Biblioteka jest owocem działań Wielkiej Emigracji starającej się o zachowanie polskiej kultury. Gromadzono w niej ocalałe w powstaniu listopadowym książki, mapy, dzieła sztuki i różne pamiątki narodowe.
- Trudno powiedzieć, kto dokładnie był pomysłodawcą biblioteki. Powszechnie uważa się, że był to Julian Ursyn Niemcewicz, ale spory wkład w jej powstanie wnieśli książę Adam Czartoryski i Adam Mickiewicz - mówił dyrektor Biblioteki Polskiej w Kazimierz Zaleski w audycji "Biblioteka Polska w Paryżu" z 2001 roku.
28:07 O historii i zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu mówił jej dyrektor Kazimierz Zaleski w audycji Anny Fuksiewicz pt. "Biblioteka Polska w Paryżu". (P O historii i zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu mówił jej dyrektor Kazimierz Zaleski w audycji Anny Fuksiewicz pt. "Biblioteka Polska w Paryżu". (PR, 6.02.2001)
Początki działalności
Pierwotnie biblioteka mieściła się w małym mieszkaniu jednego z działaczy emigracyjnych. Jednak rozrastający się księgozbiór wymusił poszukiwanie nowego miejsca. Emigranci za pieniądze zebrane w kwestach i przekazane w darach kupili dom z XVII wieku na Wyspie św. Ludwika w Paryżu, w którym mieszkał sekretarz króla Ludwika XIV. Przenosiny do nowego budynku nastąpiły w 1854 roku. Od tego czasu, to właśnie tam znajduje się siedziba biblioteki.
Pieczę nad biblioteką sprawowało emigracyjne Towarzystwo Literackie w Paryżu, przemianowane w latach 50. XIX wieku na Towarzystwo Historyczno - Literackie. Pod koniec XIX wieku, wskutek zaniku działalności organizacji, nadzór nad instytucją przejęła Polska Akademia Umiejętności w Krakowie. Doszło do tego za sprawą skutecznych działań jednego z członków PAU - Władysława Mickiewicza, jednego z synów narodowego wieszcza, który dodatkowo przekazał jeszcze pamiątki po ojcu.
- Towarzystwo Historyczno-Literackie zostało reaktywowane dopiero po II wojnie światowej, kiedy trzeba było ponownie stworzyć niepodległościowy ośrodek kultury – dodał Kazimierz Zaleski.
Cenne zbiory
Zbiory Biblioteki Polskiej w Paryżu pochodzą z darów. Przez długi czas jednym z najważniejszych fundatorów była Fundacja Lanckorońskich i Fundacja im. Zygmunta Zaleskiego - ojca obecnego dyrektora. Ponadto Biblioteka utrzymywała się ze składek członkowskich Towarzystwa Historyczno-Literackiego i przepisanych na nią spadków.
Najstarsze zbiory pochodzą z XV wieku. To inkunabuły i rozmaite dokumenty. Niektóre z nich zostały podpisane przez królów i to nie tylko polskich. Biblioteka posiada także sprawozdania ze średniowiecznych synodów zwoływanych przez papieży. Poszczególne z nich występują tylko w sześciu egzemplarzach na świecie. Biblioteka posiada wiele manuskryptów, m.in. "Pana Tadeusza" i "Dziadów" Adama Mickiewicza, utworów Juliana Ursyna Niemcewicza, Juliusza Słowackiego, Fryderyka Chopina, Johanna Wolfganga Goethego oraz akt detronizacji cara Mikołaja I podpisany przez sejm Królestwa Polskiego z 1831 roku.
Zbiory biblioteki obejmują 200 000 książek, w tym wiele manuskryptów oraz 30 000 dzieł sztuki, przede wszystkim grafik, rycin i fotografii. Jakie jeszcze skarby można znaleźć w tej instytucji? Posłuchaj audycji "Biblioteka Polska w Paryżu".
Po II wojnie światowej
W czasie II wojny światowej najcenniejsze zbiory do swej posiadłości koło Tuluzy oraz do swoich francuskich przyjaciół wywiózł ówczesny dyrektor Franciszek Pułaski. Niestety, zabrakło mu czasu na ukrycie całości. Znajdujące się w bibliotece zbiory wywieźli Niemcy. Zostały one znalezione przez zwolnionych ze stalagu francuskich więźniów w 1945 roku. Natknęli się oni na nierozpakowane skrzynki opatrzone napisem "Biblioteka Polska w Paryżu". Zbiory wróciły do Paryża przez Warszawę i Moskwę. Część z nich została w Muzeum Literatury w Warszawie i w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.
- Podczas porządków zauważyliśmy, że brakuje 800 książek, które najprawdopodobniej zostały ukradzione. Poza tym niektóre książki, mapy, ryciny zostały zakażone bakteriami, grzybami i wilgocią. Niestety, niektórych nie udało się uratować – dodał Kazimierz Zaleski w audycji "Sami nie wiecie, co posiadacie" z 2001 roku.
Instytucja to nie tylko biblioteka, ale także trzy muzea: Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina oraz Sztuki. Co dokładnie można tam zobaczyć? Dowiedz się tego z audycji "Biblioteka Polska w Paryżu".
15:27 O remoncie i archiwaliach Biblioteki Polskiej w Paryżu mówił jej dyrektor Kazimierz Zaleski w audycji Ewy Heine pt. "Sami nie wiecie co posiadacie". ( O remoncie i archiwaliach Biblioteki Polskiej w Paryżu mówił jej dyrektor Kazimierz Zaleski w audycji Ewy Heine pt. "Sami nie wiecie, co posiadacie". (PR, 29.05.2001)
Odznaczenia
W latach 2001-2003 Biblioteka przeszła gruntowny remont. W 2004 roku na mocy porozumienia przeszła pod kuratelę Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie i Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. W 2013 roku wraz z Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu została wpisana do rejestru Pamięci Świata UNESCO. W tym samym roku otrzymała także nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej.
seb
