Historia

Józef Szczepański ps. Ziutek. Chłopiec z "Parasola"

Ostatnia aktualizacja: 30.11.2023 05:45
"Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią jej chłopcy od »Parasola«". Choć na tygrysy mają visy – to warszawiaki, fajne chłopaki są!" – nucili powstańcy. Słowa piosenki, która stała się hymnem batalionu "Parasol" Józef Szczepański napisał niespełna miesiąc przed śmiercią.
Józef Szczepański ps. Ziutek na tle zniszczonej Warszawy
Józef Szczepański ps. "Ziutek" na tle zniszczonej WarszawyFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe/Wikimedia Commons/dp

Józef Andrzej Szczepański ps. Ziutek dowódca drużyny batalionu "Parasol" przyszedł na świat 30 listopada 1922 roku.

Małą maturę zdał tuż przed wojną. W konspiracji był żołnierzem I plutonu 1 kompanii oddziału "Agat"-"Pegaz"-"Parasol", harcerskiego batalionu Kedywu Komendy Głównej AK. Uczestniczył w zamachu na generała SS Wilhelma Koppego w Krakowie (Akcja Koppe).

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Kiedy wybuchło powstanie warszawskie uczestniczył w walkach na Woli w rejonie ul. Wolskiej, Żytniej, pl. Kercelego i cmentarzy wolskich. Przez ruiny getta przedostał się na Stare Miasto, wówczas - 29 sierpnia - napisał swój ostatni wiersz "Czerwona zaraza".

– "Ziutek" układał piosenki "Parasola", nazywaliśmy go poetą – wspominał powstaniec Kazimierz Kamiński ps. Mazur. – Ale on był naprawdę bohaterem. Był dzielnym żołnierzem, zazdrościliśmy mu. Dobrze zbudowany warszawski chłopak, aż miło było popatrzeć. Odważny, koleżeński, bardzo lubiły go dziewczyny - miał powodzenie, ale my też go ceniliśmy.


Posłuchaj
05:32 Kazimierz Kamiński wspomina Ziutka.mp3 Kazimierz Kamiński ps. Mazur opowiada m.in. o spotkaniu z "Ziutkiem", fragm. aud. Andrzeja Dąbkowskiego "Kalejdoskop". (PR, 1.08.1976)

 

Kazimierz Kamiński był świadkiem, jak 1 września 1944 roku, Józef Szczepańczyk został ranny. Nie wycofał się nawet wtedy, kiedy był pod silnym ostrzałem Niemców. – "Ziutek" walił jak na zamówienie – relacjonował "Mazur". – Jak któryś mu się tylko pokazał, to nie chybił żadnego. Kiedy repetował karabin przedstawił mi się: "Wicemistrz Warszawy w strzelaniu - Ziutek".

– "Parasol" był ostatnim oddziałem, który miał się wycofać ze Starówki – wspominała Danuta Kaczyńska "Rena" w audycji "Żołnierze jednej barykady" z 1966 roku. – Trzymaliśmy pozycje na rogu Długiej przy placu Krasińskich, tuż obok był właz do kanału.


Posłuchaj
21:10 żołnierze jednej barykady.mp3 Powstańcy wycofują się ze Starówki – mówią uczestnicy walk: Stanisław Komornicki ps. Nałęcz, Danuta Kaczyńska ps. Rena, Edwin Rozłubirski ps. Gustaw, audycja Lesława Janowicza i Bogusława Czajkowskiego "Żołnierze jednej barykady". (PR, 13.08.1966)

 

Około godziny 11 żołnierze "Parasola" zaczęli się wycofywać ze Starówki. Ciężko rannego "Ziutka" przeniesiono kanałami do szpitala, gdzie zmarł 10 września 1944 roku. Poeta i żołnierz Szarych Szeregów miał zaledwie 22 lata. 

mb/im

Czytaj także

Gen. Tadeusz Bór-Komorowski. To on wydał rozkaz o rozpoczęciu powstania warszawskiego

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2024 05:50
58 lat temu, 24 sierpnia 1966 roku, zmarł gen. dywizji Tadeusz Bór-Komorowski, Komendant Główny Armii Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier RP na uchodźstwie w latach 1947-1949.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rzeź Woli - eksterminacja mieszkańców Warszawy

Ostatnia aktualizacja: 05.08.2020 06:00
"Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy" – brzmiał rozkaz wydany przez Hitlera po wybuchu Powstania Warszawskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Antoni Chruściel. Dowodził całością walk w powstaniu warszawskim, załamał się tylko raz

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2024 05:45
Gen. Antoni Chruściel "Monter" był komendantem Okręgu Warszawa Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, bezpośrednim dowódcą sił zbrojnych w czasie powstania warszawskiego. To informacja przekazana przez niego, o Sowietach wkraczających na Pragę, przyczyniła się do przyspieszenia decyzji o wybuchu zrywu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kolosalne straty wojenne Warszawy. Raport za lata 1939-1945

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2024 05:39
W czasie powstania warszawskiego mogło zginąć od 150 do 200 tysięcy Polaków, w tym jedynie 16 tysięcy z nich było żołnierzami. Raport przygotowany w 2004 roku oszacował straty poniesione przez Warszawę na 45,3 miliarda dolarów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 20 września 1944. "Przelana krew to czyn narodu, który chce żyć w wolności"

Ostatnia aktualizacja: 20.09.2020 06:00
Pięćdziesiąty pierwszy dzień powstania, środa. Na Przyczółku Czerniakowskim w domu przy ulicy Wilanowskiej 1 ginie 12-letni kapral Witold Modelski, najmłodszy uczestnik walk powstańczych. Część walczących wobec beznadziejnej sytuacji postanawia przeprawić się na prawy brzeg Wisły.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Warszawskie. 25 września 1944. Ginie Eugeniusz Lokajski ps. Brok

Ostatnia aktualizacja: 25.09.2024 05:55
Pięćdziesiąty szósty dzień powstania. Niemcy kontynuują atak na Mokotów i Śródmieście. Pod gruzami domu przy Marszałkowskiej 129 ginie Eugeniusz Lokajski ps. Brok, wybitny sportowiec, olimpijczyk, fotograf powstania.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Rodowicz "Anoda". Najdzielniejszy z dzielnych w batalionie "Zośka"

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 06:00
7 stycznia 1949 roku zginął Jan Rodowicz ps. Anoda, harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i Armii Krajowej oraz Delegatury Sił Zbrojnych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Armia Krajowa. Najlepiej zorganizowane podziemne wojsko w czasie II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 14.02.2024 06:01
82 lata temu, 14 lutego 1942 roku, na rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, Związek Walki Zbrojnej przekształcił się w Armię Krajową. Jej dowódcą został gen. Stefan Rowecki "Grot".
rozwiń zwiń