człowiek z wysokiego zamku", który taki świat nam pokazuje - opowiada Kaja Klimek. - Z drugiej strony mamy adaptację książki "Paragraf 22", która pokazuje, jak absurdalna jest wojna też pod względem biurokratycznym. Więc nie tylko fronty i brutalność, ale także absurd, który wiąże się z tym tematem.

Źr. YouTube/Paragraf 22 (2019) #1 zwiastun

Trauma pokoleń

Wśród seriali, o których opowiadała Kaja Klimek, znalazł się też serial "Crown", który bezpośrednio o wojnie nie traktuje. - W pierwszym sezonie początkowe lata panowania Elżbiety II przebiegają jeszcze w cieniu wojny. To też jest dla mnie interesujące zagadnienie, bo wojna to jest nie tylko to, co się pokazuje dosłownie, ale również to, co jest pewną konsekwencją, pamięcią i traumą, z którą zarówno ludzie, jak i narody muszą sobie poradzić - tłumaczy gość Czwórki. - O tym trzeba pamiętać, że wojna kładzie się długim cieniem również na przyszłości.

Źr. Youtube/The Crown | Official Trailer | Netflix

Posłuchaj

13:01 Czwórka/Stacja Kultura - filmy wojenne 01.09.2022.mp3 Kaja Klimek opowiada o serialach wojennych (Stacja Kultura/Czwórka)

 

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Gość: Kaja Klimek

Data emisji: 1.09.2022

Godzina emisji: 10.15

aw