Section00
Cichociemni
Section03
Ostatni cichociemny
Aleksander Tarnawski ps. Upłaz:
Aleksander Tarnawski ps. Upłaz: Moim zdaniem najważniejszą rolą cichociemnych było pokazanie ludziom w okupowanym kraju, że na Zachodzie o nich nie zapomniano. więcej
"Szukasz śmierci, wstąp na chwilę"
Nazywano ich cichociemnymi 316 doskonale wyszkolonych spadochroniarzy. Przybywali nocą i byli uczeni zabijać po cichu. Wysyłani do najbardziej niebezpiecznych zadań na terenie okupowanej przez Niemców Polski, postępowali zgodnie z maksymą: "Wywalcz Polsce wolność lub zgiń". więcej
Nazywano ich cichociemnymi
Wspomnienia po latach
Section07
My cichociemni
ppor. Stefan Bałuk ps. Starba, Kubuś

ppor. Stefan Bałuk ps. Starba, Kubuś

Urodzony 15 stycznia 1914. W 1939 roku w 9. batalionie pancernym, później Węgry, przetarcie szlaku kurierskiego do Rumunii i na Bliski Wschód. We Francji i Wielkiej Brytanii w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej. Przeszkolony w wywiadzie. Zaprzysiężony 29 grudnia 1942. Skok 9/10 kwietnia 1944. Przydział do Wydziału Techniczno-Legalizacyjnego Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej jako kierownik specjalnej pracowni fotograficznej. W Powstaniu Warszawskim początkowo w batalionie "Pięść", następnie w składzie patrolu "Agatona", który dwukrotnie sprowadził na Żoliborz oddziały odsieczy z Puszczy Kampinoskiej. Później w oddziale osłonowym KG AK; ostatni dowódca oddziału. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. Od 1945 roku w kraju. Autor wartościowej dokumentacji fotograficznej z walk w latach 1939-1944. Zmarł 30 stycznia 2014.

  • - Najważniejsza w rekrutacji była sprawa inteligencji. Kwestie odpornościowe były drugorzędne. (PR, 6.10.2012)
  • - Moją specjalnością była fotografia przeznaczona do użytku wojskowego, a ściślej mówiąc do wywiadu. Za każde takie zdjęcie groziła kula w łeb. (PR, 3.02.2004)
ppor. Andrzej Bogusławski ps. Pancerz

ppor. Andrzej Bogusławski ps. Pancerz

Urodzony 6 listopada 1919. W 1939 roku w 101. pułku ułanów, później internowany na Litwie. Szwecja, Finlandia, Norwegia i powtórnie Finlandia. Od listopada 1941 roku w Wielkiej Brytanii w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej i Szkole Podchorążych. Przeszkolony w broni pancernej i dywersji. Zaprzysiężony 15 grudnia 1943. Skok 4/5 maja 1944. Przydział do Oddziału II Okręgu Armii Krajowej Lublin jako instruktor broni pancernej. Po wojnie w Polsce. Od 1981 roku we Francji, gdzie zmarł 26 października 2006.

  • - Uczono nas walki wręcz, jujitsu i judo. Sztuki walki dobierano pod kątem możliwie bezszmerowego unieszkodliwienia przeciwnika. (PR, 6.11.1968)
kpt. Adam Borys ps. Pług

kpt. Adam Borys ps. Pług

Urodzony 10 grudnia 1909 w Niechanowie. W 1939 roku w Ośrodku Zaopatrzenia Artylerii Lekkiej nr 7, ostatnio dowódca baterii 55. pułku artylerii lekkiej. Potem internowany na Węgrzech. We Francji w 3. Dywizji Piechoty, a w Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 28 lipca 1942. Skok 1/2 października 1942. Przydział do Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej jako zastępca dowódcy oddziału dyspozycyjnego "Motor 30". Od czerwca 1943 roku organizator, a potem dowódca specjalnego oddziału "Agat" – "Pegaz" – "Parasol". W Powstaniu Warszawskim ciężko rany na Woli. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. W 1945 roku wrócił do Polski. Aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa, spędził dwa miesiące w więzieniu mokotowskim, następnie zwolniony na mocy amnestii. Zmarł 27 sierpnia 1986 w Witkowie pod Gnieznem.

  • - Plan był kilkukrotnie dyskutowany nad makietą wykonywaną na stole plastycznym, tak przygotowywana akcja była przedstawiana dowództwu. (PR, brak daty)
por. Przemysław Bystrzycki ps. Grzbiet, Kreda

por. Przemysław Bystrzycki ps. Grzbiet, Kreda

Urodzony 23 maja 1923. 12 kwietnia 1940, dwa dni po aresztowaniu przez NKWD ojca, wiceprezydenta Przemyśla (późniejszej ofiary zbrodni katyńskiej) został wywieziony wraz z rodziną (matką, babką i trzema siostrami) w głąb ZSRR do Kazachstanu. 1 maja 1941 podjął próbę ucieczki – przebył przez step 3 tys. km. W ciągu 14 dni dotarł do Charkowa, gdzie został aresztowany. Skazany na 10 lat łagru. 12 września 1941 na mocy układu Sikorski–Majski zwolniony z więzienia. W listopadzie 1941 roku wstąpił do Armii Andersa – 6. Dywizja Piechoty i Szkoła Podchorążych 8. Dywizji Piechoty. W Wielkiej Brytanii przeszkolony w radiotelegrafii, później przydzielony do Bazy nr 11 we Włoszech jako radiotelegrafista w sieci łączności z krajem. Zaprzysiężony 19 stycznia 1944. Skok 22/23 listopada 1944. Dowódca dyspozycyjnej radiostacji nr 06 Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, pracującej przy I batalionie 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Aresztowany 23 sierpnia 1945 w Krakowie przez Urząd Bezpieczeństwa. Po roku zwolniony z więzienia. Do końca życia mieszkał w Poznaniu. Zmarł 7 października 2004.

