- Wanda Półtawska zmarła w środę w nocy (25.10) w swoim domu w Krakowie. 2 listopada skończyłaby 102 lata.
- Była cenioną lekarką, specjalistką w dziedzinie psychiatrii, profesor nadzwyczajną Papieskiej Akademii Teologicznej i bliską współpracownicą Jana Pawła II.
- Przez kilkadziesiąt lat zajmowała się poradnictwem rodzinnym i małżeńskim.
- W 2016 roku Wanda Półtawska została odznaczona Orderem Orła Białego.
W "Poranku Dwójki" zmarłą wspominał ks. dr Paweł Gałuszka, kierownik Podyplomowych Studiów Duszpasterstwa Rodzin na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie.
Wanda Półtawska dla małżeństw i rodzin
- Całą swoją myśl opierała o to doświadczenie, które było jej wspólne z Karolem Wojtyłą, później Janem Pawłem II, związane ze świętością życia małżeńskiego, rodzinnego, gdzie człowiek tak naprawdę realizuje pewien zamysł Stwórcy. Cała jej działalność związana z obroną życia, obroną małżeństwa, jedności i kształtu życia rodzinnego i małżeńskiego wypływała nie tylko z pewnej głębokiej refleksji intelektualnej, ale swoje zakotwiczenie miała w głębokim doświadczeniu duchowym - podkreślał duchowny, który przez wiele lat współpracował z Wandą Półtawską.
Okres lubelski w biografii Wandy Półtawskiej
Na świat przyszła w 1921 roku w Lublinie jako trzecia córka Adama Franciszka Wojtasika, urzędnika pocztowego, i Anny z domu Chaber. Edukację rozpoczęła w lubelskiej żeńskiej szkole powszechnej im. Narcyzy Żmichowskiej. Po trzech latach, 1931 roku, rodzice przenieśli swoją córkę do elitarnego gimnazjum Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej. Pobyt w tej placówce był płatny, ale Wanda, otrzymawszy od razu stypendium za bardzo dobre wyniki w nauce, była w jakiejś mierze z czesnego zwolniona.
W 1938 roku Duśka - jak ją nazywali w szkole - zdała tzw. małą maturę i została uczennicą dwuletniego liceum w klasie humanistycznej (po wybuchu wojny naukę tę kontynuowała na zajęciach konspiracyjnych). Zaangażowała się również w harcerstwo: została drużynową IV Lubelskiej Drużyny Żeńskiej im. Orląt Lwowskich. Harcerskich ideałów - zawartych w haśle "Bóg, honor, ojczyzna" - trzymała się później przez całe swoje życie.
Działalność w konspiracji
Od września 1939 roku wraz z grupą harcerek włączyła się w służbę pomocniczą (wydawała m.in. posiłki dla żołnierzy) oraz - już po zajęciu przez Niemców Lublina - w działalność konspiracyjną. Jako członek Związku Walki Zbrojnej m.in. kolportowała ulotki i podziemną prasę, pełniła rolę łączniczki.
10:13 Poranek Dwójki 25.10.2023 gałuszka.mp3 Wandę Półtawską wspomina ks. dr Paweł Gałuszka z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (Poranek Dwójki)
17 lutego 1941 roku Wanda została aresztowana przez Gestapo. Po bestialskim kilkudniowym przesłuchaniu trafiła do więzienia na lubelski Zamek. Stąd w listopadzie 1941 wywieziono ją wraz z innymi więźniami do największego na terenie Niemiec obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück.
"I boję się snów"
"Byłyśmy wtedy pewne, że żadna z nas nie wyjdzie z tego ravensbrückiego piekła", napisze po latach Wanda Półtawska o straszliwych latach 1941-1945, gdy przebywała w obozie. W jej przejmującej książce wspomnieniowej traktującej o tym czasie, zatytułowanej "I boję się snów", znalazły się nie tylko opisy potworności obozowego życia. Jest to również opowieść o nieludzkich eksperymentach pseudomedycznych, jakim Wanda, wraz z innymi kobietami, była poddawana.
Mimo niewyobrażalnego cierpienia i poniżenia, mimo codziennego zagrożenia życia Wanda dotrwała do zakończenia wojny. W kwietniu 1945 roku została jeszcze przewieziona z Ravensbrück do obozu w Neustadt-Glewe, gdzie przebywała do początku maja, gdy obóz został wyzwolony.
Studia i małżeństwo
Po zakończeniu wojny rozpoczęła studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończyła w 1951 roku (w pierwszych latach krakowskiego życia pomagał jej Stefan Świeżawski, uczeń Romana Ingardena, znakomity filozof). Rok później dostała się na specjalizację z psychiatrii i przeniosła się do Kliniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Krakowie, gdzie pracowała jako adiunkt do 1969 roku.
