28:53 józef rettinger___1271_99_iv_tr_0-0_1080699387ee8776[00].mp3 Audycja Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" poświęcona sylwetce Józefa Retingera z udziałem prof. Rafała Habielskiego. (PR, 2.05.1999)
06:16 józef retinger - szara eminencja, podwójny agent, a może kto___3808_02_iv_tr_0-0_108026477a0586a4[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" poświęcona postaci Józefa Retingera, zawiera wypowiedź doktora Janusza Osicy. (PR, 23.12.2002)
12 czerwca 1960 roku zmarł Józef Retinger, doradca polityczny gen. Władysława Sikorskiego, agent polski i prawdopodobnie brytyjski, jeden z inicjatorów integracji europejskiej. Postać Retingera najlepiej przedstawia anegdota:
- Ludzie mówią, że jesteś masonem, agentem Intelligence Service, CIA i Watykanu, a także sympatykiem komunizmu. Czasem nawet dodają, że jesteś Żydem i pederastą. Co mam na to powiedzieć? - spytał go kiedyś Denis de Rougemont, jego przyjaciel. Retinger miał się roześmiać i odpowiedzieć: - Powiedz, że to jeszcze nie wszystko...
Urodzony w 1888 roku Retinger w wieku 9 lat dostał się pod opiekę hrabiego Władysława Zamoyskiego - przyjaciela swojego zmarłego ojca. Dzięki protekcji i wsparciu finansowemu arystokraty syn radcy prawnego mógł pozwolić sobie na studia w Szkole Nauk Politycznych w Paryżu.
Towarzysz Sikorskiego, agent brytyjski?
- W latach Wielkiej Wojny był niezwykle dynamicznym orędownikiem sprawy polskiej na Zachodzie. Dynamicznym tak dalece, że zyskał opinię człowieka związanego z masonerią i brytyjskim wywiadem - mówił dr Janusz Osica w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".
Z generałem Władysławem Sikorskim Retinger spotykał się kilkakrotnie, począwszy od roku 1916. Współpraca między mężczyznami rozpoczęła się wraz z kształtowaniem się Frontu Morges w drugiej połowie lat trzydziestych, zacieśniła się po klęsce wrześniowej 1939 roku.
- Kontakty polsko-brytyjskie przed wojną nie były kontaktami ścisłymi. Sikorski dysponował ambasadą w Londynie, którą kierował ambasador Raczyński, ale chciał mieć osobę, która kontaktowałaby go z Londynem - wyjaśniał prof. Rafał Habielski w audycji "Postacie XX wieku" Sławomira Szofa. - Stosunki między Sikorskim i Raczyńskim były raczej chłodne i oficjalne, natomiast wszyscy publicyści, którzy piszą o relacjach Retingera i Sikorskiego zwracają uwagę na bardzo poufałe stosunki między nimi.
Retinger był powszechnie znany jako osoba, która ma znajomości wśród najważniejszych osób Anglii: to on kontaktował Jana Karskiego z przywódcami brytyjskimi.
Posłuchaj, co Jan Karski mówił o spotkaniach z Retingerem w serwisie specjalnym Polskiego Radia >>>>
Był jedną z niewielu osób, które uczestniczyły w rozmowach między Władysławem Sikorskim i Iwanem Majskim. Towarzyszył Sikorskiemu w niemal wszystkich wyprawach, z wyjątkiem jednej - ostatniej, zakończonej katastrofą gibraltarską 4 lipca 1943.
- To jest argumentem często nieformalnie używanym przez publicystów, jakoby Retinger był agentem brytyjskim, a zarazem, że to Brytyjczycy dokonali zamachu na gen. Sikorskiego - mówił historyk.
Tajna misja skoczka Retingera
W roku 1944 sytuacja Polski była beznadziejna: pozycja rządu Mikołajczyka po konferencji w Teheranie była bardzo słaba, Armia Czerwona parła na Zachód, zapowiadając nową okupację. W tej sytuacji Retinger zdecydował się na przedostanie się do Polski. Wówczas, mając 56 lat, pierwszy raz skoczył ze spadochronem. - Nie do końca wiemy, jakie były intencje akcji i czy była to misja zlecona przez władze brytyjskie, czy była to inicjatywa polska - wyjaśniał gość audycji Sławomira Szofa.
Wiadomo, że Retinger spotkał się z przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego. Według jednej z wersji miał tworzyć kompromisowy rząd w kraju, który byłby akceptowalny dla Stalina. Inną wersję przedstawia Jan Karski, który relacjonował to, co usłyszał na temat sprawy od samego Retingera:
- Anglicy podejrzewali, że rząd polski w Londynie nie informuje podziemia o swojej sytuacji. A pozycja rządu była wówczas bardzo słaba. To Rosjanie się liczyli. Ten człowiek nie miał żadnej misji politycznej, jego zadaniem było tylko pojechanie do kraju i poinformowanie przywódców podziemia, żeby nie mieli złudzeń - wyjaśniał Karski.
Ojciec Europy?
Po wojnie nie zapomniał o Polsce. Na własną rękę organizował pomoc humanitarną dla kraju. Przede wszystkim jednak oddał się kwestii integracji europejskiej. Był sekretarzem generalnym Ruchu Europejskiego, przyjaźnił się z Paulem Henrim Spaakiem, zainicjował kongres w Hadze w 1948 roku, który przyczynił się do powołania Rady Europy.
- Zasługuje na miano osoby, która jest jednym z architektów przekonania, że wielką szansą dla Europy jest integracja - twierdził prof. Rafał Habielski.
Józef Retinger zmarł 12 czerwca 1960 roku.
bm