  • - Chodziło o to, żeby stworzyć struktury po rozwiązaniu AK, które by stworzyły konspirację antysowiecką – opisywał swoją misję Przemysław Bystrzycki. (PR, 12.10.2000)
ppor. Hieronim Dekutowski ps. Zapora, Odra

ppor. Hieronim Dekutowski ps. Zapora, Odra

Urodzony 24 września 1918. W 1939 roku ochotnik Wojska Polskiego, później internowany na Węgrzech. We Francji w 2. Dywizji Strzelców Pieszych i Szkole Podchorążych. W Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców, ukończył podchorążówkę. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 4 marca 1943. Skok 16/17 września 1943. Przydział do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Lublin jako dowódca oddziału partyzanckiego w Inspektoracie Rejonowym Zamość. Od lutego 1944 roku oficer dywersji (szef Kedywu) Inspektoratów Rejonowych Lublin i Puławy, równolegle dowódca oddziału dyspozycyjnego Kedywu. Ranny pod Kożuchówką. Po wojnie dowódca oddziału, następnie zgrupowania oddziałów Wolność i Niezawisłość. 16 września 1947 aresztowany w punkcie przerzutowym w Nysie, skąd zamierzał przedostać się na Zachód. Więziony i przesłuchiwany w więzieniu mokotowskim. Skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 7 marca 1949.

  • - Jego pierwsza akcja była skierowana na pociąg pod Leśniczówką. Szyny wysadzono w powietrze. Przerwa w ruchu trwała około 12 godzin – mówił Stanisław Wnuk, ps. Opal. (RWE, 20.03.1990)
ppor. Marian Gołębiewski ps. Ster, Irka

ppor. Marian Gołębiewski ps. Ster, Irka

Przyszedł na świat 16 kwietnia 1911. W wojnie obronnej 1939 roku służył w 49. Pułku Piechoty. Przedostał się do Rumunii, gdzie został internowany. Zbiegł i dotarł do Francji, dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł i przez Hiszpanię dostał się do Gibraltaru. Od lipca 1941 w Wielkiej Brytanii w 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Zaprzysiężony 24 sierpnia 1942. Skok do kraju 1/2 października 1942. Otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Lublin jako oficer dywersji. Od października 1943 komendant Okręgu Hrubieszów. Po wojnie w oragnizacji Wolność i Niezawisłość, aresztowany przez bezpiekę. Wyszedł z więzienia w 1956 roku. Współzałożyciel konspiracyjnej organizacji "Ruch", współtwórca "ROPCiO", popierał "Solidarność". Od 1982 w USA. Zmarł 18 października 1996.

  • - W pojedynkę uwolnił żonę i dziecko komendanta obwodu Tomaszów Lubelski z katowni Gestapo – mówił historyk Dariusz Balcerzyk. (PR, 4.01.2016)
por. Bronisław Grun ps. Szyb, Rudy

por. Bronisław Grun ps. Szyb, Rudy

Urodzony 22 maja 1912. W 1939 roku niezmobilizowany, później internowany na Węgrzech. We Francji w 4. Dywizji Piechoty, a w Wielkiej Brytanii w 5. Brygadzie Kadrowej Strzelców i Brygadzie Szkolnej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 24 sierpnia 1942.

Skok 25/26 stycznia 1943. Przydział do Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej jako oficer dyspozycyjny oddziału "Motor 30" (w tym wykładowca w "Agrikoli"), następnie oficer dowództwa batalionu "Zośka". W dniu wybuchu Powstania Warszawskiego odcięty od batalionu na Pradze. Od 1946 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii i RPA. Zmarł 30 listopada 1989.

  • W polowaniu pod Warszawą miał wziąć udział gubernator dystryktu warszawskiego Ludwik Fischer. Była to idealna okazja na urządzenie zasadzki. Akcją dowodził Bronisław Grun. (RWE, 18.02.1965)
kpt. Antoni Iglewski ps. Vanadi, Ponar, Kujawiak

kpt. Antoni Iglewski ps. Vanadi, Ponar, Kujawiak

Urodził się 1 stycznia 1899. Brał udział w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. W 1939 roku służył w Oddziale II Sztabu Głównego, w którym był przygotowywany do dywersji pozafrontowej. Po klęsce wrześniowej organizował konspirację w województwie białostockim. Został zastępcą dowódcy, a następnie dowódcą tamtejszego Okręgu Związku Walki Zbrojnej. 17 listopada 1940 aresztowany przez NKWD i przetrzymywany na Łubiance. Uratowany przez Układ Sikorski-Majski, zaciągnął się do Armii Andersa. W 1942 roku znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie przeszedł szkolenie na cichociemnego.

Skok do Polski 17/18 lutego 1943. Otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Kraków. Dowodził batalionem szturmowym "Suszarnia". Brał udział w ponad 180 akcjach. Po wojnie zamieszkał na Wybrzeżu. W 1948 aresztowany przez bezpiekę. Uwolniony na mocy amnestii w 1956 roku. Zmarł 27 stycznia 1979.  

  • - Szkolenie było bardzo trudne. Jak wchodziliśmy do kasyna, to trzymaliśmy się za nogi, żeby przekroczyć próg. (PR, 29.05.1970)
płk Kazimierz Iranek-Osmecki ps. Makary, Heller

płk Kazimierz Iranek-Osmecki ps. Makary, Heller

Urodzony 5 września 1897. Uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. W 1939 roku oficer do zleceń Naczelnego Kwatermistrza, później zastępca kierownika ekspozytury Oddziału II w Bukareszcie. Od maja 1940 roku we Francji – szef wywiadu Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej. Potem w Wielkiej Brytanii – kierownik referatu informacyjno-wywiadowczego Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Dwa razy emisariusz NW do Komendanta Głównego ZWZ w Warszawie. Od czerwca 1942 szef Oddziału IV, a w 1943 roku zastępca szefa Oddziału Planowania. Zaprzysiężony 13 grudnia 1939. Skok 13/14 marca 1943. Przydział do Komendy Głównej Armii Krajowej jako szef Oddziału IV. W Powstaniu Warszawskim w KG AK na tym samym stanowisku. 2 października 1944 z pełnomocnictwa Komendanta Głównego AK podpisał w Ożarowie akt kapitulacyjny. Od 1945 roku na emigracji. Zmarł 22 maja 1984.

