Technofobia - na czym polega to zjawisko i jak z nimi walczyć?

Ostatnia aktualizacja: 26.06.2024 11:40
Naukowcy na łamach czasopisma Behavior Science, analizując liczne badania stwierdzili, że strach technologiczny w swoich różnych odmianach może dotyczyć aż jednej trzeciej populacji. Wielu z nas może odczuwać lęk, jednak jego najwyższą formą jest technofobia. O tym zjawisku opowiada dr Konrad Maj, psycholog społeczny, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS.
Coraz więcej osób dotyka tzw. technofobia. Ma on różne aspekty: od natłoku straszących informacji, przez presję posiadania najnowszych gadżetów, społeczną izolację i cyfrowe wykluczenie, po lęk o przyszłość.
Coraz więcej osób dotyka tzw. technofobia. Ma on różne aspekty: od natłoku straszących informacji, przez presję posiadania najnowszych gadżetów, społeczną izolację i cyfrowe wykluczenie, po lęk o przyszłość. Foto: shutterstock
  • Technofobia to strach związany użytkowaniem nowych technologii. 
  • Zjawisko może dotyczyć nie tylko kontaktu z technologiami, ale także przeciążenia informacjami.
  • W Czwórce na ten temat rozmawiamy z dr Konradem Majem, psychologiem społecznym, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS. 

Jedni pokładają w niej nadzieję na rozwiązanie problemów ludzkości, inni przeciwnie, myślą, że jest śmiertelnym zagrożeniem dla społeczeństwa i kultury. Mowa oczywiście o technologii. Jej rozwój, którego doświadczamy na przestrzeni ostatnich lat, a nawet kilku ostatnich miesięcy, szczególnie w kontekście sztucznej inteligencji, budzi mieszane uczucia. Może prowadzić również do zjawiska takiego jak technofobia.


Technofobia i technostres - co to jest?

- Technofobia to jest poważny strach, który się wiąże z niechęcią do użytkowania nowych technologii. Może się on też objawiać tym, że człowiek jest bardzo silnie zestresowany w momencie, kiedy jest w relacji z technologią - mówi specjalista. - Taka osoba przeżywa to bardzo mocno. Może nawet doświadczać różnego rodzaju stanów depresyjnych, frustracji czy irytacji w przypadku, kiedy jest przytłoczony technologią i musi jej używać.

- Technostres jest pojęciem szerszym, to są wszystkie negatywne skutki psychologiczne, emocjonalne czy fizyczne wtedy, kiedy ludzie wchodzą w relacje z technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi - tłumaczy gość Czwórki. - Jego źródłem jest technofobia. 



Nadążyć za informacjami

Zjawisko może dotyczyć nie tylko kontaktu z technologiami, ale także przeciążenia informacjami. - Każdy odczuwa, że mamy wokół siebie zbyt dużo informacji do przetworzenia. Jesteśmy przemęczeni z tego powodu, bo musimy sobie radzić właściwie każdego dnia z ich napływem. To bywa męczące, bo z jednej strony chcemy wiedzieć, chcemy mieć do nich dostęp, a z drugiej strony czujemy, że one nas mocno obciążają. Zwłaszcza, że te informacje np. pochodzące z mediów są negatywne - podkreśla psycholog. - Ale to nie tylko przeciążenie informacyjne, to również zbyt szybkie tempo wszelkich zmian związanych z technologią. Myślę, że w ostatnich latach to szczególnie odczuwamy.


Zobacz także:


Wiele osób, nawet tych, którzy żyją technologią i się nią zajmują na co dzień, mają poczucie, że stale muszą swoją wiedzę aktualizować, i że nie są w stanie nadążyć. - To powoduje pewną niechęć. Zwłaszcza kiedy ludzie dostają do ręki jakieś już zaawansowane urządzenia, których wcześniej nie używali - tłumaczy dr Konrad Maj. - To szybkie tempo zmian technologicznych wywołuje stres i też z tego powodu część ludzi zupełnie odrzuca technologię.


