Skromna, acz piękna - Konstytucja

To jeden z najważniejszych polskich dokumentów. Znamy jego historię, a gdzie znajduje się oryginał sprawdziła dla nas Olga Mickiewicz.

Konstytucja 3 maja została uchwalona w 1791 roku podczas obrad Sejmu Czteroletniego. Po jej uchwaleniu wydrukowano i rozpowszechniano około 20-30 tysięcy kopi dokumentu, które trafiły do akt grodzkich i to są dokumenty o znaczeniu historycznym.

Znacznie ciekawsza wydaje się historia związana z dwoma rękopisami Konstytucji, które przetrwały do dziś. - Jeden z nich znajduje się w Archiwum Publicznym Potockich, a drugi w tzw. Metryce Litewskiej czyli zbiorze najważniejszych dokumentów państwowych. Ten zbiór był prowadzony od 1440 roku do 1795 - wyjaśnia czwórkowa reporterka Olga Mickiewicz. - Te rękopisy nie były oficjalnymi drukami urzędowymi, tylko raczej stanowiły wzór do stworzenia oficjalnych druków - dodaje.
Te rękopisy wyglądają zupełnie niepozornie. - Oba egzemplarze są napisane starannym, wyraźnym kaligraficznym, pismem, ale ozdób nie ma. Pieczęci też nie ma. To jest specyfika tego dokumentu. To nie był przywilej królewski - mówi Michał Kulecki z Archiwum Akt Dawnych.

To właśnie przywileje królewskie znane są jako piękne ozdobne dokumenty opatrzone w pieczęcie. Konstytucja 3 maja to dokument dosyć skromy, choć pięknie napisany. - Na egzemplarzach Konstytucji znajdują się podpisy przedstawicieli szlachty i duchowieństwa, ale nie znajdziemy tam podpisu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego - wyjaśnia Olga Mickiewicz. Król zaprzysiągł Konstytucję, ale jej nie podpisał.

Dopiero po 3 maja 1791 roku nazwa Konstytucja jednoznacznie zaczęła się kojarzyć z ustawą zasadniczą, czyli najważniejszym aktem prawnym w państwie.

Do dziś nie wiadomo, kto spisał tekst Konstytucji - istnieje prawdopodobieństwo, że był to jeden z sekretarzy sejmowych, lub wyspecjalizowany pisarz, wynajęty do spisania tekstu dokumentu.

Bez wątpienia Konstytucja 3 maja to bardzo cenny dokument - aż dziw bierze, że przechowywany jest w kartonowym pudle - dlaczego? - dowiesz się słuchając materiału Olgi Mickiewicz w audycji "Poranek".

(pj)