  • - Musiało dojść do walki. Nienawiść mieszkańców Warszawy była tak straszna, że dla nich opuszczenie miasta bez walki było nie do pojęcia. (RWE, 8.12.1983)
  • 2 października 1944 roku delegacja KG AK pod przewodnictwem Kazimierza Iranka-Osmeckiego prowadziła negocjacje z Niemcami w sprawie zaprzestania walk. Wspomnienia cichociemnego czyta lektor. (RWE, 2.10.1984)
por. Stanisław Jankowski ps. Agaton

por. Stanisław Jankowski ps. Agaton

Urodzony 29 października 1911. W 1939 roku w Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej. Później we Francji w 36. pułku artylerii lekkiej i 3. Dywizji Piechoty. Przerzucony do Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców. Przeszkolony w wywiadzie. Zaprzysiężony 11 grudnia 1941. Skok 3/4 marca 1942. Przydział do Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej jako szef Wydziału Techniczno-Legalizacyjnego. W Powstaniu Warszawskim dowódca plutonu "Agaton" w batalionie "Pięść", ranny, następnie dowódca patrolu, który dwukrotnie sprowadził na Żoliborz oddziały odsieczy z Puszczy Kampinoskiej. Później dowódca oddziału osłonowego KG AK. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej jako adiutant Naczelnego Wodza. W latach 1945-1946 przebywał w Wielkiej Brytanii, po czym wrócił do kraju. Zmarł 5 marca 2002.

  • - Gdy zapytano mnie o to, czy chcę wrócić do Polski, poinformowano mnie jednocześnie, że według statystyk cichociemny po zrzucie przeżywał w kraju pół roku. (PR, 27.02.1984)
  • Stanisław Jankowski prowadził w okupowanej Warszawie komórkę fałszerzy dokumentów. Opowiada o tym, jak podrobił dla polskiego kuriera dokumenty niemieckiego generała. (PR, brak daty)
por. Tadeusz Jaworski ps. Bławat

por. Tadeusz Jaworski ps. Bławat

Urodzony 12 września 1910. W 1939 roku w Delegaturze Sztabu Głównego przy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych Warszawa, następnie internowany w ZSRR. Uciekł na Węgry. We Francji w 3. Dywizji Piechoty. W lutym 1943 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 23 września 1943. Skok 4/5 maja 1944. W Powstaniu Warszawskim w Śródmieściu Południowym jako oficer 2. Kompanii batalionu "Iwo", dowódca plutonu szturmowego na odcinku "Bogumił", dwukrotnie ranny, dowódca 3. Kompanii baonu "Odwet 2" w Zgrupowaniu "Golski". Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 17 listopada 1968 w Londynie.

  • - Denerwujące oczekiwanie. Prosiłem los, żeby pociąg nadjechał dokładnie o 11:45, bo wówczas efekt wybuchu byłby największy. (RWE, 17.12.1964)
  • - Zgłosiłem się na ochotnika. Mieliśmy działać przez zaskoczenie. Wybrałem z oddziału sześciu chłopaków i wkrótce posterunek żandarmerii przestał istnieć. (RWE, 21.01.1965)
mjr Maciej Kalenkiewicz ps. Kotwicz, Bóbr

mjr Maciej Kalenkiewicz ps. Kotwicz, Bóbr

Urodzony 1 lipca 1906. W 1939 roku w sztabie Suwalskiej Brygady Kawalerii, później w 110. pułku ułanów, służył w oddziale mjr. "Hubala". Przez Węgry dotarł do Francji - instruktor Centrum Wyszkolenia Saperów, referent w Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej. W Wielkiej Brytanii zastępca dowódcy kompanii saperów 1. Brygady Strzelców, następnie w Oddziale III Sztabu Naczelnego Wodza referent w Wydziale Wojsk Spadochronowych. Współtwórca koncepcji lotniczej łączności z Polską oraz polskich wojsk spadochronowych. Zaprzysiężony w maju 1940 roku.

Skok 27/28 grudnia 1941. Przydzielony szefowi operacji KG AK jako referent operacyjny. Współtwórca planu W-154 (druga wersja planu powstania powszechnego). Współpracował z Biurem Badań Technicznych Wydziału Saperskiego. Od lutego 1944 inspektor KG AK na Okręg Nowogródzki, od marca dowódzca Zgrupowania "Nadniemeńskiego" 77. pułku piechoty AK. Autor operacji "Ostra Brama" - opanowania Wilna przez oddziały AK. Dwukrotnie ranny. Poległ w walce stoczonej z oddziałami radzieckimi 21 sierpnia 1944 pod Surkontami na Nowogródczyźnie.

  • - W 1938 roku podczas ćwiczeń nakazał zrzut ośmiu spadochroniarzy za ćwiczebną linią frontu - wspominała Irena, żona Kalenkiewicza. (PR, 22.08.1992)
por. Eugeniusz Kaszyński ps. Nurt

por. Eugeniusz Kaszyński ps. Nurt

Urodzony 22 sierpnia 1909. W 1939 roku w Grupie "Stryj", później internowany na Węgrzech. We Francji w 3. Dywizji Piechoty, a w Wielkiej Brytanii w 4. Brygadzie Strzelców Kadrowych i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 24 sierpnia 1942. Skok 1/2 października 1942. Przydział do Związku Odwetu, następnie do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Kielce jako oficer operacyjny i inspektor dywersji. Od czerwca 1943 roku dowódca Zgrupowania nr 1 w Zgrupowaniach Partyzanckich "Ponurego" i jego zastępca. Od stycznia 1944 roku dowódca zgrupowań przekształconych teraz w batalion dyspozycyjny komendy Okręgu, a później w I batalionie 2. Pułku Piechoty Legionów AK. Od października 1944 roku dowódca tego pułku. Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 24 marca 1976 w Londynie.

