- Tomasz Borejza jest dziennikarzem naukowym, publicystą i członkiem European Federation For Science Journalism.
- W książce "Odwołać katastrofę. Rozmowy o klimacie, buncie i przyszłości Polski" rozmawia z naukowcami na temat kryzysu klimatycznego i jego bezpośredniego wpływu na Polskę i Polaków.
- Publikacja jest oparta o koncepcję granic planetarnych takich jak zamiany klimatu, utrata bioróżnorodności, wylesianie czy zakwaszanie oceanów.
- Część z tych przestrzeni znajduje się w strefie podwyższonego ryzyka, pięć z nich całkowicie już przekroczyliśmy.
- To nie znaczy, że coś runie jutro, albo za 10 lat. Ale kiedyś to się stanie i może „posypać się” jak klocki domina - mówi Tomasz Borejza.
"Kiedy świat runie, poskłąda się jak domino"
Książka jest oparta o koncepcję granic planetarnych. Naukowcy skupieni wokół szwedzkiego Centrum Odporności Ziemi postanowili "policzyć", jak mają się kluczowe ekosystemy. Wydzielili dziewięć kluczowych przestrzeni - w tym wodę, powietrze i zmianę klimatu. - Okazało się, że w części tych obszarów już jest ryzykownie, a w pięciu z nich już przekroczyliśmy bezpieczną granicę działania planety - wyjaśnia dziennikarz i publicysta. - To nie znaczy, że coś runie jutro, albo za 10 lat. Ale kiedyś to się stanie i może "posypać się" jak klocki domina.
21:09 CZWÓRKA Pierwsze slysze - borejza 15.08.2023.mp3 Tomasz Borejza o książce "Odwołać katastrofę. Rozmowy o klimacie, buncie i przyszłości Polski" (Pierwsze słyszę/Czwórka)
Wymieranie gatunków przekroczyło skalę, nawozy sztuczne "świecą się" na czerwono
Zmiana klimatu jest w przestrzeni żółtej, czyli podwyższonego ryzyka. Natomiast czerwień wychodzi poza rysunek w obrębie wymierania gatunków i tego, w jak szybkim tempie je tracimy. - Mamy ogromny problem z nawozami sztucznymi, które zaburzają obieg pierwiastków w przyrodzie. Efektem tego są na przykład sinice w Bałtyku - tłumaczy Borejza. - Gigantyczny problem jest też ze śmieciami. I nie chodzi tu tylko o plastikowe słomki i opakowania, które wyrzucamy w tysiącach ton, ale także o antybiotyki, które trafiają do obiegu planety i przedostają się do wody i do żywności.
zdjęcie ilustracyjne
Czyste powietrze a zmiany klimatu
Z badań wynika, że z powodu zanieczyszczonego powietrza umiera rocznie 7 mln. osób, ale jak przekonuje rozmówca Kamila Jasieńskiego w tej kwestii jest jedna optymistyczna rzecz. - Kiedy przestajesz zanieczyszczać powietrze, jest po sprawie, bo ono staje się czyste. Zupełnie inaczej wygląda sprawa ze zmianą klimatu: kiedy wyemitowałeś dwutlenek węgla to on dalej ogrzewa planetę - dodaje.
Sprawdź też:
Tegoroczne lato pełne było pogodowych anomalii. W lipcu na południu Europy zanotowano rekordowo wysokie temperatury. Gorąco było także tam, gdzie zwykle jest raczej chłodno. W kanadyjskiej Arktyce temperatury w tym roku przekraczały 37 stopni Celsjusza, a w Ameryce Południowej, gdzie właśnie panuje zima, zarejestrowano temperatury przekraczające 30 stopni Celsjusza. - Moi rozmówcy są przekonani, że człowiek jest w stanie doprowadzić do zagłady własnego gatunku. Ale biolodzy, których przepytywałem, znajdują w tym pocieszenie. Jako ludzie zajmujący ekosystem, wiedzą, że gatunki przychodzą i odchodzą, I podkreślają, że im nadzieję daje to, że wiedzą, że kiedy my znikniemy, ekosystem i tak sobie poradzi. I że to jest najlepsze pocieszenie, które są w stanie zaoferować - dodaje Tomasz Borejza.
Pożary doprowadzają do rekordowych emisji CO2.
"Wizja lepszego świata jest realna"
Profesor Piotr Skubała z Uniwersytetu Śląskiego prosi swoich uczniów i studentów, żeby napisali, jak chcieliby, żeby wyglądał ich świat w przyszłości. Przyznał mi się, że ta wizja bardzo go przygnębia. Ale nie dlatego, że pokazuje nierealny świat. Bo wizja jest realna, a mimo to takiego świata nie ma- podsumowuje gość Czwórki. - Jest trochę bardziej zielona, rozsądniej zorganizowana, z głębszą refleksją i dłuższą perspektywą czasu, kiedy podejmujemy jakieś decyzje.
***
Tytuł audycji: Pierwsze słyszę
Prowadzący: Kamil Jasieński
Gość: Robert Borejza (dziennikarz naukowy, autor książki "Odwołać katastrofę. Rozmowy o klimacie, buncie i przyszłości Polski")
Data emisji: 15.08.2023
Godzina emisji: 09.20
kul
