Historia

Rodzina sprzed 54 tysięcy lat rozpoznana dzięki badaniom DNA

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2022 05:30
Po raz pierwszy udało się zidentyfikować rodzinę neandertalczyków. Umożliwiły to badania genetyczne próbek kości, pobranych z jaskini na Syberii. Poinformowali o tym naukowcy na łamach tygodnika "Nature".
Rekonstrukcja rodziny neandertalskiej. Rzeźba z początku XX wieku
Rekonstrukcja rodziny neandertalskiej. Rzeźba z początku XX wiekuFoto: Polskie Radio/grafika na podstawie wikimedia/domena publiczna

Zbadano 17 szczątków pochodzących od 13 osobników. Wśród nich było siedmiu mężczyzn i sześć kobiet, w tym osiem osób dorosłych i pięcioro dzieci i nastolatków. Badania prowadził zespół z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka w Lipsku.

Analizy genetyczne pozwoliły na ustalenie pokrewieństwa wśród neandertalczyków. Zidentyfikowano ojca i nastoletnią córkę, a także spokrewnioną kobietę - babkę lub ciotkę dziecka - oraz nastoletniego kuzyna. Znalezisko pochodzi z syberyjskiej jaskini Czagjarskaja, datowane zaś jest na 54 tysięcy lat.

– Niesamowite jest to, że pochodzą oni z tego samego czasu. Oznacza to, że należeli zapewne do tej samej społeczności. Po raz pierwszy zatem badania genetyczne pozwalają nam na wgląd w społeczną organizację neandertalskiej wspólnoty – opisuje główny autor artykułu Laurits Skov.

Inny zaskakujący wniosek z badań to bardzo małe zróżnicowanie genetyczne neandertalskiej grupy. Było dużo mniejsze niż jakiejkolwiek historycznej lub obecnej grupy ludzkiej, którą badano. Najbardziej przypomina niskie zróżnicowanie u zagrożonych gatunków na skraju wyginięcia.

shutterstock_1311428465 jaskinia denisowa 1200.jpg
W syberyjskiej jaskini odkryto najstarsze kości tajemniczych praludzi zwanych denisowianami

Pierwszy szkicowy genom neandertalczyka opublikowano w 2010 roku na łamach tygodnika "Science". Zespołem naukowców kierował Svante Pääbo, pracujący w Instytucie Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka. Za osiągnięcia w zakresie badania prehistorycznego DNA Pääbo otrzymał tegoroczną nagrodę Nobla.

W tym samym roku zespół pod kierunkiem Pääbo zsekwencjonował DNA pobrane z kości palca z jaskini Denisowej na Syberii. Dzięki temu odkryto kolejnych, obok neandertalczyków, wymarłych krewniaków ludzi - denisowian.

Dalsze badania wykazały, że neandertalczycy i denisowianie zamieszkiwali ten sam obszar południowej Syberii przez setki tysięcy lat, wchodząc ze sobą w interakcje. Odkryto na przykład szczątki dziecka, którego ojciec był denisowianinem, a matka neandertalką.

Jaskinia Czagjarskaja leży około 100 km od jaskini Denisowej. Co ciekawe, DNA neandertalczyków z jaskini Czagjarskiej nie wykazuje śladu interakcji z denisowianami. Naukowcy prześledzili, że takich kontaktów nie było przez przynajmniej 20 tysięcy lat.

Ustalono również, że w badanej społeczności obowiązywała zasada patrylokalności, to znaczy kobiety przenosiły się, aby zamieszkać w miejscu przebywania swoich partnerów. Odwrotna zasada - matrylokalności - oznacza, że mąż przenosi się do rodziny żony.

PAP/mc/bm

Czytaj także

Małopolskie. Odkryto kopalnię krzemienia czekoladowego sprzed 10 tys. lat

Ostatnia aktualizacja: 27.09.2021 05:50
Miejsce wydobycia minerału bardzo istotnego dla prehistorycznej zbiorowości odkryto na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Jak podkreśla kierownik badań dr Magdalena Sudoł-Procyk – to dotąd najdalej wysunięty na południowy zachód w Polsce tego typu obiekt.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ostatni neandertalczycy mogli ukryć się na Gibraltarze

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2021 05:30
W jaskini Vanguard Cave na Gibraltarze archeolodzy odkryli grotę, która była zasypana piaskiem przez około 40 tysięcy lat, zaś odnalezione tam obiekty mogą ujawnić nowe fakty o neandertalczykach żyjących na tych terenach.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Naukowcy potwierdzają: ludzie przyspieszyli wyginięcie mamutów

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2021 05:30
Ludzie odegrali znaczącą rolę w wyginięciu mamuta włochatego na obszarze Eurazji – informują naukowcy na łamach najnowszego numeru periodyku "Ecology Letters".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najstarsza biżuteria ozdobna w Eurazji odkryta w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2021 05:55
W 2010 roku w Jaskini Stajnia w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej archeolodzy odnaleźli wisiorek wykonany z kości słoniowej, ozdobiony motywem ułożonych w linie kropek. Najnowsze badania wskazują na to, że artefakt powstał 41 500 lat temu, co czyni go najstarszym znanym w Eurazji przykładem tego typu biżuterii. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wyginięcie neandertalczyków wyglądało inaczej, niż dotychczas sądzono

Ostatnia aktualizacja: 10.02.2022 05:44
Według opublikowanych właśnie w czasopiśmie "Science Advances" wyników badań, gatunek homo sapiens nie obszedł się z neandertalczykami w tak brutalny sposób, jak do tej pory w nauce zakładano.   
rozwiń zwiń