  • - Rozpocząłem w Kielcach szkolenie dywersyjne. Po wstępnej zaprawie przeprowadziliśmy kilka udanych akcji - wspominał Eugeniusz Kaszyński w relacji odczytanej w audycji Jana Garlińskiego z cyklu "Walki i prace Armii Krajowej" (RWE, 30.09.1965)
por. Tadeusz Klimowski ps. Klon, Ostoja

por. Tadeusz Klimowski ps. Klon, Ostoja

Urodzony 15 października 1911. W 1939 roku dowódca kompanii Straży Granicznej, internowany na Węgrzech, uciekł do Francji, a stamtąd do Wielkiej Brytanii, służył  w 4. Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 10 listopada 1941. Skok 6/7 stycznia 1942. Przydział do "Wachlarza" jako zastępca dowódcy, następnie dowódca II odcinka. Od stycznia 1943 w Okręgu Armii Krajowej Wołyń, komendant Inspektoratu Rejonowego Równe. Jesienią szef Oddziału III w sztabie Okręgu. Od lutego 1944 oficer operacyjny, a od maja szef sztabu 27. Dywizji Piechoty AK. W Powstaniu Warszawskim w Śródmieściu - zastępca dowódcy batalionu "Iwo", od września dowódca "Ostoi". Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. Od 1945 roku na Zachodzie. Zmarł 12 września 1981 w Londynie.

  • - Moim zadaniem było być gotowym, aby w momencie otrzymania rozkazu wstrzymać na 48 godzin cofające się na zachód oddziały niemieckie. (RWE, 21.06.1964)
  • Tadeusz Klimowski ps. Ostoja wspomina wybuch akcji "Burza" na Wołyniu. (RWE, 2.01.1977)
kpt. Bolesław Kontrym ps. Żmudzin, Biały

kpt. Bolesław Kontrym ps. Żmudzin, Biały

Urodzony 27 sierpnia 1898. 1917-1918 Korpus Polski. Do 1922 roku w Armii Czerwonej. Od 1923 roku w Polsce – początkowo w Straży Granicznej, następnie w Policji Państwowej. W 1939 roku w Wilnie, internowany na Litwie, uciekł do Estonii. We Francji i pod Narwikiem w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Podhalańskich. Od grudnia 1940 w Wielkiej Brytanii w 8. Brygadzie Kadrowej Strzelców, 1. Brygadzie Strzelców i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 7 kwietnia 1942. Skok 1/2 września 1942. Przydział do "Wachlarza", od grudnia 1942 roku dowódca III odcinka, następnie szef Kedywu Okręgu Armii Krajowej Brześć. Wiosną 1943 roku szef służby śledczej w Głównym Inspektoracie Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa i równolegle od 1 czerwca dowódca oddziału dyspozycyjnego "Sztafeta"-"Podkowa", przeznaczonego do walki z niemieckim aparatem policyjnymi. W Powstaniu Warszawskim w Śródmieściu dowódca 4. kompanii Zgrupowania "Bartkiewicz", czterokrotnie ranny. Uciekł z niewoli niemieckiej. W 1947 roku wrócił do Polski. Aresztowany 13 października 1948 w Warszawie i skazany na karę śmierci. Stracony 2 lub 20 stycznia 1953 w więzieniu na Mokotowie.

  • - Był surowy, ale był dla nas też jak najlepszy ojciec – wspominała Irena Makowska, podkomendna Kontryma podczas Powstania Warszawskiego. (PR, 19.08.2011)
  • - Był postacią, o której wiedział sam Stalin – zaznaczał historyk Grzegorz Hanula. (PR, 13.07.2016)
mjr Franciszek Koprowski ps. Dąb, Konar

mjr Franciszek Koprowski ps. Dąb, Konar

Urodzony 11 października 1895. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W 1939 roku w Oddziale II Sztabu Głównego na placówce w Kopenhadze. We Francji dowódca batalionu administracyjnego w Centrum Szkolenia Piechoty. W Wielkiej Brytanii w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej, później instruktor na kursach Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza i wyszkolenie wywiadowcze. Zaprzysiężony 29 grudnia 1942. Skok 13/14 marca 1943. Przydział do wywiadu Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej jako oficer referatu "Wschód" – kierownik wileńskiego ośrodka wywiadowczego, 7 lub 8 listopada aresztowany przez Gestapo w Wilnie pod nazwiskiem Jan Zapolski. Po kilku dniach udało mu się uciec. Od lutego 1944 roku w Okręgu AK Wilno, początkowo w 3. Brygadzie "Szczerbca", od marca dowódca 6. Brygady Dyspozycyjnej. 17 lipca 1945 aresztowany przez NKWD, więziony w Wilnie i na terenie ZSRR. Do Polski wrócił w lipcu 1948 roku. Zmarł 2 czerwca 1967 w Zerżeniu (obecnie Warszawa).

  • Koprowski zamachnął się dębową nogą. Huknął wartownika w tył głowy i skoczył do bramy - o brawurowej ucieczce Koprowskiego z więzienia niemieckiego w Wilnie w audycji Józefa Garlińskiego. (RWE, 20.02.1964)
kpt. Benon Łastowski ps. Łobuz, Demokrata

kpt. Benon Łastowski ps. Łobuz, Demokrata

Urodzony 15 sierpnia 1913. W 1939 roku w Wojskowym Ośrodku Spadochronowym i 4. pułku saperów, internowany w Rumunii. Przedostał się do Wojska Polskiego we Francji. W Wielkiej Brytanii w 1. batalionie saperów i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w wywiadzie. Zaprzysiężony 29 grudnia 1942.

Skok 9/10 kwietnia 1944. Przydział do Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej. Aresztowany przez Gestapo 21 maja w Warszawie przy ulicy Nowy Świat 44. Wysłany ostatnim transportem z Pawiaka do Gross-Rosen, później w obozach Brieg i Fünfteichen. Od 1945 roku w Polsce, rok później wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Zmarł 2 listopada 1996 w Londynie.

