Czym powinno być Miasto Literatury

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2012 17:59
Specjalne wydanie "Przestrzeni kultury" z Festiwalu Conrada w Krakowie - mieście ubiegającym się o tytuł Miasta Literatury UNESCO.
Audio
Beinecke Library
Beinecke Library Foto: Lauren Manning/Wikipedia

Przedstawiciele najważniejszych europejskich ośrodków literackich noszących miano Miast i Regionów Literatury UNESCO oraz miast ubiegających się o ten tytuł, a także dyrektorzy programowi najważniejszych festiwali literackich na świecie zrzeszeni w stowarzyszeniu Word Alliance, spotkali się 26 października w Krakowie na Międzynarodowej Konferencji Kreatywne Miasta i Regiony: Wyzwania dla współpracy Miast Literatury. Konferencja zakończyła się w sobotę 27 października.

Rozmawialiśmy o idei patronującej konferencji, o literaturze jako jednym ze sposobów na budowanie marki miasta. Martin Pollack o miastach kreatywnych powiedział: - Nie wiem, czy są miasta kreatywne i nie kreatywne. Chyba są nie kreatywne. Miasto, tak jak się je dziś postrzega, służy zakupom i zabawie. O literaturze i sztuce mało myślimy. A przecież wiele miast istnieje poprzez literaturę. Czytamy książkę i nabieramy ochoty, by tam pojechać. Trzeba czytać i to jest najważniejsze!

- Każde nowoczesne myślenie o czymkolwiek powinno opierać się na redefiniowaniu tego, co mamy do tej pory. Sposób wiązania literatury z miejscem dotąd był statyczno-prowincjonalny - twierdzi prof. Michał Paweł Markowski. - Zaprasza się gości do miasta, pokazuje im, co zostało w tym mieście wytworzone, to wszystko jest w porządku. Ale chodzi mi o to, by nie myśleć wstecz, by myśleć w przód. Musimy tak zdefiniować miasto, jako przestrzeń w której coś się dzieje. Dlaczego mamy nie budować hipermarketów? Budowanie antynomii między życiem literackim, a przestrzenią, w której bawi się "pospólstwo" to podstawowy błąd.

Prof. Markowski podkreśla, że istnieją różne miejsca, które muszą być umiejętnie osadzone w przestrzeni miejskiej, ale najpierw trzeba pozbyć się dziewiętnastowiecznego, archaicznego, prowincjonalnego myślenia. Trzeba myśleć, jak z tego, co prowincjonalne uczynić wartość uniwersalną. Jak przesterzeń miasta przekształcić w przestrzeń rynku, opartą na wymianie. Pytać trzeba, co mamy wymieniać, z kim i dlaczego. Trzeba pomyśleć, co mamy robić. Trzeba uwzględnić czynniki kapitałowe.

- Bez pieniędzy nie da się nic zrobić, bez odwołania do doświadczenia kulturowego niczego nie zrobimy. Zatem trzeba inwestować w doświadczenie kulturowe. Trzeba zdobywać pieniądze, pomnażać pieniądze i kapitał kulturowy. Życie literackie jest życiem wśród, poprzez i dla kapitału (rozmaicie definiowanego).

O rozmaitych pomysłach miast na promowanie siebie poprzez literaturę mówił Robert Piaskowski: - Z jednej strony inwestują one w muzealność literatury. To ważne, ale pamiątkarstwo można przekształcić w lokomotywę rozwoju ekonomicznego: powiązać to z turystyką, multimediami… Miasta inwestują też w połączenia literatury z innymi dziedzinami gospodarki kreatywnej.

- Czy u progu XXI wieku powinniśmy inwestować w książki, w tłumaczenia? - zastanawia się Piaskowski. - Oczywiście, że tak. Ale przede wszystkim powinniśmy inwestować w kompetencje. W czytelnika, który zapomniał czytać, który utożsamia czytanie z czytaniem w szkole: coraz krótszych, wyrwanych z kontekstu fragmentów.

Naszymi gośćmi byli prof. Michał Paweł Markowski i Robert Piaskowski, usłyszymy też wypowiedzi Martina Pollacka oraz przedstawicieli Reykjavíku i Lublany, odpowiedzialnych za program literacki swoich miast, a także Katarzyny Kotyńskiej i Łukasza Galuska (o wykorzystaniu potencjału literackiego miast Ukrainy i szerzej - Europy Środkowej).

Audycję przygotowali Dorota Gacek i Bartosz Panek.

Czytaj także

Orhan Pamuk – pisarz naiwny i sentymentalny

Ostatnia aktualizacja: 25.10.2012 08:57
- Staram się pisać powieści, które będą się ludziom podobały. Przede wszystkim takie, jakie sam chciałbym przeczytać – mówi słynny turecki pisarz Orhan Pamuk, jeden z gości 4. Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Obejrzyj spotkanie z Orhanem Pamukiem

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2012 09:22
Turecki noblista był gościem specjalnym tegorocznego Festiwalu Conrada. W Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego spotkał się z czytelnikami, podczas którego mówił nie tylko o swojej twórczości. Jednym z tematów była "czarna miłość"...
rozwiń zwiń
Czytaj także

Alain Mabanckou: nie wolno mieć litości!

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2012 15:12
Bohater książki "Kielonek" twierdzi, że w swym pisaniu nie zamierza oszczędzać nikogo. Twórca "Kielonka" jest podobnego zdania.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Komunizm wygrał karaoke"

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2012 12:00
- System, w którym żyliśmy, przewidywał, że kiedyś każdy będzie miał możliwość wyrażania swoich artystycznych potrzeb. Idea kultury amatorskiej zwycięża na naszych oczach - mówi Dubravka Ugrešić, autorka "Kultury karaoke".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Wojna przebija z każdej głoski języka polskiego"

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2012 15:00
Dorota Masłowska znów wywołała wojnę. Tym razem o... Masłowską. Nowa powieść "Kochanie, zabiłam nasze koty" to, faktyczny lub pozorowany, zwrot pisarki ku wartościom konserwatywnym. Dwójka spotkała się z nią na Festiwalu Conrada.
rozwiń zwiń