Ucieczka do Argentyny
W okresie nazistowskim Eichmann był wysokiej rangi niemieckim urzędnikiem. Po klęsce III Rzeszy uciekł z amerykańskiego obozu dla jeńców i schronił się w Argentynie. Poczuł się tam bezpieczny i po dwóch latach sprowadził żonę oraz synów. W tym czasie trwały wysiłki zmierzające do schwytania go jako zbrodniarza wojennego i postawienia przed sądem. Znani tropiciele nazistowskich przestępców - Szymon Wiesenthal i Tuvia Friedman - współpracowali przy poszukiwaniach zbrodniarza z rządem Izraela, ale nawet połączone wysiłki nie dały rezultatów. Dopiero jesienią 1959 roku władze Izraela otrzymały informację, że Eichmann ukrywa się w Buenos Aires pod zmienionym nazwiskiem.
Paszport Adolfa Eichmanna, wydany mu po wojnie przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż
01:10 Działalność Eichmanna.mp3 Uwięzienie w Izraelu kierownika czwartego wydziału do spraw żydowskich Gestapo Adolfa Eichmanna. Wypowiedź dyrektora Głównej Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce; Janusz Gumkowski na temat działalności zbrodniarza. (Archiwum PR)
Mossad wkracza do akcji
Rząd postanowił sprawdzić tę informację i wysłał agentów służb specjalnych, którzy przez kilka miesięcy obserwowali podejrzanego. Po upewnieniu się, że to osoba, której poszukują, 11 marca 1960 roku agenci Mossadu porwali Eichmanna i przewieźli go na przesłuchanie w bezpieczne miejsce, gdzie potwierdził on swą prawdziwą tożsamość. Następnie, w przebraniu pracownika izraelskich linii lotniczych El-Al i pod wpływem narkotyków, przewieziono go specjalnym samolotem do Izraela, gdzie stanął przed sądem.
11:29 szymon wiesenthal 2.mp3 Opowieść Szymona Wiesenthala o tropieniu oficera SS, odpowiedzialnego za zamordowanie Anny Frank.
11 maja 1960 roku Adolf Eichmann został porwany przez Mosad w Argentynie i wywieziony do Izraela. Niespełna rok później, 11 kwietnia 1961 rozpoczął się proces Adolfa Eichmanna.
- W piątek rano zapełnił się gmach sądu w Jerozolimie - donosiło Polskie Radio. - Przed trybunałem Izraela, pod pręgierzem opinii świata stanął wreszcie Adolf Eichmann, ludobójca, morderca milionów Żydów.
Czytaj także:
Konferencja w Wannsee, czyli urzędowa decyzja o masowym ludobójstwie europejskich Żydów
Jan Karski: ludzie nie powinni zapomnieć, co to jest Holokaust
Szmul Zygielbojm – samobójstwo na znak protestu
Proces Eichmanna
W procesie Eichmannowi zarzucono zbrodnie przeciwko narodowi żydowskiemu. Akt oskarżenia mówił o jego odpowiedzialności za zbrodnie dokonywane w obozach zagłady w Auschwitz, Treblince, Bełżcu, Sobiborze, Chełmnie i Majdanku. Prokurator podkreślał, że Eichmann winny był śmierci tysięcy Żydów w obozach pracy niewolniczej, gettach i obozach przejściowych.
Jeden z punktów oskarżenia obejmował krzywdy wyrządzone milionom Żydów w czasie nazistowskich rządów: masowe aresztowania, głodzenie, bicie, niewolnictwo, akcje bojkotu gospodarczego oraz rabunek własności. Wśród zarzutów znalazły się również oskarżenia o zbrodnie popełnione przeciwko ludności nieżydowskiej podczas masowych deportacji Polaków, Romów i Słoweńców. Oskarżonemu przypisano wreszcie bezpośrednią odpowiedzialność za deportację i śmierć setki dzieci z czeskich Lidic.
