Historia

Marian Konieczny - twórca monumentalnych pomników

Ostatnia aktualizacja: 13.01.2023 05:30
93 lata temu, 13 stycznia 1930 roku, urodził się Marian Konieczny, znany rzeźbiarz równie znanych i monumentalnych pomników, jak warszawska Nike czy krakowski Wyspiański. W jego dorobku, nie tylko umiejscowionym w Polsce, jest też wiele rozbudowanych instalacji, a pomniki nie tylko upamiętniają sławnych ludzi, ale też sławne czyny.
Pomnik Nike według projeku rzeźbiarza Mariana Koniecznego, Warszawa
Pomnik Nike według projeku rzeźbiarza Mariana Koniecznego, WarszawaFoto: PAP/Jan Morek

PZPR w życiorysie

O ile twórczość jego była dosłownie monumentalna, o tyle życiorys charakteryzował się się silnymi akcentami komunistycznymi i partyjnymi. Dość powiedzieć, że był honorowym członkiem Akademii Sztuk Pięknych ZSRR. W życiorysie ma też członkostwo w PZPR, z ramienia które był posłem na Sejm PRL. Był również członkiem Rady Krajowej PRON i przewodniczącym Krakowskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.

Nie możemy jednak pominąć niewątpliwego dorobku artystycznego, bo wiele jego pomników nadal można oglądać w różnych częściach świata. Dlatego też najlepiej prześledzić dorobek artystyczny, a nie polityczny. Bo choć dalecy jesteśmy od podziwiania postaci rzeźbionych na zamówienie partii - tu choćby pomnik Lenina w Nowej Hucie czy zdemontowany już pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej w Częstochowie - to Koniczny ma również w swoim dorobku dwa pomniki Jana Pawła II, Tadeusza Kościuszki, Jana Matejki czy Jana Zamoyskiego.

Nie zapominajmy również o pomnikach rozbudowanych figuralnie, pełnych rzeźbiarskich instalacji. Przykładami mogą być choćby "komunistyczny" pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie, historyczne Pomnik Grunwaldzki w Krakwie czy Pomnik Republika Tarnobrzeska. Równie monumentalny jest cały kompleks pomnikowy pod nazwą Pomnik Chwały i Męczeństwa w Algierze, upamiętniający algierską wojnę o niepodległość.

Warszawska Nike 

Najsłynniejszy chyba Pomnik Bohaterów Warszawy, potocznie określany mianem warszawskiej Nike, najpierw stał na plac Teatralnym w Warszawie na granitowym cokole. Jednak w początkach lat 90. zdecydowano o zmianie zabudowy tego miejsca i Konieczny został poproszony o zmianę lokalizacji monumentu. W 1997 roku umieszczono go w pobliżu Trasy W-Z, przy ulicy Nowy Przejazd.

Autor pierwotnie chciał umieścić Nike lecącą wśród chmur na 20-metrowym cokole, a władze widzieli ją dość nisko, bo na wysokości 6,5 metra. Ostatecznie warszawska Nike szybuje na nowym cokole na wysokości 14 metrów. Dość powiedzieć, że w czasach PRL odbywały się przy tym pomniku, jeszcze w lokalizacji placu Teatralnego, liczne uroczystości i charakterze państwowym i komunistycznym.

Pomnik Lenina

Do innych dzieł Koniecznego, tych związanych z postaciami historycznymi, zaliczyć należy: pomnik Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, zdemontowany już pomnik Lenina w Nowej Hucie, zdemontowany pomnik Aleksandra Zawadzkiego w Dąbrowie Górniczej, pomnik Tadeusza Kościuszki w Filadelfii (USA), pomnik Wincentego Pstrowskiego w Zabrzu, którego nazwę zmieniono w 2018 roku na Pomnik Braci Górniczej, pomnik Leona Kruczkowskiego w Sosnowcu, pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, pomnik Wincentego Witosa w Warszawie, pomnik Grzegorza z Sanoka w Sanoku, replika warszawskiego pomnika Chopina w Hamamatsu (Japonia), pomnik Edwarda Mandella House’a w Warszawie, pomnik Bartosza Głowackiego w Janowiczkach pod Racławicami, pomnik Jana Matejki w Warszawie, pomnik Barbary Kwiatkowskiej-Lass na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, pomnik Jana Pawła II i księdza Eugeniusza Makulskiego przed Bazyliką w Licheniu, pomnik Jana Pawła II w Leżajsku, pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu przed dawnym pałacem Zamoyskich, ale też Fontanna Apolla na Rynku Starym w Poznaniu. Trzeba przyznać, że dorobek imponujący.

