Redakcja Polska

35 lat temu zmarł Stanisław Bareja, scenarzysta i reżyser kultowych komedii z czasów PRL

14.06.2022 13:11
Najbardziej znane jego filmy to "Miś", "Poszukiwany, poszukiwana", „Brunet wieczorową porą”, „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz” i seriale "Alternatywy 4" oraz „Zmiennicy”.
Audio
  • 35 lat temu zmarł Stanisław Bareja - materiał Ewy Plisieckiej [posłuchaj]
Replika Misia z filmu Miś, postawiona w 2011 na warszawskim Bemowie
Replika Misia z filmu Miś, postawiona w 2011 na warszawskim BemowieFoto: Hiuppo, praca własna, Wikipedia

Stanisław Bareja był jednym z nielicznych powojennych artystów, którego komedie uwielbiane były przez widzów jak Polska długa i szeroka. Pomimo cenzury obnażał absurdy rzeczywistości PRL, a humorystyczne sceny z kolejek do sklepów, z urzędów i zakładów pracy dzięki umiejętności wnikliwej obserwacji reżysera weszły do kanonu polskiej kinematografii komediowej. Jego filmy – i słusznie - zyskały dziś miano kultowych i nadal cieszą się ogromną sympatią i dużą oglądalnością. Komedie wyśmiewały PRL-owskie absurdy, ale był to śmiech przez łzy.

Najbardziej znanym filmem Barei jest "Miś" z 1980 roku, który reżyser stworzył we współpracy ze Stanisławem Tymem - odtwórcą głównej roli. Film pozornie opowiadający o perypetiach prezesa klubu sportowego, ujawnił cały szereg PRL-owskich niedorzeczności. Niektóre dialogi i powiedzonka z "Misia" weszły do potocznego języka i są cytowane do dziś. Niezapomnianą i absolutnie kultową sceną jest nagrywanie życzeń dla prezesa przez trenera klubu sportowego Wacława Jarząbka. W tej roli - niezapomniany Jerzy Turek - wyśpiewujący je do tajemniczej szafy.

Stanisław Bareja zatrudniał w swoich filmach aktorów, z którymi świetnie się rozumiał, którzy mieli podobną wizję dotyczącą stylu filmu, występujących postaci, a także podobne poczucie absurdalnego humoru. Krytykując w komediowy sposób absurdy PRL-u, nie cieszył się sympatią filmowych twórców, ani krytyków. Nie był też ulubieńcem władzy. W związku z tym nie mógł liczyć na dofinansowanie swoich filmów. Trudne realia musiał przełożyć na model pracy, ograniczając do minimum powtarzanie ujęć.  

Reżyser zaangażował się także w działania antykomunistycznej opozycji. Z zagranicznych podróży przywoził nielegalną literaturę i redagował podziemne gazetki. Wspólnie z żoną Hanną Kotkowską-Bareją przemycił przez granicę 50-kilogramową maszynę drukarską na dachu fiata 126 p.

Stanisław Bareja zmarł 14 czerwca 1987 roku w Essen w Niemczech, gdzie przebywał na stypendium przy Muzeum Folkwang. Miał 57 lat. Uznania krytyków doczekał się dopiero po śmierci. W 2008 roku czytelnicy magazynu "Film", głosujący w plebiscycie Złotych Kaczek, uznali Bareję za najlepszego polskiego reżysera komediowego stulecia. Pośmiertnie reżyser został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego imię nosi jedna z ulic w Warszawie i rondo w Krakowie.

IAR/ep

 

W Wilnie zostanie pokazany film "Pan Tadeusz" z 1928 roku

09.06.2022 11:10
W Wilnie w ramach obchodów Roku Romantyzmu zostanie wyświetlony film "Pan Tadeusz" z 1928 roku. Projekcja odbędzie się w Muzeum Adama Mickiewicza przy Uniwersytecie Wileńskim.

Wystawa "Pejzaże na porcelanie. Inspiracje malarskie z Belottem w tle"

10.06.2022 08:58
Na ekspozycji w warszawskim Zamku Królewskim zgromadzono naczynia porcelanowe, a także ryciny Belotta oraz reprodukcje widoków miast holenderskich.

Kultura na uchodźstwie. Dni solidarności w Willi Decjusza w Krakowie

11.06.2022 18:33
Co roku, na początku lata, Instytut Kultury Willa Decjusza organizuje wydarzenie promujące różnorodność kulturową Krakowa. W tym roku, w obliczu poważnego kryzysu wartości demokratycznych i swobód obywatelskich, zwraca uwagę na kulturę krajów, których twórcy – w wyniku wojny lub politycznych opresji – byli zmuszeni wyemigrować ze swojej ojczyzny, by znaleźć nowe miejsce do życia i pracy twórczej. 

W Zamościu zakończył się 21. Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry”

14.06.2022 10:39
Laureaci wielkiego święta radiowej i telewizyjnej twórczości teatralnej to spektakl "Król Edyp" Sofoklesa w reżyserii Jacka Raginisa-Królikiewicza oraz słuchowisko "Edyp w Kolonos" Sofoklesa w reżyserii Mariusza Malca.