  • - Celem mojej pracy było jak najszybsze nawiązywanie łączności z uwięzionymi przez Niemców żołnierzami AK. (RWE, 23.04.1964)
  • - Strach jest normalną rzeczą i tylko ci, co naprawdę nie wojowali, opowiadają niestworzone rzeczy o swojej brawurze. (RWE, 19.09.1963)
ppor. Władysław Maksyś ps. Azot, Miś

ppor. Władysław Maksyś ps. Azot, Miś

Urodzony 27 czerwca 1913. W 1939 roku niezmobilizowany, od jesieni w konspiracji Związku Odbudowy Rzeczpospolitej. 29 marca 1940 jako kurier poszedł na Węgry. Później w Wojsku Polskim we Francji. W Wielkiej Brytanii w 1. dywizjonie artylerii przeciwlotniczej. Przeszkolony w wywiadzie. Zaprzysiężony 29 grudnia 1942. Skok 13/14 marca 1943. Przydział do wywiadu ofensywnego Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej jako oficer referatu "Zachód". Od października 1943 roku inspektor sieci wywiadowczych w ekspozyturze "Lombard". Po wojnie pozostał w kraju, ujawnił się w 1947 roku. Zmarł 22 grudnia 1995.

  • - Moja komórka wywiadowcza zaczynała się w Berlinie, a kończyła na wybrzeżu, aż za Gdańskiem. (PR, 5.10.1990)
por. Wincenty Michalczewski ps. Mir

por. Wincenty Michalczewski ps. Mir

Urodził się 21 stycznia 1909. W 1939 roku otrzymał przydział mobilizacyjny do filii fabryki "Hipolit Cegielski" w Rzeszowie. Internowany na Węgrzech. Od 1940 roku w Wojsku Polskim we Francji. W Wielkiej Brytanii służył w 8. Brygadzie Kadrowej Strzelców i dywizjonie pociągów pancernych. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 28 lipca 1942. Skoczył do Polski z 3/4 września 1942. Otrzymał przydział do Oddziału IV Obszaru Armii Krajowej Lwów jako szef uzbrojenia Obszaru. Aresztowany przez Gestapo 17 kwietnia 1943 we Lwowie pod nazwiskiem Witold Romeyko, uwięziony w Auschwitz i Mauthausen-Gausen. Od 1945 roku przebywał w Wielkiej Brytanii. Do Polski powrócił w 1949 roku. Zmarł w 1999 roku.

  • - Po pobycie w Szkocji pozostały nam naleciałości językowe, które mogły nas zdekonspirować. Musiałem oduczyć się mówienia "sorry". (PR, 22.01.1981)
  • - Był pełen wyrozumiałości. Wiedziałam, że mogłam na niego liczyć – wspominała Alina, wnuczka Michalczewskiego. (PR, 4.01.2015)
kpt. Zygmunt Milewicz ps. Róg, Witold

kpt. Zygmunt Milewicz ps. Róg, Witold

Urodzony 4 maja 1896. Walczył w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. W 1939 roku w Policji Państwowej, później internowany w Rumunii. We Francji w 3. Dywizji Piechoty, a w Wielkiej Brytanii w 4. Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w dywersji i łączności. Zaprzysiężony 28 listopada 1941. Skok 3/4 marca 1942. Przydział do Oddziału V Komendy Głównej Armii Krajowej jako zastępca kierownika referatu odbioru w "Komórce Zrzutów" "Syrena" – "Import – "M ll-Grad". Później kierownik referatu odbioru i zastępca kierownika referatu operacyjnego. W Powstaniu Warszawskim oficer komórki odbioru zrzutów w Śródmieściu, następnie w batalionie "Czata 49", ranny na Czerniakowie, niewola niemiecka i ucieczka. Od października 1944 roku w Wydziale Lotnictwa KG AK jako oficer operacyjny i zastępca kierownika referatu przerzutów powietrznych. Od 1945 roku na emigracji. Zmarł 17 stycznia 1985 w Londynie.

  • - Lecąc nad Danią myślałem o wojennym wysiłku małego kraju. W jaki sposób mógł przeciwstawić się Niemcom? Czy istnieją tam możliwości do sabotażu i dywersji? (RWE, 30.05.1971)
ppor. Jerzy Niemczycki ps. Janczar

ppor. Jerzy Niemczycki ps. Janczar

Urodzony 17 sierpnia 1920. W 1939 roku przedostał się na Węgry. W grudniu wstąpił do Wojska Polskiego we Francji – 2. Dywizji Strzelców Pieszych. W Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców i Szkole Podchorążych. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 4 sierpnia 1943.

Skok 14/15 kwietnia 1944. Przydział do Kedywu Podokręgu Rzeszów jako instruktor dywersji. Od 1948 roku na emigracji we Francji i w USA. Zmarł 7 września 2006.

  • - Pojawił się długi szereg niemieckich samochodów. Obserwowaliśmy w milczeniu. Każdy z nas wiedział, że czeka nas walka, a nasze szanse wyglądają beznadziejnie. (RWE, 24.09.1964)
Por. Jan Nowak-Jeziorański ps. Janek, Zych

Por. Jan Nowak-Jeziorański ps. Janek, Zych

Urodził się 15 maja 1913. Nazywał się Zdzisław Jeziorański. W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w obronie Wołynia. Dostał się do niemieckiej niewoli, z której uciekł. Od marca 1941 roku działał w konspiracji pod nazwiskiem Jan Nowak. Od 7 kwietnia do 2 lipca odbył podróż Warszawa – Sztokholm – Warszawa jako Kurier Komendy Głównej Armii Krajowej do polskiego poselstwa w stolicy Szwecji. Pod koniec 1943 roku emisariusz Komendanta Głównego AK do Wodza Naczelnego w Londynie.

Do kraju wrócił w nocy z 25 na 26 lipca 1944 jako emisariusz Naczelnego Wodza do Komendanta Głównego AK. Walczył w Powstaniu Warszawskim. W przeddzień kapitulacji, jako emisariusz, wywiózł z Warszawy do Londynu dokumenty i fotografie walczącej stolicy. Po wojnie pozostał na emigracji. Wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Do kraju na stałe wrócił w 2002 roku. Zmarł 2 stycznia 2005.

  • - Miałem być jedynym człowiekiem, który miał przekonać aliantów, że ich obraz Polski nie odpowiada rzeczywistości, a później wrócić do kraju i spotkać się z tym samym. (PR, 1.24.2005)
  • - W czasie Powstania Warszawskiego było wiele sytuacji, z których ocalałem cudem (…). na przykład kiedyś spaliśmy nad niewypałem bomby. (PR, 6.06.2003)
gen. Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek, Kobra

gen. Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek, Kobra

Urodzony 12 listopada 1898. Uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. W 1939 roku w Oddziale III Sztabu Głównego, zastępca szefa oddziału i szef Wydziału Sytuacyjnego. Od 6 września oficer łącznikowy Sztabu Naczelnego Wodza przy Armii "Warszawa", w obronie Warszawy, szef sztabu odcinka "Zachód". Od 28 września w Służbie Zwycięstwu Polski (później ZWZ), od października 1940 komendant terenów wschodnich. W styczniu 1941 aresztowany przez NKWD we Lwowie. Od sierpnia 1941 w Armii Andersa – szef sztabu armii, następnie dowódca 7. Dywizji Piechoty. Od czerwca 1943 w dyspozycji NW. Przeszkolenie konspiracyjne. Zaprzysiężony w kraju 28 września 1939. Skok 21/22 maja 1944, przydział do Komendy Głównej AK jako I zastępca szefa sztabu i szef operacji. W Powstaniu Warszawskim od 6 września p.o. szefa sztabu KG AK, od 21 grudnia 1944 mianowany Komendantem. 27 marca 1945 aresztowany przez NKWD. Sądzony w procesie szesnastu. Skazany na 10 lat więzienia. Zmarł lub został zamordowany 24 grudnia 1946 w więzieniu na Łubiance w Moskwie.

  • - Generał nie wierzył w rozmowy. Widział w nich podstęp NKWD, ale nie chciał, aby podejrzewano go o lęk o własną skórę – wspominała Janina Pronaszko. (RWE, 10.03.1966)
kpt. Alfred Paczkowski ps. Wania, Walenty

kpt. Alfred Paczkowski ps. Wania, Walenty

Urodzony 11 maja 1909. W 1939 roku w 9. pułku ułanów. Ranny w Warszawie, niewola niemiecka i ucieczka. Późnej w Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej jako "Lubicz", w styczniu 1940 roku kurier do Budapesztu. We Francji dowódca kompanii w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w 3. Dywizji Piechoty. W Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 10 października 1941. Skok 27/28 grudnia 1941. Przydział do "Wachlarza" jako dowódca III odcinka. W listopadzie 1942 roku ujęty przez Niemców pod Dawidgródkiem, więziony w Stolinie i Pińsku, odbity 18 stycznia 1943. Później w Kedywie Komendy Głównej Armii Krajowej, instruktor w szkole dywersji "Zagajnik". Od maja 1943 roku w Kedywie Obszaru AK Białystok, szef Kedywu Obszaru, ranny pod Ugniewem. Od maja 1944 roku w Okręgu AK Brześć jako dowódca 84. pułku piechoty w składzie 30. Dywizji Piechoty AK. Ciężko ranny w bitwie pod Mańczakami. W Powstaniu Warszawskim na Mokotowie, zastępca szefa Oddziału III w sztabie V Obwodu. Dowódca patrolu oficerskiego do dowództwa Armii Czerwonej, którzy przeprawił się przez Wisłę w nocy z 18/19 września 1944. Dwa dni później aresztowany przez Sowietów. Do 1948 roku w sowieckich więzieniach. Po powrocie do Polski współpracował z UB i SB. Zmarł 11 czerwca 1986 w Warszawie.

  • - W czasie lotu, w razie alarmu mieliśmy ubrać się w mundury. Teoretycznie przysługiwałby nam, jako żołnierzom, obóz jeńców wojennych. (PR, 4.19.1957)
mjr Adolf Pilch ps. Góra, Dolina

mjr Adolf Pilch ps. Góra, Dolina

Urodzony 22 maja 1914. W 1939 roku niezmobilizowany, internowany na Węgrzech. We Francji w 3. Dywizji Piechoty, a w Wielkiej Brytanii w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 28 sierpnia 1942. Skok 16/17 lutego 1943. Przydział do Okręgu Armii Krajowej Nowogródek jako dowódca batalionu piechoty w Zgrupowaniu "Stołpce". Od grudnia 1943 roku dowódca zgrupowania. 29 czerwca-26 lipca 1944 przeprowadził zgrupowanie do rejonu Puszczy Kampinoskiej i wszedł w skład sił VII Obwodu Okręgu Warszawskiego. W Powstaniu Warszawskim dowódca pułku "Palmiry-Młociny". Później dowódca oddziału "Doliny", a w okresie październik-listopad 1944 dowódca III batalionu 25. pułku piechoty AK w Podokręgu Piotrków. Ranny. Po demobilizacji pułku ponownie dowódca oddziału partyzanckiego "Doliny". Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł w 2000 roku w Londynie.

  • - Na początku czerwca 1944 roku przyszło z Komendy Głównej AK zadanie: zdobyć Wilno przed opanowaniem go przez Rosjan. (RWE, 2.01.1977)
  • - Z jego życiorysem pozostanie na terenach nowej Polski było nad wyraz ryzykowne. Stąd decyzja o wyjeździe na Zachód – mówił prof. Marek Ney-Krwawicz. (PR, 27.02.2016)
por. Jan Piwnik ps. Ponury

por. Jan Piwnik ps. Ponury

Urodzony 31 sierpnia 1912 w Janowicach. Walczył w kampanii wrześniowej. Internowany na Węgrzech. We Francji w 4. Dywizji Piechoty, w Wielkiej Brytanii w 4. Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 10 października 1941. Skok 7/8 listopada 1941. Przydział do Oddziału V Komendy Głównej AK, szef odbioru w "Komórce Zrzutów". Od maja 1942 "Wachlarz", od 13 czerwca dowódca II odcinka i ośrodka dywersyjnego w Zwiahlu. Aresztowany, zbiegł. 18 stycznia 1943 dowodził akcją odbicia więzienia w Pińsku. Później w Kedywie KG AK, instruktor w szkole dywersji "Zagajnik". Od czerwca 1943 szef Kedywu Okręgu Kielce i dowódca Zgrupowania "Ponury". Komendant ośrodka szkoleniowego AK pod Hołdowem. od 1 maja dowódca VII batalionu 77. pułku piechoty AK. Poległ 16 czerwca 1944 podczas szturmu na niemiecki punkt oporu w Jewłaszach na Nowogródczyźnie.

