Historia

Neville Chamberlain – symbol polityki appeasementu

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2014 06:00
”Nie wolno ustępować tak, jak robił to Chamberlain”. Motto to stało się przestrogą dla brytyjskiej sceny politycznej.
Audio
  • Audycja biograficzna na temat życia Neville'a Chamberlaina, premiera Wielkiej Brytanii w latach 1937-1940 (03.09.1995).
Neville Chamberlain na lotnisku Heston po powrocie z Monachium z tekstem układu monachijskiego w ręku fot. Wikimedia Commons.
Neville Chamberlain na lotnisku Heston po powrocie z Monachium z tekstem układu monachijskiego w ręku fot. Wikimedia Commons.

9 listopada 1940, zmarł Neville Chamberlain. Brytyjski premier przeszedł do historii jako polityk ugody, symbol polityki appeasementu, czyli ustępstw wobec Hitlera. Bronił pokoju za wszelką niemal cenę.

- Jest całkowicie i jednoznacznie przykryty wielkością i sławą Winstona Churchilla – mówił na antenie PR publicysta Marek Ostrowski - ale gdyby nie nicość Chamberlaina nie byłoby też wielkości Churchilla.

Zdolny administrator

Urodzony 18 marca 1869 Chamberlain pochodził z bogatej rodziny przedsiębiorców w Birmingham. Wcześnie osierocony przez matkę stał się oschłym, skrytym egocentrykiem i purytaninem. Nieodrodnym dzieckiem epoki wiktoriańskiej.

Karierę polityczną zaczął już podczas I wojny światowej. Pełnił różne funkcje rządowe, z których wywiązywał się bardzo dobrze. Był cenionym administratorem. Dwukrotnym kanclerzem skarbu, trzykrotnym ministrem zdrowia.

Ustępstwa prowadzą do klęski

Jako premier stał się symbolem polityki ustępstw, dominującej w polityce zachodnich mocarstw wobec Hitlera. Robił wszystko, żeby nie wybuchła wojna. Zawarł dżentelmeński układ z Mussolinim, nie interweniował w hiszpańskiej wojnie domowej. Zignorował anschluss Austrii. Po konferencji w Monachium, która formalnie potwierdziła rozbiór Czechosłowacji oznajmił: ”przywiozłem wam pokój na nasze czasy”.

Otrzeźwienie przyszło na początku 1939 roku. Hitler łamiąc układy monachijskie zajął Czechosłowację. Stało się jasne, że polityka appeasementu poniosła klęskę. Wybuch wojny i zwłoka Chamberlaina w podjęciu zdecydowanych działań doprowadziły do jego upadku. 10 maja 1940 złożył dymisję. Jego następcą został Winston Churchill.

W pamięci Anglików zapisał się jako najgorszy polityk, jaki stanął na czele Wielkiej Brytanii. W przeciwieństwie do Churchilla, którego uznaje się za zbawcę.

Posłuchaj audycji przedstawiającej sylwetkę premiera Chamberlaina.

mjm

Czytaj także

Wyborcze zwycięstwa Adolfa Hitlera

Ostatnia aktualizacja: 09.05.2023 05:41
"78 lat temu Niemcy i świat zostały wyzwolone spod tyranii narodowego socjalizmu. Zawsze będziemy za to wdzięczni" – napisał na Twitterze kanclerz Olaf Scholz w rocznicę kapitulacji Niemiec w II wojnie światowej. Przypominamy historię dojścia Hitlera do władzy i narodziny III Rzeszy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Remilitaryzacja Nadrenii - historia zatacza koło?

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2014 06:00
- 48 godzin po wmaszerowaniu naszych wojsk było najbardziej szarpiącymi nerwy godzinami w moim życiu – wspominał Hitler – gdyby Francuzi również wkroczyli do Nadrenii musielibyśmy się wycofać z podkulonym ogonem.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polsko-brytyjski układ o wzajemnej pomocy

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2024 05:55
- Józef Beck uznał ten sojusz za wielki sukces i spełnienie testamentu Piłsudskiego. Było jednak już zbyt późno na zatrzymanie agresji Hitlera papierowymi gwarancjami – mówił dr Janusz Osica na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń