82 lata temu, 12 maja 1942 roku, urodził się Adam Bujak - światowej sławy fotograf, laureat wielu nagród krajowych i zagranicznych oraz autor licznych albumów poświęconych polskiej historii, przyrodzie i dziedzictwu kulturowemu. Artysta przez ponad czterdzieści lat uwieczniał na zdjęciach Karola Wojtyłę - najpierw jako arcybiskupa, kardynała, a potem jako papieża Jana Pawła II.
– Pełnienie funkcji fotografa Ojca Świętego było czymś niezwykłym, natężeniem tylu wydarzeń, że czasem, jak budzę się w nocy, to pytam sam siebie: Bujak, czy ty to wszystko naprawdę przeżyłeś? – wyznał artysta na antenie Polskiego Radia.
08:45 Trzmiel bujak.mp3 Fotograf Adam Bujak mówi o swojej wieloletniej pracy z papieżem Janem Pawłem II. Audycja Antoniego Trzmiela z cyklu "Temat dnia/Gość PR24". (PR, 18.05.2020)
Miał być księdzem, został fotografem
Adam Bujak przyszedł na świat w Krakowie, w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Początkowo nie wiązał swojej przyszłości ze sztuką, chciał bowiem wstąpić do seminarium duchownego. – W młodości wydawało mi się, że zostanę księdzem – tłumaczył w audycji Magdaleny Piejko z cyklu "Pora na kulturę". – Moi ówcześni przełożeni powiedzieli mi jednak, że widzą mnie raczej w roli artysty, fotografika. Rzeczywiście tak się stało i myślę, że wyszło mi to na dobre – dodał.
German Death Camps - zobacz serwis edukacyjno-społeczny
Swoją przygodę z fotografią rozpoczął w latach 50. XX wieku. – Pamiętam, że robiłem wówczas zdjęcia opactwu w Tyńcu pożyczonym aparatem – mówił Adam Bujak na antenie Polskiego Radia. Dodał również, że w tamtym okresie fotografował też niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz. – Byłem jeszcze wtedy młodym człowiekiem i starałem się uwiecznić każdy szczegół, a trzeba powiedzieć, że wówczas nawet druty tego obozu były oryginalne – dodał.
09:32 bujak.mp3 Adam Bujak mówi o początkach swojej pracy artystycznej, a także zdradza, jaka jest według niego recepta na idealne zdjęcie. Audycja Jolanty Fajkowskiej z cyklu "Już taki jestem". (PR, 23.05.2019)
Warto wspomnieć, że w latach późniejszych artysta jeszcze kilkukrotnie przyjeżdżał do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz. Efektem jego wypraw są m.in. albumy "Oświęcim - Brzezinka Auschwitz – Birkenau" (Warszawa, 1972/73) oraz "Auschwitz. Rezydencja śmierci" (Kraków, 2003).
Przyszłego papieża znał od wczesnej młodości
Adam Bujak przede wszystkim zasłynął jednak jako fotograf papieża Jana Pawła II. – Ludzie pytają mnie, jak długo go znałem. Właściwie w cieniu Karola Wojtyły żyłem niemal przez wszystkie swoje lata – mówił artysta w rozmowie z Antonim Trzmielem na antenie Polskiego Radia. – Nasi ojcowie byli oficerami w Legionach Polskich i często się spotykali, bo mieszkaliśmy niemal obok siebie – dodał. Był to już czas, gdy Wojtyłowie mieszkali w Krakowie, a nie w Wadowicach.
40.rocznica wyboru papieża Polaka - zobacz serwis historyczny
Dodał również, że młody Karol Wojtyła codziennie przechodził w pobliżu jego domu, gdy na początku lat 40. XX wieku pracował w pobliskim kamieniołomie. – W tamtym okresie nie był jeszcze nawet studentem seminarium duchownego. Gdy został księdzem, to posługiwał w mojej parafii. W czasie mszy świętych towarzyszyłem mu jako ministrant – wspominał w audycji Agnieszki Kamińskiej z cyklu "Nos Kleopatry".
Adam Bujak pierwsze zdjęcie Karolowi Wojtyle zrobił 8 marca 1964 roku, gdy duchowny został ogłoszony arcybiskupem metropolitą krakowskim. – W latach 60. XX wieku dokumentowałem wejście arcybiskupa Wojtyły do katedry wawelskiej. Myślę, że to właśnie od tego momentu rozpoczęła się moja przygoda z fotografowaniem wydarzeń z życia i późniejszego pontyfikatu Ojca Świętego – podkreślił.