  • - Czasami siadał z nami i mówił: co my z tymi chłopakami zrobimy? Co się z nimi stanie po wojnie? – wspominał żołnierz Ponurego.
  • - Tacy ludzie jak ”Ponury”, których wojna kocha, nie przeżywają na ogół jej zachłannej miłości – opowiadał Józef Garliński. (RWE, 25.07.1963)
Kpt. Antoni Pospieszalski ps. Łuk

Kpt. Antoni Pospieszalski ps. Łuk

Urodzony 10 listopada 1912. W 1939 roku 68. pułku piechoty, później Węgry i Wojsko Polskie we Francji. W Wielkiej Brytanii w 4. Brygadzie Kadrowej Strzelców i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, następnie instruktor w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Przeszkolony w łączności radiowej i dywersji. Zaprzysiężony 13 stycznia 1942.

Skok 26/27 grudnia 1944 jako Antony Curie – oficer łącznikowy i radiotelegrafista brytyjskiej misji wojskowej "Freston". Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł w 2008 roku.

  • - Polskie władze od 1943 roku domagały się wysłania brytyjskiej misji wojskowej do Polski, by zorientować dowództwo SOE w potrzebach AK – opowiadał Antoni Pospieszalski. (RWE, 6.09.1987)
rtm. Jan Różycki ps. Busi, Rola

rtm. Jan Różycki ps. Busi, Rola

Urodził się 21 marca 1901. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1939 roku początkowo dowódca grupy ochotników przy 1. pułku piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza. Następnie w 10. Brygadzie Kawalerii Zmotoryzowanej, na końcu dowódca kompanii saperów. Później internowany na Węgrzech. We Francji służył w 1. Dywizji Grenadierów. Później do września 1942 roku internowany w Szwajcarii. Przez Francję, Hiszpanię i Portugalię dostał się na Gibraltar. Stamtąd dostał się do Wielkiej Brytanii w skadrowanej 1. Dywizji Grenadierów. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 12 kwietnia 1944. Skok do kraju 16/17 października 1944. Otrzymał przydział do Podokręgu Piotrków jako komendant Rejonu Moszczenica w Obwodzie Piotrków. Po wojnie ujawnił się, pracował w Ministerstwie Komunikacji. W 1949 roku aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Wyszedł w 1953 roku. Po wojnie został profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego. Zmarł 6 września 1991.

  • - Bohaterów nie ma. Obowiązkiem mężczyzny jest tylko opanować strach. Ja się bałem nie raz i nie dwa. (PR, 29.05.1970)
ppor. Stanisław Skowroński ps. Widelec, Tulipan

ppor. Stanisław Skowroński ps. Widelec, Tulipan

Urodzony 13 listopada 1919. W 1939 roku niezmobilizowany. 22 kwietnia 1941 wcielony przymusowo do Armii Czerwonej. Na mocy amnestii po układzie Sikorski-Majski w marcu 1942 roku wstąpił do Armii Andersa do 8. Dywizja Piechoty. W Wielkiej Brytanii przeszkolony w radiotelegrafii. Zaprzysiężony 10 lipca 1943. Skok 21/22 września 1943. Przydział do Oddziału V Komendy Głównej Armii Krajowej jako radiotelegrafista w batalionie radiołączności "Iskry". Od kwietnia 1944 roku w Oddziale V Okręgu AK Wilno, dowódca plutonu radiołączności Okręgu, a od października szef Oddziału V. W 1945 roku aresztowany i więziony w obozie w ZSRR, skąd udało mu się zbiec. Od 1947 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii i Argentynie. Zmarł 20 kwietnia 2016.

  • - Armia Krajowa to było nie tylko wojsko, ale braterstwo. Dowódca do podwładnego podchodził, jak do kolegi. Wspólne walki nas scementowały. (RWE, 6.01.1972)
  • - Uciekłem z kopalni. Kierunek zachód - Wielka Niedźwiedzica. Po ośmiu dniach dostałem się do Lwowa. (RWE, 13.01.1972)
ppor. Bernard Wiechuła ps. Maruda

ppor. Bernard Wiechuła ps. Maruda

Urodzony 30 lipca 1920. Od jesieni 1939 roku w śląskiej konspiracji ZHP. W 1940 roku wraz z bratem opuścił kraj. W lutym wstąpił do Wojska Polskiego we Francji – 2. Dywizja Strzelców Pieszych. W Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców i Szkole Podchorążych. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 4 sierpnia 1943. Skok 16/17 września 1943. Przydział do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Kielce jako instruktor bazy kieleckiej w Warszawie. Od marca 1944 roku instruktor dywersji w oddziale partyzanckim "Marcina" w Inspektoracie Rejonowym Częstochowa, później zastępca dowódcy kompanii w batalionie "Tygrys", a od września oficer do specjalnych zleceń i dowódca plutonu saperów w II batalionie 3. Pułku Piechoty Legionów AK. W składzie 2. Dywizji Piechoty AK. Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii i Kanadzie. Zmarł 7 czerwca 2000.