W 1946 roku Wanda poznała Andrzeja Półtawskiego, uczestnika Powstania Warszawskiego, późniejszego profesora filozofii. Ostatniego dnia 1947 roku wyszła za niego za mąż. Byli małżeństwem przez ponad 70 lat, aż do śmierci Andrzeja w 2020 roku. Mieli cztery córki: Katarzynę, Annę oraz bliźniaczki Marię i Barbarę.
Początek kariery zawodowej
Lata 50. i 60. to czas, w którym Wanda Półtawska zdobywała kolejne stopnie medycznego wykształcenia (doktorat z psychiatrii, 1964 r.), a jednocześnie zaangażowała się w pracę poradni rodzinnej przy krakowskiej kurii. Jak się okazało, ta działalność okazała jej się najbliższa: pod koniec lat 60. odeszła z Kliniki Psychiatrycznej, by poświęcić się poradnictwu małżeńskiemu i rodzinnemu.
Wanda Półtawska prowadziła również badania tzw. dzieci oświęcimskich - ludzi, którzy jako dzieci trafili do obozów koncentracyjnych.
Wanda Półtawska poznaje Karola Wojtyłę
Na początku lat 50. XX w. poznała młodego księdza Karola Wojtyłę. - Kardynał Sapieha sprowadził go z Rzymu i dał mu za zadanie duszpasterstwo lekarzy i studentów medycyny - wspominała w Polskim Radiu Wanda Półtawska początki tej jakże ważnej w jej życiu przyjaźni i współpracy.
Jak opowiadała w innej radiowej audycji, zasadniczym motywem działań duszpasterskich Karola Wojtyły było "zająć się rodziną i świętością człowieka". - Uważał, że miłość ma być sposobem życia - podkreślała, mówiąc o postawie, która była i jej bardzo bliska, która patronowała i jej życiu.
Choroba i cud
W 1962 roku zdiagnozowano u Wandy Półtawskiej nowotwór. Tuż przed operacją okazało się niespodziewanie, że niebezpieczne zmiany w organizmie ustąpiły. "Nie śmiem powiedzieć, że to cud, odsuwam tę myśl - boję się jej", pisała w notatkach prowadzonych w tym dramatyczny czasie.
Wanda Półtawska dowiedziała się później, że biskup Karol Wojtyła, z którym podzieliła się informacją o swojej chorobie, poprosił listownie o. Pio - żyjącego w opinii świętości zakonnika z San Giovanni Rotondo - o modlitwę "w intencji czterdziestoletniej matki czterech córek z Krakowa w Polsce".
Medycyna i wiara
Jan Paweł II, wspominając po latach to wydarzenie, zaznaczał, że według niego uzdrowienie to było cudem, do którego doszło za pośrednictwem o. Pio. Wanda Półtawska, jak podkreślał jej biograf, po kilku latach od uzdrowienia (zwłaszcza po wizycie w San Giovanni Rotondo) również się przekonała co do jego nadprzyrodzonego charakteru.
- Ja się nie wcale nie modliłam o uzdrowienie. Jestem lekarzem i do głowy mi nie przyszło modlić się o cud - przyznała po latach w Polskim Radu, opowiadając o duchowości o. Pio i o "zbawczym celu" cudów dokonywanych za jego pośrednictwem.
Teologia rodziny
Wanda Półtawska przez ponad 40 lat (1955-1997) wykładała medycynę pastoralną na Wydziale Teologicznym, a potem na Akademii Papieskiej w Krakowie. W 1967 roku zorganizowała Instytut Teologii Rodziny przy Papieskim Wydziale Teologicznym i kierowała nim przed trzy dekady. W pierwszej połowie lat 80. XX w. była również wykładowczynią w Instytucie Studiów nad Małżeństwem i Rodziną Jana Pawła II przy Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie.
Była autorką blisko 400 książek i artykułów z zakresu psychiatrii, ochrony życia nienarodzonego, chorych i starszych, problematyki małżeństwa i rodziny. Przeciwstawiała się aborcji i eugenice. W licznych publikacjach i wystąpieniach przywoływała wartości i zasady bioetyki wywodzące się z antropologii chrześcijańskiej. W 2014 roku opublikowała "Deklarację wiary", podpisaną przez 4 tysiące lekarzy. W deklaracji sygnatariusze opowiadali się za ochroną życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Zajmowała się propagowaniem wartości małżeństwa i rodziny.
Odznaczona Orderem Orła Białego
W roku 1994 Wanda Półtawska została mianowana członkiem Papieskiej Akademii Życia, współpracowała także z Papieską Radą dla Pracowników Służby Zdrowia.
Za swoją działalność otrzymała m.in. Order Orła Białego oraz nagrodę "Kustosz Pamięci Narodowej".
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadził: Paweł Siwek
Gość: ks. dr Paweł Gałuszka (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)
Data emisji: 25.10.2023
Godzina emisji: 8.30
polskieradio.pl/pg
