Florian Czarnyszewicz: pisarz, żołnierz, policjant

Florian Czarnyszewicz (1900-1964) nie doczekał publikacji swoich powieści w kraju. Tworzył na emigracji, w Argentynie. Jego niewielki dorobek, ledwie cztery powieści, spotkał się jednak, zarówno na emigracji, jak i po latach, w kraju, z entuzjastycznym przyjęciem. Porównania np. do Mickiewicza, Reymonta, Sienkiewicza padały z wielu ust. Zachwycali się jego twórczością Wańkowicz, Pawlikowski, Giedroyc, Czapska...

Florian Czarnyszewicz i okładka jego książki "Nadberezyńcy"

Foto: mat. promocyjne

Po pierwszym krajowym wydaniu "Nadberezyńców" ukazało się sporo recenzji, omówień tej znakomitej powieści. Podobnie stało się z jego pozostałym dorobkiem. Przez lata jednak czekaliśmy na biografię samego autora. Bartosz Bajków i Diana Maksimiuk podjęli się tej tytanicznej pracy. Tom, który otrzymaliśmy (696 stron!), "Florian Czarnyszewicz. Los człowieka", obejmuje lata 1900-1955. Lata w życiu Czarnyszewicza zapewne najważniejsze. Jego twórczość komuniści objęli całkowitą cenzurą.

Autorzy podjęli próbę rekonstrukcji życiorysu pisarza, w którym jest wiele tajemnic, wiele "czarnych dziur", wiele biedy. Pokazali tego znakomitego pisarza także jako żołnierza, policjanta, działacza społecznego, skromnego człowieka. 

Posłuchaj

29:41 PR2 2024_10_29-22-30-28.mp3 Bartosz Bajków o życiu Floriana Czarnyszewicza (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

Brak informacji o Florianie Czarnyszewiczu

Bartosz Bajków zapytany o powód, dla którego zdecydował się napisać biografię Floriana Czarnyszewicza zdradził, że skłonił go do tego... brak informacji. - Po przeczytaniu wszystkich jego czterech powieści nie mogłem znaleźć informacji na temat jego życia. Było ich bardzo mało. Zbierając dostępne informacje, napisałem pierwszy tekst, który ukazał się w 2017 roku - relacjonował.

- Tak mnie to zainteresowało i wciągnęło, że zaczęły otwierać się kolejne drzwi i możliwości zdobycia materiałów. Postanowiłem napisać szeroką biografię - dodał.

Wojna z bolszewikami

Ważnym etapem w życiu Czarnyszewicza był udział w wojnie z bolszewikami. - Czarnyszewicz wstąpił do policji w Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich. Był to region będący pod kontrolą Polski, ale nie wchodzący w jej skład. Po ataku bolszewików policja wycofała się raz z administracją pod Warszawę - powiedział autor.

- Tam wstąpił do wojska i brał udział w bitwie niemeńskiej, zdobywał Grodno i potem walczył z Litwinami na Wileńszczyźnie - dodał.

Polskie obywatelstwo

Po zakończeniu konfliktu Czarnyszewicz chciał odejść z wojska. Żeby było to możliwe, zdecydował się na rezygnację z polskiego obywatelstwa. Ta decyzja miała jednak swoje konsekwencje w jego dalszym życiu. - Po wojnie zdecydował się odejść z wojska. Nieznane są przyczyny. Tłumaczył to stanem zdrowia, ale nie jest to wiarygodne. Nie można było sobie tak po prostu odejść i ktoś doradził mu, żeby złożył deklarację, że nie jest polskim obywatelem. Podobno złożył taki dokument - zdradził Bartosz Bajków.

Czytaj także:

• Przystanek Historia w Grodnie już po raz drugi: Florian Czarnyszewicz, autor "Nadberezyńców"

- Po odejściu wstąpił do policji Litwy Środkowej. Okazało się, że w międzyczasie Litwa Środkowa została włączona do Polski i stała się Policją Państwową. Okazało się wtedy, że trzeba mieć polskie obywatelstwo. Kiedy chciał o nie wystąpić, to wypomniano mu, że się go zrzekł - powiedział.

Dalsze losy pisarza były nie mniej ciekawe. Biografia Czarnyszewicza autorstwa Bartosza Bajkowa przedstawia część życia pisarza - głównie ze względu na jej objętość i bogaty życiorys bohatera. Autor zapowiada jednak powstanie drugiego tomu. 

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Prowadził: Wacław Holewiński

Gość: Bartosz Bajków (autor biografii Floriana Czarnyszewicza)

Data emisji: 29.10.2024

Godz. emisji: 22.30

dz/wmkor