  • - Po wylądowaniu w Polsce mieliśmy okres adaptacji, żeby poznać życie w okupowanym kraju – pisał we wspomnieniach. (RWE, 26.09.1963)
  • - Nagle ktoś wrzasnął: czołgi! Aż mnie poderwało, gdy zobaczyłem, że nasze lewe skrzydło zaczyna się cofać. Wrzasnąłem: stój! Dokąd uciekasz! (RWE, 26.09.1963)
ppor. Ludwik Wiechuła ps. Jeleń, Ignac

ppor. Ludwik Wiechuła ps. Jeleń, Ignac

Urodzony 30 lipca 1920. Od jesieni 1939 roku w śląskiej konspiracji ZHP. W 1940 roku opuścił kraj i w lutym wstąpił do Wojska Polskiego we Francji – 2. Dywizja Strzelców Pieszych. W Wielkiej Brytanii w 1. Brygadzie Strzelców i Szkole Podchorążych. Przeszkolony w dywersji. Zaprzysiężony 4 sierpnia 1943. Skok 8/9 kwietnia 1944. Dodatkowe zadanie: kurier Naczelnego Komitetu Harcerstwa w Londynie do Głównej Kwatery Szarych Szeregów. Przydział do Okręgu Armii Krajowej Kielce jako dowódca 2. Kompanii w oddziale partyzanckim "Szarego", później 5. Kompanii II baonu 3. Pułku Piechoty Legionów AK. W składzie 2. Dywizji Piechoty AK. Od 1945 roku na emigracji w Wielkiej Brytanii i Kanadzie, gdzie zmarł 26 września 1987.

  • Wspomnienia Ludwika Wiechuły z akcji wysadzenia przez patrol saperów odcinka torów kolejowych na linii Skarżysko-Kielce jesienią 1944 roku. (RWE, 3.12.1964)
  • - Nasz oddział liczył 120 partyzantów. Stosunek sił wyglądał minorowo. W naszych rękach znajdował się jednak atut zaskoczenia - relację Ludwika Wiechuły czyta lektor. (RWE, 1.10.1964)
kpt. Ludwik Witkowski ps. Kosa, Michał

kpt. Ludwik Witkowski ps. Kosa, Michał

Przyszedł na świat 5 czerwca 1914. W kampanii wrześniowej walczył w 10. dywizjonie artylerii ciężkiej. Przedostał się na Węgry, był internowany. Dotarł do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego. W Wielkiej Brytanii ponownie w artylerii. Skok do kraju 20/21 lutego 1943. Otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Armii Krajowej Warszawa jako dowódca oddziału dyspozycyjnego "Batalionu Saperów Praskich". Od listopada 1943 zastępca Szefa Kedywu Okręgu i dowódca oddziału dywersyjnego. W Powstaniu Warszawskim walczył w Śródmieściu jako dowódca oddziału osłonowego kwatery głównej komendy okręgu. Po kapitulacji w niewoli niemieckiej. Od 1945 roku w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Później powrócił do kraju. Zmarł 23 lutego 2004 w Warszawie.

  • - Jeśli ktoś przed skokiem miał problemy z zębami, to szedł do specjalnego dentysty, który używał materiałów dostępnych w okupowanej Polsce. (PR, 16.09.1994)
  • - Wszędzie odmawiano mi zatrudnienia ze względu na mój życiorys. Ubecy byli przekonani, że moje przeszkolenie było typowo szpiegowskie. (PR, 16.09.1994)
rtm. Józef Zabielski ps. Żbik

rtm. Józef Zabielski ps. Żbik

Urodzony 21 października 1902. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. W 1939 roku adiutant komendanta Policji Państwowej, później internowany w Rumunii. We Francji i Wielkiej Brytanii w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej. Przeszkolony w zakresie odbioru zrzutów. Zaprzysiężony 13 grudnia 1940. Skok 15/16 lutego 1941. Przydział do Oddziału III Okręgu Armii Krajowej Kielce jako pomocnik kierownika referatu lotniczego. 29 lipca – 24 października 1942 podróż Warszawa-Niemcy-Szwajcaria-Francja-Hiszpania-Londyn jako emisariusz Komendy Głównej AK do Naczelnego Wodza. Później instruktor w Oddziale VI Sztabu NW. Pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 31 maja 1981 w Londynie.

  • - Lądowanie było nad wyraz bolesne. Mimo bólu w nogach nie zapomniałem o spełnieniu przyrzeczenia i ucałowałem polską ziemię. (RWE, 11.04.1976)
kpt. Elżbieta Zawacka ps. Zo, Zelma

kpt. Elżbieta Zawacka ps. Zo, Zelma

Urodziła się 19 marca 1909. W 1939 roku brała udział w obronie Lwowa. Od listopada w Służbie Zwycięstwu Polski (później Związku Walki Zbrojnej). Początkowo w sztabie Okręgu Śląsk. Od stycznia 1941 roku w Oddziale V Komendy Głównej ZWZ-AK. Od grudnia 1942 do 4 maja 1943 w podróży kurierskiej na trasie Warszawa – Niemcy – Francja – Hiszpania – Gibraltar – Londyn jako emisariusz Komendy Głównej AK do Naczelnego Wodza. Zaprzysiężona w kraju 2 listopada 1939. Skok 9/10 września 1943. Powróciła do pracy kurierskiej, równocześnie obejmując stanowisko zastępcy kierownika "Załogi". Po wsypie komórki i niezbędnej kwarantannie od czerwca 1944 roku pracowała w Szefostwie Wojskowej Służby Kobiet. W Powstaniu Warszawskim walczyła w Śródmieściu, jako oficer sztabu WSK. Od października odbudowywała trasę "Zagrody" do Szwajcarii. Po wojnie pozostała w kraju. Zamieszkała w Toruniu, gdzie została wykładowcą uniwersyteckim. Zmarła 9 stycznia 2009.

  • - Ze mną leciało dwóch innych cichociemnych. Zrzuciliśmy zasobniki, a później mieliśmy skakać my. "Panie przodem" - usłyszałam. (PR, 4.02.2009)
  • - Mogłam zorganizować odbicie brata z więzienia. Wiedziałam, że mogę wpaść. Zdecydowałam, że nie pojadę na tę akcję. (PR, 11.01.2014)
Section11
Polskie Radio o cichociemnych
Section12
Polecane serwisy
Section13
Współpraca
Section20