Historia

Zbyszko Siemaszko. Dokumentalista odbudowanej Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 30.08.2024 05:46
Fotografie Siemaszki tworzą kronikę stolicy w drugiej połowie XX wieku. Można na nich obejrzeć, jak Warszawa podniosła się z gruzów i z każdym następnym rokiem przybierała znaną nam dzisiaj formę. – Uczyłem się na warszawskim bruku, na oddawanych do użytku budowlach – mówił fotograf w rozmowie z Polskim Radiem w 1974 roku. 
Autoportret Zbyszka Siemaszki z lat 60.
Autoportret Zbyszka Siemaszki z lat 60.Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Żołnierz z aparatem w ręku

Zbyszko Siemaszko jest znany przede wszystkim jako fotograf związany z Warszawą i portretowaniem miasta w epoce PRL. Jego korzenie sięgają jednak Litwy i Wilna, w którym przyszedł na świat 30 sierpnia 1925 roku.

Plac Defilad na fotografii Zbyszka Siemaszki z lat 60. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe Plac Defilad na fotografii Zbyszka Siemaszki z lat 60. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Tam pod okiem rodziców zdobywał doświadczenie w zawodzie. Rodzina Siemaszków prowadziła w Wilnie atelier fotograficzne, którego gośćmi bywały takie osobistości jak marszałek Józef Piłsudski i biskup wileński Władysław Bandurski.

Kiedy wybuchła II wojna światowa, Zbyszko wraz z ojcem i starszym bratem wstąpił do Armii Krajowej i służył w 3. Wileńskiej Brygadzie AK. Młody Siemaszko nie całkiem zamienił aparat na karabin. W przerwie od akcji bojowych wykorzystał swoje umiejętności do dokumentowania życia polskich partyzantów.

Posłuchaj
07:42 silva rerum___3220_94_ii_tr_0-0_1817366844ca2c29[00].mp3 Relacja z otwarcia wystawy fotografii Zbyszka Siemaszki z czasów służby w Armii Krajowej w audycji Marii Jęczmyk z cyklu "Silva rerum". (PR, 14.08.1994) 

Przerwał tę pracę w czerwcu 1944 roku, kiedy w trakcie jednej z potyczek z Niemcami odniósł ciężkie rany i dostał się do niewoli. Koledzy z oddziału zdołali go jednak odbić z więziennego szpitala.

Fotoreporter Warszawy

Po zakończeniu II wojny światowej rodzina Siemaszków wyjechała z Wilna i osiadła w powojennej Polsce. Zbyszko wyjechał do Warszawy, gdzie rozpoczął studia w Szkole Głównej Handlowej, którą ukończył gdy została już przekształcona w Szkołę Główną Planowania i Statystyki.

W 1950 roku rozpoczął pracę jako fotograf dla Społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego w Warszawie, dla którego przygotowywał dokumentację obiektów zabytkowych. Siemaszko tym samym rozpoczął swoją wieloletnią przygodę z fotografowaniem stolicy, w której wciąż znajdowało się wiele śladów po wojennych zniszczeniach.

Ruiny getta w Warszawie - fotografia Zbyszka Siemaszki z 1950 roku. Foto: Wikimedia Commons/dp Ruiny getta w Warszawie - fotografia Zbyszka Siemaszki z 1950 roku. Foto: Wikimedia Commons/dp

– Warszawa była tematem wdzięcznym. Obdarowywała coraz nową okazją, bo zmieniała się jak w kalejdoskopie. Nawijało się pod rękę mnóstwo tematów – wspominał w audycji z Polskiego Radia z 1974.

Posłuchaj
05:30 rozmowa z artystą fotografikiem siemaszko, warszawska nauka ___13730_tr_4-4_1070586244c743d6[00].mp3 Rozmowa Krystyny Soleckiej ze Zbyszkiem Siemaszką w audycji z cyklu "Na warszawskiej fali". (PR 7.02.1974) 

Niedługo później rozpoczął pracę jako fotoreporter w tygodniku "Stolica". Jego zadania nie ograniczały się jedynie do portretowania Warszawy. Siemaszko odbywał podróże służbowe po wszystkich stolicach europejskich, których zdjęcia były publikowane na łamach warszawskiego czasopisma.

