stalinizm w PolskieRadio.pl

"Człowiek na torze". Filmowe rozliczenie z socrealizmem

68 lat temu, 17 stycznia 1957 roku, odbyła się premiera filmu "Człowiek na torze" w reżyserii Andrzeja Munka. Czarno-biały kryminał psychologiczny - jak by go można określić - okazał się przełomowy dla rozliczenia z socrealizmem i prekursorski dla nowego nurtu: szkoły polskiej.

Ostatnia zbrodnia w więzieniu na Zamku Lubelskim

Z więzienia zarządzanego przez Gestapo Zamek Lubelski płynnie stał się więzieniem, które zapełniać swoimi wrogami zaczęło NKWD i UB. Do 1954 roku było tu więzienie i katownia ubecka. Od wiosny 1945 roku torturowano i przetrzymywano tu głównie członków podziemia antykomunistycznego. 13 stycznia 1954 roku więzienie na Zamku Lubelskim zostało zlikwidowane.

"Tylko tak mogłam uratować męża". Nadieżda Mandelsztam i zapiski z sowieckiego piekła

- Ona dokonała heroicznego i nieprawdopodobnego czynu: przeniesienia dzieła poety z najczarniejszych czasów stalinizmu do współczesności, do naszej pamięci - podkreślał w Polskim Radiu w 2016 r. Andrzej Mietkowski, opowiadając o "Wspomnieniach" żony Osipa Mandelsztama. 29 grudnia 2024 roku mijają 44 lata od śmierci znakomitej pisarki Nadieżdy Mandelsztam. Zobacz więcej na temat: Osip Mandelsztam ZSRR Józef Stalin komunizm literatura poezja Rosja Nadieżda Mandelsztam

Horror łagru spisany na korze. Aleksander Sołżenicyn i "Archipelag GUŁag"

"Archipelag GUŁag". Ponad półtora tysiąca stron. Międzynarodowy bestseller. Ta książka była czymś w rodzaju ładunku dynamitu, którego wybuch wywołał zbiorowy szok zarówno po komunistycznej stronie żelaznej kurtyny, jak i na Zachodzie. 11 grudnia wspominamy rocznicę urodzin jej autora - wielkiego pisarza, laureata literackiego Nobla.

Józef Światło. Ujawnione tajemnice bezpieki

- Reżim komunistyczny uważa każdego człowieka za swego potencjalnego wroga, żadna zasługa w przeszłości wobec reżimu nie chroni nikogo od prześladowań, jeżeli interes rządzącej kliki tego wymaga - mówił na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa funkcjonariusz bezpieki, ppłk Józef Światło.

Łukasz Ciepliński "Pług". Niezłomny dowódca AK i WiN

27 listopada 1947 roku aresztowany został przez UB ppłk Łukasz Ciepliński. Był ostatnim dowódcą Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Po uwięzieniu przez komunistów zachował niezłomną postawę, której świadectwo zawarł w grypsach napisanych do żony i syna.

Kazimierz Pużak i PPS przed stalinowskim sądem

19 listopada 1948 roku Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie ogłosił wyrok w sprawie przywódców PPS-WRN, którym zarzucono m.in. planowanie obalenia przemocą ustroju "ludowo-demokratycznego" i współpracę z wywiadami państw zachodnich. Oskarżonym wymierzono kary do 10 lat więzienia, utratę praw obywatelskich do lat 5 oraz przepadek mienia.

Pomnik Dzierżyńskiego w Warszawie. Obalenie znienawidzonego symbolu

- Feliks Dzierżyński uosabiał policję polityczną, więc cała nienawiść do niej skierowała się przeciwko niemu, przeciwko jego wizerunkom, przeciwko jego pomnikom. To, że można było podnieść rękę na ów symbol i tej ręki nikt nie odrąbał, oznaczało, że zmieniła się cała historyczna epoka - mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz.

Tadeusz Borowski. Zdać relację żywym, stanąć w obronie zmarłych

"Patrz na to wszystko uważnie i nie trać siły, gdy jest Ci źle. Bo może z tego czasu obozu, z tego czasu oszustw będziemy musieli zdać ludziom żywym relację i stanąć w obronie zmarłych" pisał w opowiadaniu "U nas w Auschwitzu" Tadeusz Borowski. Tej zasadzie podporządkował swoją twórczość.

Ksiądz Zygmunt Kaczyński. Duchowny i wytrawny polityk

Był jedynym duchownym, który został ministrem w polskim rządzie. Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Polski i prawdopodobnie został zamordowany, 13 maja 1953 roku, przez komunistów. – To postać nietuzinkowa i ważna dla dziejów pierwszej połowy XX wieku – oceniał na antenie Polskiego Radia historyk prof. Jarosław Rabiński.

stalinizm

"Człowiek na torze". Filmowe rozliczenie z socrealizmem

Ostatnia zbrodnia w więzieniu na Zamku Lubelskim

"Proces Rzepeckiego". Pierwszy proces przywódców WiN

"Tylko tak mogłam uratować męża". Nadieżda Mandelsztam i zapiski z sowieckiego piekła

76 lat temu powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Horror łagru spisany na korze. Aleksander Sołżenicyn i "Archipelag GUŁag"

Józef Światło. Ujawnione tajemnice bezpieki

Łukasz Ciepliński "Pług". Niezłomny dowódca AK i WiN

Więzienie przy Rakowieckiej. Stalinowskie wrota piekieł

Kazimierz Pużak i PPS przed stalinowskim sądem

Pomnik Dzierżyńskiego w Warszawie. Obalenie znienawidzonego symbolu

Tadeusz Borowski. Zdać relację żywym, stanąć w obronie zmarłych

Tryumf stalinizmu. Radziecki minister na czele Wojska Polskiego

Dekret Bieruta, czyli jak odebrać mieszkańcom Warszawę

Ksiądz Zygmunt Kaczyński. Duchowny i wytrawny polityk

Bitwa pod Lenino. Propagandowy sukces Stalina

Antoni Heda - bohaterstwo przez lata

Julia Brystiger. Krwawa Luna z bezpieki