Z Ojcem Świętym łączyła go serdeczna przyjaźń
Z polskim papieżem artysta współpracował przez ponad czterdzieści lat. – Zrobiłem świętemu Janowi Pawłowi II setki tysięcy zdjęć. Często były to fotografie niezwykłe, jak te wewnątrz Grobu Pańskiego w Jerozolimie i w Ogrodach Watykańskich. Nie każdy może znaleźć się w pobliżu tak wielkiego człowieka ani mu towarzyszyć – mówił Adam Bujak w audycji Magdaleny Piejko "Pora na kulturę". – Papież często zatapiał się w modlitwie lub w swoich myślach, dzięki czemu mogłem go fotografować, nie czując dystansu i skrępowania. Byłem przekonany, że mam do czynienia z wielkim człowiekiem – dodał.
Obchody Millenium Chrztu Polski na Jasnej Górze
W ciągu tych dziesięcioleci Bujakowi udało się uwiecznić jedne z najważniejszych wydarzeń dla XX-wiecznej historii Rzeczpospolitej. Mowa tu między innymi o obchodach 1000-lecia chrztu Polski w 1966 roku i pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II do ojczyzny z 1979 roku. – Nie zapomnę tych jego słów na placu Zwycięstwa w Warszawie: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze tej ziemi". Cisnęły nam się łzy na oczy, jakby się kończył komunizm, jakby wszystko ginęło powoli – w ten sposób wydarzenia z 1979 roku skomentował Adam Bujak w rozmowie z Tadeuszem Płużańskim.
Zobacz również:
13:02 PR24_mp3 2021_06_13-15-06-19 (1).mp3 Fotograf Adam Bujak mówi o swojej twórczości i pielgrzymkach Jana Pawła II do Polski. Audycja Tadeusza Płużańskiego "Temat dnia/Gość PR24". (PR, 13.06.2021)
Jak sam przyznał na antenie Polskiego Radia, z Ojcem Świętym łączyła go serdeczna przyjaźń. Ich rozmowy o życiu, religii, filozofii i śmierci często przeciągały się do późnych godzin nocnych, papież pozwalał także fotografowi zwiedzać miejsca w Watykanie, do których większość ludzi nie miała dostępu.
Tuż przed śmiercią Jan Paweł II pożegnał się ze swoim wieloletnim towarzyszem za pomocą listu. – Dostać od papieża osobisty list, to coś niezwykłego. Trzy dni przed śmiercią, mając cały świat na głowie, przypomniał sobie o jakimś Adamie Bujaku – wyznał wzruszony w audycji z cyklu "Głębia ostrości".
23:10 głębia (mp3) 19 maj 2020 22_05_14.mp3 Adam Bujak mówił o swojej przyjaźni z Karolem Wojtyłą i pracy fotografa. Audycja Igi Niewiadomskiej z cyklu "Głębia ostrości". (PR, 19.02.2020)
Propagator polskiego dziedzictwa kulturowego
Warto podkreślić, że Adam Bujak jest również autorem kilkuset albumów fotograficznych, plakatów i kalendarzy poświęconych polskiej architekturze, historii i przyrodzie. Należy wspomnieć chociażby o jego książkach "Świątynia. Rzecz o drewnianych budowlach sakralnych różnych wyznań w Polsce" (Warszawa, 1990), "Nekropolie królów i książąt polskich" (Warszawa, 1988) i "Gród Świętej Kingi" (Kraków, 2007)
Jego dzieła były wielokrotnie nagradzane zarówno w kraju, jak i za granicą. Został uhonorowany m.in. polskim Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz medalem "Per Artem ad Deum" (łac. "Przez sztukę do Boga") przyznawanym przez Papieską Radę ds. Kultury za osiągnięcia, które w istotny sposób przyczyniają się do pogłębiania dialogu różnych kultur współczesnego świata.
W swoich pracach najchętniej uwiecznia krajobrazy oraz miejsca zapomniane przez turystów, w tym m.in. cmentarze, klasztory czy kapliczki. Pokazując ich piękno, stara się wzbudzić w ludziach uczucia patriotyczne oraz skłonić ich do refleksji. – Moja fotografia bywa zgrzebna, pielgrzymkowa. Kocham uwieczniać przyrodę, ponieważ widzę, jak odbiorcy reagują na niesamowity pejzaż. To jest w jakiś sposób potrzebne ludziom otoczonym tym współcześnie chaosem. Człowiek potrzebuje refleksji, zastanowienia się nad życiem pośród tego bełkotu, który możemy oglądać w różnych dzisiejszych mediach – wyznał Bujak na antenie Polskiego Radia.
jb