01:06 Początek procesu Eichmanna.mp3 Rozpoczęcie procesu Adolfa Eichmanna w Jerozolimie. Sędzia Mosche Landau sprawdza personalia oskarżonego (PR, 16.04.1961)
01:32 Proces Eichmanna.mp3 Morderca milionów – wznowienie w Jerozolimie procesu niemieckiego zbrodniarza Adolfa Eichmanna (korespondencja radia brytyjskiego, wystąpienia prokuratora Gideona Hausnera). Nagranie pochodzi z audycji "7 dni w kraju i na świecie" nadanej 24 kwietnia 1961 roku
Szymon Wiesenthal, jeden z najbardziej znanych łowców nazistów po II wojnie światowej, tak oceniał znaczenie procesu: "Od tego czasu świat zna określenie "mordercy zza biurka". Stało się wiadome, że wymordowanie milionów nie wymagało fanatycznego, graniczącego z obłędem sadyzmu; wystarczyło gorliwe posłuszeństwo wobec "wodza". Okazało się, że wielokrotni mordercy nie muszą być bynajmniej osobnikami aspołecznymi, a nawet, że nimi być nie powinni, że masowych mordów na wielką skalę dokonują raczej mordercy społecznie przystosowani".
01:11 Wyrok na Adolfa Eicjmanna.mp3 Po dziewięciu miesiącach zapadł wyrok w jerozolimskim procesie Adolfa Eichmanna. (PR, 16.12.1961)
00:25 Adolf Eichmann.mp3 - Eichmann do winy się nie poczuwa - jedne z ostatnich słów nazistowskiego zbrodniarza. Nagranie z jego procesu w Jerozolimie (PR, kwiecień 1961)
Jego proces wstrząsnął opinią publiczną na świecie i zakończył się wydaniem wyroku śmierci na nazistowskiego zbrodniarza, wykonanym po dwóch latach od porwania go przez izraelskie siły specjalne.
- Bezbronnych ofiar hitleryzmu nie można już przywrócić do życia, ale wołają one o sprawiedliwość. Apeluję o wydanie sprawiedliwego wyroku – tymi słowami generalny prokurator Izraela zakończył swe przemówienie oskarżycielskie w procesie Adolfa Eichmanna.
Wejdź na strony serwisu edukacyjno-społecznego German Death Camps:
W akcie oskarżenia, odczytanym przez przewodniczącego składu sędziowskiego Mosze Landaua, Eichmannowi zarzucono zbrodnie przeciwko narodowi żydowskiemu. Oskarżono go o to, że w latach 1939-1945 wraz z innymi spowodował śmierć milionów Żydów. "Sprawcy ci - stwierdzał akt oskarżenia - odpowiadali za realizację faszystowskiego planu fizycznej eksterminacji Żydów, programu znanego pod nazwą ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej".
Akt oskarżenia mówił o odpowiedzialności Eichmanna za zbrodnie dokonywane w obozach zagłady w Auschwitz, Treblince, Bełżcu, Sobiborze, Chełmnie i Majdanku. Podkreślał, że Eichmann winny jest śmierci tysięcy Żydów w obozach pracy niewolniczej, gettach i obozach przejściowych, a szczególnie "mniej więcej połowy miliona Żydów węgierskich". W oskarżeniu znalazły się także zarzuty dotyczące odpowiedzialności Eichmanna za działania Einsatzgruppen w Rosji w 1941 roku.
Jeden z punktów oskarżenia obejmował krzywdy wyrządzone milionom Żydów w czasie nazistowskich rządów: masowe aresztowania, głodzenie, bicie, niewolnictwo, akcje bojkotu gospodarczego oraz rabunek żydowskiej własności.
15 grudnia 1961 roku Sąd w Jerozolimie skazał Adolfa Eichmanna na karę śmierci. 31 maja 1962 roku, nazistowski zbrodniarz wojenny, sprawca jednej z największych zbrodni przeciwko ludzkości, główny koordynator i wykonawca planu Ostatecznego Rozwiązania Kwestii Żydowskiej został powieszony, jego ciało spalone, a prochy rozsypane na morzu, poza wodami terytorialnymi Izraela.
Wyrok śmierci dla Adolfa Eichmanna był jedynym takim wyrokiem wydanym przez sąd w Izraelu.
sg/bs/im/PAP
