Badacze odsłonili staroegipskie kolorowe freski sprzed dwóch tysięcy lat

W znajdującej się w mieście Esna (południowy Egipt) świątyni Chnuma - jednego z najważniejszych bogów starożytnego Egiptu, uznawanego za stwórcę człowieka oraz patrona narodzin i płodności - odkryto liczne malowidła pochodzące sprzed ponad 2000 lat. Freski, do tej pory skrywające się pod warstwą sadzy i brudu, są bardzo dobrze zachowane, wyróżniają się niezwykłą szczegółowością i żywymi kolorami. 

Świątynia Chnuma w mieście Esna, w której odkryto freski sprzed ponad 2 tysięcy lat

Foto: A. Garozzo / De Agostini / Forum

Niezwykłe znalezisko

Archeologom udało się odsłonić czterdzieści sześć malowideł. Przedstawiają dwie staroegipskie boginie - Nechbet, patronkę Górnego Egiptu oraz Uadżyt, opiekunkę Dolnego Egiptu. Według wierzeń starożytnych bóstwa te (często nazywane "Dwoma Damami") były również protektorkami faraonów - zapewniały im potęgę oraz bezpieczeństwo, a po ich śmierci odstraszały ewentualnych intruzów, którzy chcieli zakłócić wieczny odpoczynek władców. 

Obie boginie zostały ukazane jako ptaki z rozpostartymi skrzydłami. Zgodnie ze staroegipską tradycją Nechbet ma głowę sępa i koronę Górnego Egiptu, Uadżyt natomiast ma głowę kobry, a na niej koronę Dolnego Egiptu. Freski wyróżnia nie tylko szczegółowość i precyzja wykonania, lecz także ich niezwykła kolorystyka. 

Archaeologists have cleaned the walls and ceilings of Luxor’s Temple of Esna, revealing images of 46 birds arranged in two rows. This is the first time the artworks have been seen in 2,000 years. pic.twitter.com/d4N7fQs1eB

— Stone Age Herbalist (@Paracelsus1092) May 17, 2022

– Świątynie i starożytne wizerunki bogów były często malowane w jaskrawych kolorach, jednak z biegiem lat i w wyniku wpływu zewnętrznych barwy te zwykle stawały się wyblakłe lub całkowicie znikały – powiedział egiptolog profesor Christian Leitz, jeden z ekspertów badających freski.

Zdaniem archeologów malunki przetrwały w tak dobrym stanie, ponieważ przez stulecia były pokryte grubą warstwą sadzy i brudu. Naukowcom udało się już oczyścić większą część sklepienia budowli Chnuma oraz osiem z osiemnastu znajdujących się w niej kolumn. 

Perła egipskiej architektury świątynnej

Obiekt, który nazywamy świątynią Chnuma nie zachował się w całości do naszych czasów - przetrwał jedynie jego przedsionek. Ta mierząca 15 metrów wysokości, 37 metrów długości i 20 metrów szerokości budowla została wykonana z piaskowca. Powstała prawdopodobnie na początku I wieku n.e., nie później niż za czasów panowania rzymskiego cesarza Klaudiusza (41-54 rok n.e.). Warto bowiem wspomnieć, że po samobójczej śmierci Kleopatry VII w 30 roku p.n.e., Egipt stał się jedną z prowincji Imperium Rzymskiego.

Już w czasach Napoleona obiekt wzbudzał ogromne zainteresowanie w kręgach specjalistów, którzy uważali go za jeden z najlepszych przykładów starożytnej egipskiej architektury świątynnej. Jego dokładnym badaniem zajął się jednak dopiero w latach 50. XX wieku francuski egiptolog Serge Sauneron, który systematycznie dokumentował Świątynię Chnuma. 

Aktualne prace archeologiczne są prowadzone od 2018 roku. Zajmuje się nimi zespół naukowców z egipskiego Ministerstwa Turystyki i Starożytności oraz niemieckiego Instytutu Studiów Starożytnych Bliskiego Wschodu na Uniwersytecie w Tybindze.

Źródło: strona internetowa niemieckiego Uniwersytetu w Tybindze/jb