Historia

Helena Modrzejewska. Legenda za życia

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2024 05:45
Była jedną z najsłynniejszych polskich aktorek. Całe jej życie to walka ze słabościami i dążenie do zdobywania coraz wyższych szczytów. Jej biografia to dowód na to, że ciężka praca nad sobą popłaca. Dziś mija 184. rocznica urodzin Heleny Modrzejewskiej. 
Awit Szubert, portret Heleny Modrzejewskiej (fragm.),  ok. 1878 r.
Awit Szubert, portret Heleny Modrzejewskiej (fragm.), ok. 1878 r. Foto: Polona/domena publiczna

Przyszła na świat 12 października 1840 roku jako nieślubne dziecko Józefy Bendy, ojciec przyszłej aktorki był nieznany. W młodości uczyła się na pensji. Wkrótce zamarzyła jej się kariera aktorki.

- Typowym dla rysu charakterologicznego Modrzejewskiej był ogromny upór i praca nad sobą - mówił Piotr Dmitrowicz w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Mieć 19 lat". - Młoda Modrzejewska w teatrze zbierała bardzo słabe recenzje.


Posłuchaj
02:46 helena modrzejewska___595_05_iv_tr_0-0_99068384465dc3b[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy poświęcona wielkiej aktorce z cyklu "Mieć 19 lat". (PR, 3.11.2005)

 

Na rodzimych scenach

Modrzejewska pracowała wytrwale nad sobą: ćwiczyła głos (który był jej słabą stroną) i pobierała nauki u niemieckiego aktora Gustawa Zimajera. Wspólnie grali w wędrownej trupie aktorskiej Konstantego Łobojki. Wkrótce parę połączyło uczucie: jego owocem był urodzony w 1861 roku Rudolf Modrzejewski, późniejszy wielki budowniczy mostów.

Modrzejewskiej przestało wystarczać życie prowincjonalnej aktorki, włóczącej się od przedstawienia do przedstawienia po małych miasteczkach Galicji. Kolejnym celem aktorki była Warszawa. Tu zaczęła występować od 1868 roku. Również w tym roku poślubiła Karola Chłapowskiego. Na deskach warszawskich występowała przez 8 lat, gdzie – dzięki wybitnym rolom dramatycznym – uzyskała status gwiazdy.

Helena Modrzejewska, aktorka. Fotografia portretowa z lat 1870-1890. Fot. NAC Helena Modrzejewska, aktorka. Fotografia portretowa z lat 1870-1890. Fot. NAC

Kariera w USA

- Ambicja, chęć sprawdzenia talentu i nadmiar intryg w warszawskim środowisku aktorskim – takie powody wyjazdu Modrzejewskiej za ocean przytacza Dariusz Aleksandrowicz autor audycji "Radiowe portrety Polaków". 13 lipca 1876 roku aktorka wyruszyła wraz z mężem i synem do Kalifornii. Znalazła się w grupie polskich imigrantów, w której był m.in. Henryk Sienkiewicz.


Posłuchaj
19:09 modrzejewska.mp3 Audycja Dariusza Aleksandrowicza z cyklu "Radiowe portrety Polaków" poświęcony Helenie Modrzejewskiej. (PR, 17.03.1977)

 

Amerykanie, choć początkowo nieufni wobec przybyszki "z końca świata", wkrótce zachwycili się jednak nieprzeciętnym talentem "Modjeskiej" – bo taki pseudonim artystyczny przybrała aktorka. Życie Modrzejewskiej składało się z niemal samych tournée po USA i Europie. Do kraju pod zaborami wracała jeszcze kilkakrotnie, lecz niekiedy zabraniano jej występów. Dlaczego? Posłuchaj audycji.

bm


Czytaj także

Halina Mikołajska. Nie chciała, by nazywano ją bohaterką

Ostatnia aktualizacja: 22.03.2024 05:40
– Myślę, że Halina Mikołajska była chodzącym wyrzutem sumienia naszego środowiska – mówił o tej znakomitej aktorce Andrzej Łapicki. 22 marca mija 99. rocznica urodzin Haliny Mikołajskiej. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pola Negri - polska królowa Hollywood

Ostatnia aktualizacja: 03.01.2021 05:40
Apolonia Chałupiec dała się poznać szerszej publiczności jako Pola Negri, aktorka, która podbiła Hollywood i wiele męskich serc. Urodziła się 3 stycznia 1897 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Hanka Ordonówna. Legenda polskiej sceny

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2024 05:45
Kiedy w 1931 roku zaśpiewała "Miłość ci wszystko wybaczy", zyskała ogromną popularność. Wtedy jej głosem zachwycił się hrabia Michał Tyszkiewicz, którego Ordonka dwa lata później poślubiła. Dziś mija 122. rocznica jej urodzin.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krystyna Feldman – mała wielka lwowianka

Ostatnia aktualizacja: 24.01.2024 05:40
17 lat temu, 24 stycznia 2007 roku, w wieku 91 lat zmarła aktorka Krystyna Feldman. W pamięci widzów pozostanie dzięki wielu charakterystycznym epizodom w filmach oraz jako odtwórczyni postaci Nikifora w filmie Krzysztofa Krauzego "Mój Nikifor" z 2004 roku. Pierwsza główna rola w jej karierze przytrafiła się jej dopiero w wieku 88 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odnaleziono muzykę do filmu "Janko Muzykant". "To jedno z najbardziej sensacyjnych odkryć dotyczących przedwojennego kina"

Ostatnia aktualizacja: 26.08.2020 10:16
We Włoszech, w prywatnej kolekcji, odnalazły się oryginalne płyty z muzyką do filmu  "Janko Muzykant" w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego z 1930 roku. Obraz po kilkudziesięciu latach doczeka się repremiery w wersji dźwiękowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Greta Garbo. Krótka kariera gwiazdy kina

Ostatnia aktualizacja: 15.04.2024 05:40
15 kwietnia 1990 roku zmarła gwiazda kina, aktorka Greta Garbo. Przedwcześnie zakończyła karierę, już za życia stając się legendą i pozostając w pamięci widzów jako piękna, młoda kobieta.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Elżbieta Barszczewska. Przedwojenna gwiazda polskiego wielkiego ekranu

Ostatnia aktualizacja: 14.10.2024 05:40
- Kiedy mama wchodzi na scenę, to jest tak, jakby się w niej zapalała jakaś lampka. Ona pali się przez cały czas spektaklu i zmienia ją tak właściwie prawie że nie do poznania - wspominał syn aktorki Juliusz Wyrzykowski w audycji Anny Retmaniak z cyklu "Portret słowem malowany". - Teatr bowiem traktowała jak inny, ważniejszy świat - dodał. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Wymyśliłam sobie siebie". Posłuchaj ostatniego radiowego wywiadu z Kaliną Jędrusik

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2024 06:00
31 lipca 1991 roku dziennikarka Polskiego Radia Halina Szopska odwiedziła z mikrofonem Kalinę Jędrusik w jej warszawskim domu. Rozmowę z aktorką wyemitowano 4 sierpnia, zaledwie trzy dni przed jej niespodziewaną śmiercią. To prawdopodobnie ostatni wywiad z artystką.
rozwiń zwiń