Marian Konieczny, profesor i rektor krakowskiego Akademii Sztuk Pięknych, a także dziekan tamtejszego Wydziału Rzeźby zmarł 25 lipca 2017 roku. Wspomnijmy dzisiaj tego znanego twórcę i może odwiedźmy miejsca z jego dziełami... przynajmniej na kartach Internetu.

PP


Zobacz więcej na temat: rzeźba artysta
Czytaj także

Pomnik Małego Powstańca i jego twórca

Ostatnia aktualizacja: 01.10.2024 05:55
- Żadne moje dzieło nie przyniosło mi tyle radości. Wielokrotnie idąc warszawskimi ulicami, mijałem parterowe okna, gdzieś w głębi szafka, na której stało zdjęcie jakiś powstańców i obok wazonik z kwiatkiem - wspominał Jerzy Jarnuszkiewicz w rozmowie z Polskim Radiem o inspiracjach dla stworzenia swojego słynnego powstańczego pomnika. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Szukalski. Wybitny, ale zapomniany artysta

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2024 05:38
37 lat temu, 19 maja 1986 roku w Burbank w stanie Kalifornia zmarł Stanisław Szukalski, rzeźbiarz, malarz i rysownik. Był wybitną, silną i swego czasu wpływową osobowością, o której wraz z wybuchem II wojny światowej świat zapomniał.
rozwiń zwiń
Czytaj także

August Zamoyski. Rzeźbiarz, rowerzysta i reżyser amator

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2024 05:40
19 maja 1970 roku we francuskim Saint-Clar-de-Rivière zmarł rzeźbiarz August Zamoyski. Był człowiekiem, który nie bał się podejmować odważnych i niekonwencjonalnych decyzji: jego pierwszy ślub doprowadził do wydziedziczenia artysty, a o jego podróży rowerowej z Paryża do Zakopanego pisały wszystkie polskie gazety. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Teodor Rygier - twórca Adama Mickiewicza w Krakowie

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2021 05:40
108 lat temu, rankiem 18 grudnia 1913 roku, zmarł w Rzymie Teodor Rygier, znany rzeźbiarz alegoryczny, podziwiany przede wszystkim za pomnik Adama Mickiewicza w Krakowie. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Antoni Wiwulski - twórca monumentalnych rzeźb

Ostatnia aktualizacja: 10.01.2022 05:35
103 lata temu, 10 stycznia 1919 roku, zmarł w Wilnie Antoni Wiwulski, słynny twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. Drugim znanym dziełem rzeźbiarza i architekta jest pomnik Trzech Krzyży w Wilnie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Katarzyna Kobro. Google Doodle uczciło polską rzeźbiarkę w 124. rocznicę jej urodzin

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2022 15:09
Była jedną z najwybitniejszych artystek okresu międzywojennego. W historii zapisała się dzięki niezwykłej odwadze i śmiałej koncepcji, która zrewolucjonizowała sztukę rzeźbiarską. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Szczepkowski - znany rzeźbiarz i artysta przedwojennej Polski

Ostatnia aktualizacja: 08.03.2022 05:30
144 lata temu, 8 marca 1878 roku, w Stanisławowie (dzisiaj w Ukrainie znany pod nazwą Iwano-Frankiwsk i położony ok. 80 kilometrów na południe od Lwowa), urodził się Jan Szczepkowski, znany rzeźbiarz i malarz okresu dwudziestolecia międzywojennego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Barącz - rzeźbił popiersia wybitnych Polaków

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2022 05:35
173 lata temu, 24 marca 1849 roku, urodził się we Lwowie znany polski rzeźbiarz Tadeusz Barącz. Mimo ormiańskiego pochodzenia całym swoim dorobkiem potwierdzał prawdziwie polski i patriotyczny charakter oraz tradycje rodzinnego domu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Giovanni Lorenzo Bernini. Jeden z najwybitniejszych twórców baroku

Ostatnia aktualizacja: 28.11.2022 05:40
- Bernini potraktował Rzym tak, jak rozkochany złotnik traktuje szlachetny kamień. Oprawił go najpiękniej, jak tylko potrafił, zabudował, zapełnił, udekorował, ożywił fantazyjnie wodą. Od czasów Berniniego Rzym stał się barokowy – mówiła w Polskim Radiu dr Bożena Fabiani, historyk sztuki i kultury.
rozwiń zwiń