Pod koniec 2022 roku zakończyły się prace archeologiczne na łódzkim Starym Rynku. Atrakcyjność poszukiwań prowadzonych na obszarze około 5,5 ara, uważanym za miejsce, gdzie narodziła się Łódź, podnosił fakt, że nigdy wcześniej nie zostało ono przebadane archeologicznie.
Ponad tysiąc przedmiotów
"Największym znaleziskiem było odkrycie dawnej studni publicznej, którą widać na archiwalnych zdjęciach. Poza nią archeolodzy znaleźli ślady użytkowania rynku na przestrzeni pięciu wieków", opowiadała Polskiej Agencji Prasowej Agnieszka Kowalewska-Wójcik, dyrektorka Zarządu Inwestycji Miejskich.
"Były to m.in. pozostałości po piwniczkach, kramach, okopów z II wojny światowej oraz szczątki murów nieistniejącej już południowej pierzei rynku Starego Miasta. Do tego doliczyć należy także ponad tysiąc przedmiotów, z których większość to rzeczy związane z handlem. Archeolodzy znaleźli także ołowiane naboje, pociski i łuski, fragmenty sztućców, ceramikę, szkło, biżuterię, aplikację i guziki", wyjaśniała Agnieszka Kowalewska-Wójcik.
Prezentacja ostatnich odkryć archeologicznych w Łodzi - artefakty odkryto podczas prac archeologicznych na Starym Rynku, Łódź, 24.01.2023 r. Fot. PAP/Marian Zubrzycki
Średniowieczna droga
W tym roku mija dokładnie 600 lat od nadania Łodzi praw miejskich, co uczynił w lipcu 1423 roku król Władysław Jagiełło. Natomiast w ostatnich dniach na Starym Rynku odkryto relikt średniowiecznej drogi - to jedna z najstarszych pamiątek przeszłości Łodzi.
"Wśród wielu obiektów na Starym Rynku mamy pozostałości drogi, która prawdopodobnie przebiegała od strony ul. Nowomiejskiej, przecinała rzekę Łódkę, następnie badany przez nas rynek, potem od strony prezbiterialnej mijała kościół i zmierzała w kierunku Łagiewnik, zakręcając w stronę Zgierza i Łęczycy. To prawdopodobny przebieg drogi", tłumaczyła dr Magdalena Majorek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.
Jak dodała, archeolodzy współpracują w swoich badaniach ze specjalistami z różnych dyscyplin, m.in. konserwatorami zabytków, historykami, archiwistami, geografami, którzy pomagają im w odtworzeniu historii wybranego miejsca.
"W przypadku Łodzi i Starego Rynku to bardzo istotne, bo miąższość nawarstwień miejskich nie jest tu aż tak spektakularna jak np. w przypadku miast hanzeatyckich" (miast handlowych płn. Europy – przyp. red.), podkreślała archeolog. "Pieczołowitość i skrupulatność badań pozwala nam jednak rekonstruować dawne środowisko, czyli poziom, od którego rozpoczęło się osadnictwo w tym miejscu".
Prezentacja ostatnich odkryć archeologicznych w Łodzi - artefakty odkryto podczas prac archeologicznych na Starym Rynku, Łódź, 24.01.2023 r. Fot. PAP/Marian Zubrzycki
Rewitalizacja i archeologia
Wszystkie odnalezione przez archeologów obiekty trafiły do Pracowni Datowania Luminescencyjnego i Konserwacji Zabytków UŁ, gdzie obecnie trwa ich zabezpieczanie przed dalszą destrukcją oraz przygotowanie do ekspozycji. Badacze dzielą zabytki ruchome na te wykonane z materiałów organicznych, np. skóra, oraz nieorganicznych - metale, ceramika, szkło. Większość pozyskanych na Starym Rynku przedmiotów można zaliczyć do tej drugiej kategorii.
Agnieszka Kowalewska-Wójcik zwróciła uwagę, że prowadzone w centrum Łodzi prace związane z rewitalizacją obszarową przynoszą bardzo wiele odkryć dotyczących przeszłości miasta. Pracujące pod nadzorem konserwatorów ekipy budowlane odnajdują m.in. sygnowane belki, elementy wystroju lokali, stare studnie na podwórkach, które zostają wyeksponowane. W opinii dyrektorki ZIM jest to bardzo ważny aspekt rewitalizacji.
Prezentacja ostatnich odkryć archeologicznych w Łodzi - artefakty odkryto podczas prac archeologicznych na Starym Rynku, Łódź, 24.01.2023 r. Fot. PAP/Marian Zubrzycki
Wielowiekowa przeszłość Starego Rynku
Przed rozpoczęciem remontu, który poprzedzały prace archeologiczne, Stary Rynek był miejscem niezbyt uczęszczanym i popularnym.
"Nie w każdym okresie historycznym aktywność użytkowania tego terenu była tak samo duża. Ale był taki czas - całkiem nieodległy, bo przed II wojna światową - gdy na Rynku stały kramy i to miejsce tętniło życiem. Większość odnalezionych obiektów pochodzi z okresu od końca XVII wieku po wiek XX, przy czym najwięcej z nich datujemy na wiek XIX", dodawała dr Magdalena Majorek.
Jak zaznaczyła, więcej będzie można się dowiedzieć po zakończeniu prac konserwatorskich, bo na przykład numizmaty pokryte są grubą warstwą korozji i można się zaledwie domyślać ich datowania.
***
Czytaj także:
***
Zarządu Inwestycji Miejskich w Łodzi zapowiada, że Stary Rynek w nowej odsłonie będzie dostępny pod koniec roku. Pojawią się na nim m.in. dwie podświetlone fontanny, zadaszone miejsca do handlu, pawilon, ławki. Od strony ul. Nowomiejskiej dosadzone zostaną drzewa – jesiony pensylwańskie i klony. Wartość inwestycji to blisko 9 mln zł.
IAR/jp
