80 lat po D-Day. Francuski historyk: Polacy odegrali istotną rolę w bitwie o Normandię

Dziś mija 80. rocznica D-Day, czyli lądowania alianckich wojsk w Normandii podczas drugiej wojny światowej. W tej największej operacji desantowej w historii wojen uczestniczyli żołnierze z 11 krajów, w tym z Polski - przypomina w rozmowie z Polskim Radiem francuski historyk polskiego pochodzenia Jacques Wiacek. Podkreśla, że Polacy odegrali istotną rolę w trzymiesięcznej bitwie o Normandię, która doprowadziła do upadku III Rzeszy.

Lądowanie aliantów w Normandii, D-Day, operacja Overlord.

Autorstwa USN - Official U.S. Navy photo 26-G-2340 from the U.S. Navy Naval History and Heritage Command, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=139992

Polacy nie brali bezpośrednio udziału w normandzkim desancie z 6 czerwca 1944 roku. - W pierwszych fazach lądowania obecna była tylko polska marynarka wojenna - między innymi ORP Dragon - i lotnictwo - Polskie Skrzydło Myśliwskie 131 - przypomina Jacques Wiacek.
Do Normandii przybyła też polska pierwsza dywizja pancerna generała Maczka, ale dopiero później, w lipcu. W jej skład wchodziło 16 tysięcy polskich żołnierzy, 380 czołgów i tysiące pojazdów. - Dywizja ląduje w późniejszym okresie z powodu braku zasobów ludzkich. Nie ma rezerw. Dlatego już w 1943 roku zostało uzgodnione z aliantami, między innymi z Brytyjczykami, że Polacy będą lądować w późniejszym okresie, gdy front zostanie przełamany - tłumaczy rozmówca Polskiego Radia.

Posłuchaj

00:51 13024578_1.mp3 Historyk: Polacy odegrali istotną rolę w bitwie o Normandię. Materiał Stefana Foltzera (IAR)

 

History podkreśla jednak, że Polacy odegrali ważną rolę w ostatniej fazie bitwy o Normandię, w sierpniu. - Bitwa zakończyła się w tak zwanym "kotle" pod Falaise, gdzie została rozbita piąta i siódma armia pancerna (Niemiec-przyp.red.). Polacy odcięli Niemcom drogę do wyjścia z "kotła". Inspiratorem tego czynu zbrojnego był generał Maczek - przypomina Jacques Wiacek.

Kluczowe bitwy dla wyzwolenia Francji

W jego ocenie bitwa w Falaise i Montormel przyspieszyła też wyzwolenie Francji. - Dzięki temu, że Polacy skupili się na obronie tego odcinka, francuska 2. dywizja pancerna mogła odskoczyć na Paryż i uniemożliwić przejęcie władzy przez komunistów - zauważa historyk, wskazując na spory między francuskimi dowódcami a lewicową partyzantką. W Polsce po dojściu do władzy komunistów pamięć o żołnierzach generała Maczka przepadła.

Około 600 poległych w walkach o Normandię Polaków spoczywa dziś na cmentarzu w Urville-Langannerie. - Na szczeblu lokalnym ich pamięć jest kultywowana - zapewnia Jacques Wiacek, choć - jak zauważa - to głównie zasługa Francuzów i lokalnych władz, a nie miejscowej Polonii.

Posłuchaj

00:57 13024466_1.mp3 We francuskiej Normandii dziś międzynarodowe obchody 80. rocznicy D-Day, czyli lądowania tysięcy alianckich żołnierzy w tym regionie podczas drugiej wojny światowej. Była to największa w historii wojen operacja desantowa, a jej sukces umożliwił pokonanie III Rzeszy. Materiał Stefana Foltzera (IAR)

 

Jacques Wiacek jest autorem artykułów naukowych i książek o polskim czynie zbrojnym we Francji podczas drugiej wojny światowej. Jego ostatnie publikacje to: "Odyseja Feniksa. Historia polskiej pierwszej dywizji pancernej 1939-1945 r.", i "Ranny sojusz. Historia armii polskiej we Francji 1939-1940 r.".

IAR/dad