Historia

Zdzisława Bytnar. Matka "Rudego"

Ostatnia aktualizacja: 13.08.2023 05:48
- Chowałam go z wielką troskliwością, dbałam o jego bogactwo umysłowe, dbałam o to, żeby był godnym obywatelem tej Polski – mówiła o swoim synu Zdzisława Bytnar na antenie Polskiego Radia.
Groby żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu powązkowskim, tu spoczywa rodzina Bytnarów, fot. Grażyna Rutkowska źr. NAC
Groby żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu powązkowskim, tu spoczywa rodzina Bytnarów, fot. Grażyna Rutkowska źr. NAC

13 sierpnia 1994 roku zmarła Zdzisława Bytnar, matka Jana Bytnara "Rudego", żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego.

Pochodziła z ubogiej, wielodzietnej rodziny. Ukończyła Państwowe Kursy Nauczycielskie, na których poznała swojego przyszłego męża Stanisława. Razem pracowali jako nauczyciele na Kielecczyźnie. W latach 20. małżeństwo przeniosło się do Warszawy. Zdzisława dokształcała się w Instytucie Pedagogiki Specjalnej i po ukończeniu studiów założyła pierwszą na warszawskiej Pradze szkołę specjalną.

6 maja 1921 przyszedł na świat jej syn, Jan Bytnar.

- Chowałam go z wielką troskliwością, dbałam o jego bogactwo umysłowe, dbałam o to, żeby był godnym obywatelem tej Polski – mówiła o swoim synu Zdzisława Bytnar na antenie Polskiego Radia.

Posłuchaj
02:09 bytnarowa.mp3 Fragment audycji Zdzisławy Błażkowskiej "Tak chciałabym iść z wami w przyszłość". (PR, 18.04.1992) 

Jan był bardzo pilnym uczniem, a w trakcie okupacji – niezwykle obiecującym studentem podziemnej Politechniki. Jego matka nie zaprzestała pracy nauczycielskiej i prowadziła tajne komplety. Okupacja odebrała jej męża i syna. Obaj zostali aresztowani w 1943 roku. Stanisław zginął w niemieckim nazistowskim obozie Auschwitz-Birkenau. "Rudy" został odbity przez kolegów z Szarych Szeregów podczas słynnej akcji pod Arsenałem, jednak był tak skatowany przez oprawców z Gestapo, że zmarł cztery dni później.

Zdzisława brała udział w Powstaniu Warszawskim. Kierowała Harcerską Pocztą Polową na Śródmieściu. Po upadku zrywu dostał się do niewoli niemieckiej. Do kraju wróciła w 1945 roku i aż do przejścia na emeryturę zajmowała się odbudowywaniem szkolnictwa specjalnego w Warszawie.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Czytaj także:

Powstanie Warszawskie. 6 sierpnia 1944. Harcerska Poczta Polowa – zwiastun radości

Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo. Posłuchaj wspomnień świadków


Zdzisława Bytnar do końca życia była blisko związana ze środowiskami harcerskimi. 

bm


Czytaj także

Ryszard Białous. Dowódca legendarnego batalionu "Zośka"

Ostatnia aktualizacja: 04.04.2024 05:45
"Ludzie, którymi miałem zaszczyt dowodzić, to nie wyspa oderwana od społeczeństwa, ani cierpiętnicy, dla których było ideałem polec za Ojczyznę, lecz świadomi swych obowiązków młodzi obywatele" – w ten sposób pisał o swoich podopiecznych harcmistrz Ryszard Białous, jeden z najwybitniejszych instruktorów Szarych Szeregów i dowódca harcerskiego batalionu "Zośka".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Bytnar "Rudy". Bohater Szarych Szeregów. Wspomnienia matki [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 06.05.2024 05:55
- Chowałam go z wielką troskliwością, dbałam o jego bogactwo umysłowe, dbałam o to, żeby był godnym obywatelem tej Polski – mówiła o swoim synu na antenie Polskiego Radia Zdzisława Bytnar.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Alek Dawidowski - bohater akcji pod Arsenałem

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2024 05:45
81 lat temu, 30 marca 1943 roku, zmarł Maciej Aleksy Dawidowski "Alek" - działacz konspiracyjny, podharcmistrz, żołnierz Armii Krajowej. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Broniewski "Orsza". Dowodził słynną Akcją pod Arsenałem

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2023 05:51
- Po wojnie stał się symbolem szaroszeregowej legendy. Dźwigał ją przez długie lata, traktując jako odpowiedzialność wynikającą z faktu pełnienia funkcji naczelnika Szarych Szeregów - mówił Ryszard Kaczorowski, prezydent RP na Uchodźstwie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Rodowicz "Anoda". Najdzielniejszy z dzielnych w batalionie "Zośka"

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 06:00
7 stycznia 1949 roku zginął Jan Rodowicz ps. Anoda, harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej oraz Delegatury Sił Zbrojnych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Armia Krajowa. Najlepiej zorganizowane podziemne wojsko w czasie II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 14.02.2024 06:01
82 lata temu, 14 lutego 1942 roku, na rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową. Jej dowódcą został gen. Stefan Rowecki "Grot".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kotwica. Znak Polski Walczącej z niemieckim okupantem

Ostatnia aktualizacja: 20.03.2024 05:50
Charakterystyczny symbol zaprojektowała Anna Smoleńska - to ona wygrała konspiracyjny konkurs na znak Polski Walczącej. Na ulicach Warszawy po raz pierwszy znak Polski Walczącej pojawił się 82 lata temu, 20 marca 1942 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Akcja pod Arsenałem: odbić "Rudego" z rąk Gestapo. Posłuchaj wspomnień świadków

Ostatnia aktualizacja: 26.03.2024 06:00
– Mimo lat, jakie upłynęły od tych chwil, wydaje mi się, że pamiętam dobrze wszystkie szczegóły tej akcji. Cały nasz wysiłek, całą wolę działania skupiliśmy wówczas na jednym: odbiciu naszego kolegi i przyjaciela Janka Bytnara – wspominał przed radiowym mikrofonem Stanisław Broniewski ps. Orsza, dowódca akcji pod Arsenałem.
rozwiń zwiń