Czy zaniedbana przestrzeń miejska sprzyja przestępczości?

Kryminologia bada wiele aspektów przestępczości, w tym stara się dostarczyć wiedzę o tym, dlaczego niektórzy popełniają przestępstwa, a inni nie. Na przykładzie teorii wybitych szyb przedstawiony zostanie mechanizm pojawiania się przestępczości jako skutku nieporządku w przestrzeni miejskiej.

Zdjęcie ilustracyjne

Foto: Shutterstock/Bruno Passigatti

Nastoletni zakupoholicy. Kupują, bo nie znają swojej wartości

Dbanie o wspólną przestrzeń to wyraz empatii

Najnowsze badania wskazują, że duży wpływ na wzrost przestępczości ma wygląd i zagospodarowanie przestrzeni miejskiej. Jak przekonują eksperci, strach przed zdewastowaną okolicą nie jest bezpodstawny. Zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa w tzw. dzielnicach biedy udowadniali od lat 80. XX wieku badacze George Kelling i John Wilson. Ich zdaniem przestępczość rośnie, ponieważ zanika mechanizm dbania o przestrzeń wspólną, a w następnej koleności - także o siebie nawzajem. 

Teoria wybitych szyb. Małe akty wandalizmu generują przestępczość

Po co nam linie papilarne?

Kelling i Wilson stworzyli tzw. teorię wybitych szyb. Głosi, że nawet drobne akty wandalizmu prowadzą do następnych coraz bardziej szkodliwych i brutalnych zachowań. Konsekwencją jest zawłaszczanie części przestrzeni publicznej przez środowiska przestępcze i patologiczne. Powód przywłaszczenia także nie bierze się znikąd. Naukowcy dowodzą, że zaniedbane otoczenie prowokuje do myślenia: jeśli nikt nie dba o ten teren, również do nikogo on nie należy, a jego dewastacja nikomu nie przeszkadza.

Nauka w służbie policyjnej prewencji: taktyka zero tolerancji

Teoria wybitych szyb i płynące z nich wnioski zostały wykorzystane m.in. w ramach nowojorskiego systemu zapobiegania przestępczości. Polityka "zero tolerancji" zakłada, że aby pozbyć się poważnych przestępstw, konieczny jest brak akceptacji wobec nawet najdrobniejszych wykroczeń, takich jak wybita szyba czy spożywanie alkoholu w miejscach publicznych. - Brak kontroli społecznej jest tam, skąd społeczeństwo ucieka. Przestępcy, czując, że teren nie jest kontrolowany, popełniają przestępstwa. Teoria wybitych szyb oznacza, że wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za nasze bezpieczeństwo - przekonują naukowcy. 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz 

Materiał: Agata Nowotnik

Gość: Diana Dajnowicz-Piesiecka (Zakład Kryminologii, Uniwersytet w Białymstoku)

Data emisji: 19.05.2020

Godzina emisji: 12.34

ac