Zobacz także:

Do tego dochodzą także inne elementy, specyficznych obaw, np. niektórzy boją się, że technologia ich kontroluje, osacza, przetwarza ich dane. Boją się o swoje bezpieczeństwo i tym się martwią. - W tym wszystkim jest jeszcze kwestia bardzo szeroko omawiana w mediach, czyli balans pomiędzy życiem związanym z używaniem technologii, a życiem na łonie natury czy w ogóle życiem prywatnym - zwraca uwagę gość audycji. - My jesteśmy stale podłączeni do internetu, stale musimy sprawdzać maile. To zjawisko też jest wywołane przez technologię i zaliczamy go do tego stresu.


Posłuchaj
33:29 CZWORKA/Wieczór z Czwórką - technofobia technostres 25.06.2024.mp3 O technofobii opowiada dr Konrad Maj, psycholog społeczny, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS (Wieczór z Czwórką/Czwórka)

 


"Szok przyszłości" - co to oznacza?

Jak zauważa gość Czwórki, zjawisko nie jest nowe, po raz pierwszy zostało odnotowane już w latach 80., a wiązało się z szybkim rozwojem mediów. - Wtedy zaczęła się intensywna era związana z telewizją, i rozwojem kanałów informacyjnych.  Media wtedy mocno przyspieszyły, a później oczywiście pojawiły się jeszcze inne rzeczy - zwraca uwagę specjalista. - Warto w tym miejscu przywołać takie nazwisko jak Alvin Toffler, który mówił o tym zjawisku "szok przyszłości", co oznacza, że jesteśmy cały czas w napięciu, cały czas widzimy rozwój nowych technologii. Zastanawiamy się, czy za nimi nadążymy, zastanawiamy do czego świat zmierza, co jeszcze pojawi się nowego, co jeszcze ludzkość wymyśli. I chyba cały czas tak mamy to napięcie związane z tym, jak świat będzie wyglądał za kilka lat. Więc chyba się od tego nigdy nie uwolnimy.


Cyfrowy detoks 

Nie zatrzymamy rozwoju nowych technologii, ale możemy o siebie zadbać. W opinii rozmówcy Marty Zinkiewicz, niezbędna jest rozwaga w korzystaniu z nowych technologii oraz odpowiednie planowanie czasu spędzanego w sieci. Niezbędny jest także dłuższy detoks cyfrowy, któremu sprzyja między innymi aktywność sportowa oraz kontakt z naturą.

***

Tytuł audycji: Wieczór z Czwórką

Prowadzący: Marta Zinkiewicz

Goście: dr Konrad Maj (psycholog społeczny, kierownik Centrum Innowacji Społecznych i Technologicznych na Uniwersytecie SWPS)

Data emisji: 25.06.2024

Godzina emisji: 20.15

aw

Czytaj także

Sztuczna inteligencja. Korzystamy z niej bezkrytycznie?

Ostatnia aktualizacja: 10.10.2023 12:52
Naukowcy z Warszawy i Wrocławia sprawdzili nasze posłuszeństwo wobec poleceń wydawanych przez roboty. Za inspirację posłużył im słynny eksperyment Milgrama, a wyniki badań pokazują, że uczestnicy bez sprzeciwu wykonywali to, czego od nich żądała sztuczna inteligencja.
rozwiń zwiń
Czytaj także

10 dni bez smartfona. Dziennikarski eksperyment na studentach

Ostatnia aktualizacja: 19.06.2024 10:44
Smartfon jest niezwykle przydatnym narzędziem, niewielu z nas wyobraża sobie, że można z niego zrezygnować. Takiego wyzwania podjęło się kilkoro studentów Media City's University Technical College w Londynie. Swoje smartfony na 10 dni wymienili na stare komórki. 
rozwiń zwiń