Leonid Breżniew – władca imperium zła

10 listopada 1982 roku zmarł przywódca ZSRR Leonid Breżniew.

Sekretarz Generalny KC KPZR Leonid Breżniew

Foto: PAP/ITAR-TASS/Vladimir Musaelyan

- Leonid Breżniew po 1976 roku nie był w stanie funkcjonować swobodnie dłużej niż kilkanaście minut, gubił wątek, nie potrafił nawiązać do tematu rozmowy - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz, historyk.

Podczas jednego z wystąpień, transmitowanych przez radziecką telewizję, Leonid Breżniew dwa razy przeczytał to samo przemówienie. Przez lata trząsł Komunistyczną Partią Związku Radzieckiego. Sekretarzem Generalnym KPZR został 14 października 1964 roku. Zastąpił na tym stanowisku Nikitę Chruszczowa, którego partyjni koledzy odsunęli od władzy.

Posłuchaj

09:03 Dlaczego Breżniew.mp3 Dlaczego Breżniew? - audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej", komentarz prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 1997)

 

Pan i władca

Po bardzo ciężkim kryzysie zdrowotnym w 1976 roku, Breżniew stawał się w coraz większym stopniu figurantem i marionetką na stanowisku przywódcy partii. Należałoby zadać zatem pytanie, dlaczego, mimo że nie nadawał się do pełnienia żadnych funkcji państwowych, utrzymywano go tak długo na najwyższych stanowiskach w państwie?

- Odpowiedź jest banalnie prosta - komentował wybitny sowietolog, prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej", nadanej w 1997 roku. - Po pierwsze, nie było wówczas wyłonionego oczywistego kandydata na następcę, po drugie układ z Breżniewem na czele zapewniał stosunkowo najspokojniejsze funkcjonowanie najwyższym oligarchom partyjnym. Zależało im na przedłużaniu takiego stanu rzeczy do końca – stwierdził historyk.

Żarty z partyjnego przywódcy

Stopień schorowania Leonida Breżniewa był tak duży, że nawet w warunkach najbardziej korzystnych ze względu na stan zdrowia, nie był on w stanie skoncentrować się na prowadzonej rozmowie. Jego mowa stawała się momentami wręcz bełkotliwa. O Sekretarzu Generalnym KC KPZR opowiadano niezliczone anegdoty.

Jedna z nich głosiła: - Czy to prawda, że zamiast was towarzyszu Breżniew wożą waszego manekina? - Nie jest to prawda - brzmiała odpowiedź. - Manekina wożono dawniej, ale teraz czuję się dobrze i zamiast niego jeżdżę ja sam.

Posłuchaj

09:09 Doktryna Breżniewa.mp3 Doktryna Breżniewa - audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej", komentarz prof. Pawła Wieczorkiewicza. (PR, 1997)

 

Mistrz intrygi

Leonid Breżniew okazał się mistrzem intrygi personalnej. Do połowy lat 70. odsunął od władzy wszystkich, którzy pomogli mu objąć stanowisko Sekretarza Generalnego KC KPZR. Słynął np. z zamiłowania do samochodów wyścigowych, które kolekcjonował, i które dawano mu w prezencie podczas licznych wizyt. – Złośliwi twierdzili, że po to jeździł za granicę – mówił prof. Wieczorkiewicz. - Kolekcjonował broń myśliwską, lubił dobrze zjeść i dobrze wypić.

Inwazja na Czechosłowację

Prof. Paweł Wieczorkiewicz nakreślił w audycji sylwetkę partyjnego przywódcy ZSRR. Ocenił także prowadzoną przez niego politykę zagraniczną. 26 września 1968 roku na łamach dziennika "Prawda" ukazał się artykuł przedstawiający tzw. doktrynę Breżniewa. - Oczywiście szło o inwazję w Czechosłowacji - powiedział historyk. - Po jej zajęciu stwierdzono, że Związek Radziecki ma prawo do interwencji zbrojnej w każdym kraju bloku wschodniego, o ile zagrożone zostaną tam podstawy ustroju socjalistycznego.

Europejskie status quo

Zdaniem prof. Wieczorkiewicza radzieckiemu przywódcy chodziło de facto o utrwalenie teherańsko-jałtańskiego podziału Europy. - Sowieci deklarowali swoją strefę wpływów, w której nic nie mogło się zdarzyć bez ich zgody – mówił sowietolog.

Ostatni raz Leonid Breżniew pojawił się na trybunie mauzoleum Lenina podczas obchodów rocznicy wybuchu rewolucji październikowej. - Nie był w stanie poruszać się już samodzielnie - powiedział gość audycji z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii ZSRR". - Postawiono go na trybunę, a potem sprowadzono, jak się okazało, już do śmiertelnego łoża.

Posłuchaj

08:43 Śmierć Breżniewa - aud. z cyklu Dźwiękowy.mp3 Śmierć Breżniewa - aud. Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po najnowszej historii ZSRR". (PR, 1997)

 

bs