– Fotografowałem architekturę i ludzi. Była to fotografia reportażowa, pokazania architektury miasta, obyczaju, ubioru i wyglądu ludzi – Siemaszko opowiadał w 2005 roku.

Posłuchaj
25:33 zbyszko siemaszko___940_05_ii_tr_1-1_1075254444c99095[00].mp3 – Fotografowałem Polskę, która się organizowała, budowała i wzrastała – wspominał Zbyszko Siemaszko w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "W obiektywie". (PR, 13.06.2005) 

W 1969 roku przeniósł się do redakcji tygodnika "Perspektywy". Pozostał w nim aż do przejścia na emeryturę w 1990 roku.

Ludzie i architektura

Miasto w ruchu było głównym tematem prac Zbyszka Siemaszki. Podczas pracy w "Stolicy" i "Perspektywach" fotografował nie tylko Warszawę, ale również inne miejsca z całej Polski i Europy. Jego zdjęcia charakteryzowały się przedstawieniem pełni życia miejskiego, z tłumem ludzi na ulicach.

Plac Zbawiciela w Warszawie - fotografia Zbyszka Siemaszki z lat 60. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe Plac Zbawiciela w Warszawie - fotografia Zbyszka Siemaszki z lat 60. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

– Ja nie uznaję fotografii bez człowieka – mówił w rozmowie z Hanną Marią Gizą. – Jestem bardzo przywiązany do architektury, ale musi być człowiek z nią związany.

Zbyszko Siemaszko za swoją wieloletnią działalność reporterską został odznaczony Złotą Odznakę Honorową Miasta Stołecznego Warszawy oraz dwukrotnie nagrodą Miasta Stołecznego Warszawy za zasługi w dziedzinie fotografii. Bogaty zbiór fotografii Zbyszka Siemaszki można podziwiać w zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego.

sa

Czytaj także

Na wirtualnym spacerze po historii polskiej fotografii

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2020 10:55
Nawet zostając w domu, możemy poruszać się w przestrzeni i w czasie, a to m.in. dzięki Wirtualnemu Muzeum Fotografii, które odwiedziła i poleca Agnieszka Obszańska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Bułhak – ideolog polskiej fotografiki

Ostatnia aktualizacja: 06.10.2024 07:50
Ten nieprzeciętny artysta, malarz kliszy i obiektywu, pozostawił po sobie nie tylko znakomite kadry. Jego nauki doprowadziły do wyniesienia fotografii ponad rzemiosło, do rangi sztuki i pozostawiły trwały ślad w języku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Karol Beyer. Pierwszy polski profesjonalny fotograf

Ostatnia aktualizacja: 08.11.2023 05:45
W wieku dwudziestu kilku lat postanowił zmienić swoje życie i zainteresował się absolutną nowinką techniczną – fotografią. Dzięki jego dziełom możemy przekonać się, jak wyglądała Warszawa połowy XIX wieku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Sumiński. Powstaniec warszawski, który pokochał fotografię

Ostatnia aktualizacja: 01.04.2024 05:45
W historii zapisał się nie tylko jako jeden z najwybitniejszych fotografów polskiego krajobrazu, lecz także żołnierz Armii Krajowej, który podczas Powstania Warszawskiego brał udział m.in. w wyzwoleniu "Gęsiówki", czyli niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Warszawie (KL Warschau). 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Karol Brandel. Fotograf, wynalazca, ojciec fotoreportażu

Ostatnia aktualizacja: 25.11.2023 05:55
185 lat temu przyszedł na świat jeden z najwybitniejszych artystów historii polskiej i światowej fotografii. Karol Brandel jako pierwszy człowiek wykonał zdjęcie z lecącego balonu, był prekursorem fotografii medycznej i twórcą słynnej panoramy Warszawy. W latach 80. XIX wieku wynalazł rewolucyjny aparat ręczny, dzięki któremu rozpowszechnił fotografię amatorską oraz uwiecznił sceny z życia codziennego mieszkańców Warszawy i innych miast.
rozwiń zwiń