Egzekucja kata Poznania

Powieszenie Arthura Greisera było ostatnią publiczną egzekucją w Polsce.

65 lat temu skazano na śmierć i stracono Arthura Greisera, hitlerowskiego namiestnika tzw. Kraju Warty.

Wyrok, który 9 lipca 1946 roku wydał Najwyższy Trybunał Narodowy brzmiał: Arthura Greisera należy uznać winnym wszystkich zbrodni i zarzucanych mu przestępstw, z tym ograniczeniem, że zabójstw, uszkodzeń cielesnych i znęcań się Arthur Greiser osobiście nie dokonywał. Za powyższe przestępstwa skazać Arthura Greisera na karę śmierci, nadto orzec utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na zawsze oraz konfiskatę całego jego mienia; od momentu ponoszenia kosztów sądowych i uiszczenia opłaty sądowej zwolnić go. Dowody rzeczowe pozostawić przy aktach sprawy

Greiser został stracony 21 lipca w ostatniej publicznej egzekucji w Polsce. Arthur Greiser od listopada 1939 roku był namiestnikiem okręgu Rzeszy nazwanego później Krajem Warty. Odpowiadał m.in. za masowe deportacje ludności żydowskiej i polskiej. W 1945 roku został zatrzymany, wydany Polsce i osądzony jako zbrodniarz wojenny.

W procesie został oskarżony o działanie na szkodę Państwa Polskiego i jego obywateli. Greiser miał podżegać lub brać bezpośredni udział m.in. w zabójstwach osób cywilnych i jeńców wojennych, w znęcaniu się i prześladowaniach ludności polskiej i żydowskiej, a także w niszczeniu dóbr polskiej kultury.

Proces byłego namiestnika Kraju Warty toczył się od 21 czerwca do 7 lipca w auli poznańskiego uniwersytetu. Greiser był broniony przez adwokatów z urzędu: Jana Kręglewskiego i Stanisława Hejmowskiego - późniejszego znanego obrońcę robotników po wydarzeniach Poznańskiego Czerwca 1956.

- Hejmowski starał się o odwołanie go z funkcji obrońcy, argumentując, że jego rodzina zginęła w obozach i mógłby być uprzedzony. Adwokaci rzetelnie wypełniali swoje obowiązki, Greiser miał sumiennie i uczciwie przeprowadzony proces, mimo że nastroje wśród publiczności były zrozumiałe po pięciu latach wojny - mówi prokurator z Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu Artur Orłowski.

Jeden z wątków obrony skupiał się wokół faktu, że Greiser powinien być traktowany jako głowa obcego państwa. - Jak argumentowali obrońcy, był on czwartym prezydentem Senatu Wolnego Miasta Gdańska. Ta linia obrony została obalona, ponieważ uznano, że Greiser w momencie popełniania większości zarzucanych mu zbrodni już funkcji prezydenta nie pełnił. Oskarżenie zostało poparte wieloma dowodami, zeznaniami świadków. Ostatecznie Greiser został skazany na śmierć - przypomniał Orłowski.

Egzekucja miała miejsce 21 lipca 1946 r. na stokach Fortu Winiary. Powieszenie Arthura Greisera było ostatnią publiczną egzekucją w Polsce.

- Straceniu przyszły się przyglądać rzesze ludzi z całego Poznania. Wykonanie wyroku odbywało się w dość eksponowanym miejscu, więc sam moment egzekucji mogło zobaczyć bardzo dużo osób - zaznacza Orłowski.

Arhtur Greiser urodził się w 1897 w Środzie Wielkopolskiej. W 1928 roku został przyjęty do NSDAP. W 1933 roku wybrano go na wiceprezydenta, a rok później na prezydenta Senatu Wolnego Miasta Gdańska. Jak stwierdził prokurator Orłowski, Arthur Greiser bardzo rygorystycznie wypełniał polecenia z Berlina i sam przejawiał daleko idące zaangażowanie w prowadzeniu niemieckiej polityki eksterminacyjnej i realizacji wysiedleń ludności żydowskiej i polskiej.

- Greiser zaplanował, że teren Kraju Warty będzie jednolity etnicznie, doprowadził do skutecznych czystek etnicznych na tym terenie - powiedział Orłowski. Tzw. Kraj Warty powstał w związku z dekretem Adolfa Hitlera z 8 października 1939 roku o wcieleniu do III Rzeszy części ziem polskich. Początkowo jednostka administracyjna nosiła nazwę "Reichsgau Posen", w 1940 roku nazwa została zmieniona na "Reichsgau Wartheland" - Okręg Rzeszy Kraj Warty. Terytorium Kraju Warty obejmowało ponad 43 tys. km kw. Zamieszkiwało go prawie 5 mln osób, w przeważającej większości Polaków. Stolicą Kraju Warty był Poznań.

WIĘCEJ NA TEMAT ZBRODNI WOJENNYCH W SERWISIE II WOJNA ŚWIATOWA